Όπως είναι γνωστό, στην Ελλάδα έχουμε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ιδιοκατοίκησης στον κόσμο, καθώς ξεπερνάει οριακά το 80%. Το φαινόμενο δεν οφείλεται μόνο στα - καθ’ όλα σεβαστά - στοιχεία της κουλτούρας μας («να έχω ένα σπίτι στο χωριό» ή «να μην πουλήσω το πατρικό μου»). Υπάρχει και ένας άλλος πιο σημαντικός λόγος: η πλήρης τσιμεντοποίηση της Αθήνας συνέπεσε με την έναρξη της εποχής του πληθωρισμού και των υποτιμήσεων. Πριν τριάντα χρόνια λοιπόν, δεν είχε κανένα νόημα να έχεις τα λεφτά σου στην τράπεζα, σε μετρητά, ή σε επενδύσεις που τις έτρωγε ο πληθωρισμός. Οπότε, ο κόσμος αγόραζε γη, ή σπίτια.
Από το τέλος της δεκαετίας του 1990 και κυρίως με το ευρώ, ο πληθωρισμός υποχώρησε, αλλά μας έμεινε ο φόβος του. Το να μένεις στο νοίκι θεωρείτο σχεδόν ντροπή. «Να βάλω ένα κεραμείδι πάνω από το κεφάλι μου», ή «η γη δεν χάνει την αξία της», λέγαμε, σαν να ζούσαμε ακόμη στο ’80 και αγοράζαμε σαν μανιακοί. Έλα όμως που η γη χάνει την αξία της! Συγκεκριμένα, οι τιμές των ακινήτων έχουν υποχωρήσει έως και 50% λόγω της κρίσης. Όπερ σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες τους έχουν γίνει πολύ-πολύ φτωχότεροι. Θα μου πείτε δεν το νιώθουν στην τσέπη τους άμεσα, όπως όσοι χάνουν τη δουλειά τους. Κι όμως το νιώθουν. Πρώτον, γιατί αν βρεθούν σε δύσκολη θέση αυτή τη στιγμή, στην καλύτερη περίπτωση θα πρέπει να «σκοτώσουν» το ακίνητό τους, στη χειρότερη δεν μπορούν να κάνουν τίποτα με αυτό, γιατί η αγορά είναι τελείως νεκρή. Τα στεγαστικά που βρίσκονται στο κόκκινο αυξάνονται, τα δεύτερο-τρίτα διαμερίσματα που μαζεύμαμε μένουν ξενοίκιαστα, οι φόροι τρέχουν. Εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες είναι παγιδευμένοι σε τέσσερις τοίχους (ή σε τέσσερα στρέμματα) που δεν ξέρουν τι να τα κάνουν.
Αντιθέτως, στη Γερμανία για παράδειγμα δεν υπάρχει η κουλτούρα της ιδιοκατοίκησης. Εν μέρει λόγω κομουνισμού στην Ανατολική πλευρά της χώρας και εν μέρει επειδή εδώ και πολλές δεκαετίες δεν έχουν πληθωρισμό, η Γερμανική κουλτούρα υπαγορεύει να μαζεύεις τα λεφτά σου και να τα έχεις σε καταθετικό λογαριασμό. Όταν λοιπόν ζητάμε από τους Γερμανούς να κόψει χρήμα η ΕΚΤ, ή να αγοράσει ομόλογα της Ισπανίας ο EFSF, δεν είναι μόνο ότι τους ζητάμε να χρεωθεί το κράτος τους. Επειδή το ευρώ θα υποτιμηθεί σε σχέση με το δολλάριο και ο πληθωρισμός θα αυξηθεί, οι καταθέσεις τους, η μοναδική τους περιουσία δηλαδή αφού δεν έχουν ακίνητα, θα χάσουν την αξία τους. Τους ζητάμε με άλλα λόγια να επιλέξουν συνειδητά να γίνουν φτωχότεροι. Οπότε, καταλαβαίνετε τη ρίζα του αδιεξόδου.
Μία λύση θα ήταν να ενθαρρύνουμε τις επενδύσεις Ευρωπαίων σε εξοχικές κατοικίες στην Ελλάδα (ακόμη και στην Αθήνα, όχι μόνο στα νησιά). Με 120.000 ευρώ σήμερα, δηλαδή τζάμπα για έναν Βέλγο, αγοράζει κανείς αξιοπρεπέστατο δυάρι στο Φάληρο, η παραλία του οποίου είναι πολύ καλύτερη από οποιαδήποτε «παραλία» της Βόρειας Θάλασσας. Ειλικρινά, δεν καταλαβαίνω γιατί τα μεσιτικά γραφεία των Βρυξελλών διαφημίζουν κατοικίες στην Ίμπιζα και όχι στο Πόρτο Ράφτη, ή τον Άλιμο. Αν ιδιωτικός τομέας και κράτος στην Ελλάδα συντονίζονταν για να προωθήσουν τη χώρα μας ως «Φλόριντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης» και χρήματα θα φέρναμε και τα υπεράριθμα σπίτια μας θα ξεφορτωνόμασταν και θα ανακόπταμε την καταστροφή της αξίας της ακίνητης περιουσίας μας.
Αλλά τι λέω, εδώ βλέπουμε Ολλανδούς τουρίστες στο δρόμο και τους πλακώνουμε στο ξύλο, ενώ η εικόνα που μεταδίδουν τα ξένα ΜΜΕ, κάνει την Αθήνα να μοιάζει, όχι με Φλόριντα, αλλά με Καμπούλ...