Πρώτα απ' όλα, η παρατήρηση της προηγούμενης ανάρτησης της στήλης, ότι δηλαδή το ΠΑΣΟΚ μεταλλάσσεται σταδιακά σε κόμμα της αστικής τάξης (διαδικασία που είχε ξεκινήσει επί Κ. Σημίτη, αλλά ανεκόπη από το - αποτυχημένο τελικά - άνοιγμα του Κ. Καραμανλή στον μεσαίο χώρο), φαίνεται να επιβεβαιώνεται. Με την εξαίρεση του Ιονίου, όπου στο ΠΑΣΟΚ εκτυλίχθηκε η νύχτα των μεγάλων μαχαιριών, όλες σχεδόν οι νησιωτικές και αστικές περιοχές της χώρας πέρασαν στον έλεγχο του κυβερνώντος κόμματος. Η Νέα Δημοκρατία έχασε μάλιστα έπειτα από δυόμιση δεκαετίες τον έλεγχο των δύο μεγαλύτερων δήμων, ενώ είναι ενδεικτικό και το γεγονός ότι ο Ν. Κακλαμάνης υπέστη συντριβή στα εκλογικά κέντρα του Μετς και του Κολωνακίου. Τόσο ο Γ. Μπουτάρης, όσο και ο Γ. Καμίνης υπερίσχυσαν χάρη στο προοδευτικό φιλελεύθερο προφίλ που είχαν χτίσει (Gauche caviar που λένε και οι Γάλλοι). Αντιθέτως, η Ν.Δ επικράτησε στις ορεινές, αγροτικές και φτωχότερες περιφέρειες της χώρας, ενώ τα προσχήματα διέσωσαν οι άκρως λαϊκοί κύριοι Ψωμιάδης και Μιχαλολιάκος. Με άλλα λόγια, η αξιωματική αντιπολίτευση μετατρέπεται με ταχείς ρυθμούς σε λαϊκό κόμμα, ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση της πτέρυγας Μπακογιάννη. Εξαίρεση και πάλι αποτέλεσε η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, λόγω της βεντέτας της μειονότητας με τον Α. Σαμαρά.
Το δεύτερο συμπέρασμα των εκλογών είναι ότι ο κ. Παπανδρέου κέρδισε κατά κράτος το στοίχημα της πολιτικοποίησης των εκλογών. Όπως απεδείχθη, καμία από τις αντιμνημονιακές δυνάμεις δεν συγκροτεί πλειοψηφικό ρεύμα στην κοινωνία, ούτε οι πολίτες προσήλθαν μαζικά στις κάλπες για να καταψηφίσουν το ΠΑΣΟΚ. Οι περισσότεροι έμειναν σπίτια τους, δείχνοντας σιωπηλή ανοχή στις αλλαγές που προωθούνται, όπως είχε συμβεί και με τις αντιμνημονιακές διαδηλώσεις των προηγούμενων μηνών. Τώρα, αν στις δημοσκοπήσεις οι περισσότεροι απαντούν ότι δεν τους αρέσει το Μνημόνιο, είναι απολύτως αναμενόμενο. Η αλήθεια είναι ότι στην πράξη το ανέχονται, όπως ανέχονται την επίσκεψη στον οδοντίατρο, επειδή κατά βάθος θεωρούν ότι αν και επώδυνη, είναι απαραίτητη.
Το τρίτο συμπέρασμα είναι ότι αν ο κ. Παπανδρέου δεν είχε δώσει διλημματικό χαρακτήρα στην αναμέτρηση, συσπειρώνοντας έστω και την τελευταία στιγμή τους υποστηρικτές του και πείθοντάς τους να προσέλθουν στις κάλπες, σήμερα η Ν.Δ θα είχε κερδίσει ίσως επτά, αντί για πέντε περιφέρειες και θα ετίθετο εκ των πραγμάτων θέμα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες. Επισείοντας την προκήρυξη εκλογών, ο πρωθυπουργός στην ουσία γλύτωσε τις εκλογές. Αντιθέτως, τα “φτερά” του κ. Σαμαρά ψαλιδίστηκαν με την πολιτικοποίηση της αναμέτρησης, αφού αποδείχθηκε ότι το ΠΑΣΟΚ παραμένει ακόμη το μεγαλύτερο σε δύναμη κόμμα στην Ελλάδα.
Το τέταρτο συμπέρασμα των εκλογών είναι ότι αν και η κυβέρνηση δεν κινδυνεύει προς το παρόν από τον Γιάννη Δημαρά, ούτε από τον Αντώνη Σαμαρά, κινδυνεύει όμως από τον δικό της κακό εαυτό. Τα αστικά και φιλελεύθερα στρώματα της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς που την στηρίζουν σύντομα θα θέσουν θέμα επάρκειας προσώπων και επιλογών, ειδικά αν οι μεταρρυθμίσεις που έχουν εξαγγελθεί μείνουν πίσω, ή αποδειχθεί ότι δεν εφαρμόζονται αποτελεσματικά.
Με άλλα λόγια, το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει στο εξής να απαντά πειστικά σε τριών ειδών κριτικές: α) την κριτική της αριστεράς, η οποία αντιτίθεται στο μνημόνιο, την Ευρωπάϊκή Ένωση και τον καπιταλισμό γενικότερα, β) την κριτική των κεντρώων, οι οποίοι δεν αντιτίθενται στο μνημόνιο, αλλά θέτουν θέμα επάρκειας στην εκτέλεσή του και γ) στην κριτική της Ν.Δ, η οποία είναι δυσερμήνευτο που ακριβώς εδράζεται και αγγίζει τα όρια του σουρεαλισμού.