Το ελληνικό πρόγραμμα έχει δύο προβλήματα: πρώτον, υπάρχει ένα σοβαρό χρηματοδοτικό κενό, καθώς η Ελλάδα, σε αντίθεση με την Ιρλανδία για παράδειγμα, δηλώνει αδυναμία να πετύχει τους στόχους του Μνημονίου της στο προκαθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Δεύτερον, το ελληνικό χρέος, παρά το μεγαλύτερο κούρεμα στην ιστορία, παραμένει μη βιώσιμο. Η μελέτη βιωσιμότητας που συνόδεψε την υπογραφή του Δεύτερου Προγράμματος βασιζόταν σε ορισμένες εξαιρετικά αισιόδοξες εκτιμήσεις, τόσο όσον αφορά την ύφεση, όσο και τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις.
Ό,τι και να λέει η Ελλάδα, τα δύο αυτά προβλήματα θέλουν λεφτά για να λυθούν. Μέχρι στιγμής, η Ευρώπη δεν έχει αποφασίσει πως να τα λύσει. Με βάση τους υφιστάμενους πολιτικούς συσχετισμούς, τρίτο πακέτο στήριξης προς την Ελλάδα για να καλυφθεί το κενό δεν είναι εφικτό. Ακόμη και να ήταν όμως, ένα τρίτο πρόγραμμα θα προσέθετε νέα δάνεια και νέο χρέος. Αυτό που χρειάζεται είναι λοιπόν είναι είτε να παραιτηθεί η ΕΚΤ από τα κέρδη της στα ελληνικά ομόλογα που κατέχει, είτε να μεταθέσει τις πληρωμές για τα ομόλογα που λήγουν το 2015-16, είτε να μειωθούν εκ νέου τα επιτόκια στα δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα από τους εταίρους της, είτε να ανακεφαλαιοποιηθούν απευθείας οι ελληνικές τράπεζες από τους Ευρωπαϊκούς Μηχανισμούς Στήριξης, χωρίς τα συγκεκριμένα χρήματα να προσμετρηθούν στο ελληνικό χρέος, είτε να μας κουρέψουν οι Ευρωπαίοι τα δάνεια που μας έχουν δώσει. Το πιθανότερο μάλιστα είναι ότι χρειάζεται ένας συνδυασμός δύο ή περισσότερων από τις παραπάνω δράσεις.
Αν δεν γίνει κάτι από αυτά, το ΔΝΤ, λόγω του καταστατικού του, δεν μπορεί να συνεχίσει να χρηματοδοτεί το ελληνικό πρόγραμμα και θα πρέπει να φύγει. Να «μαϊμουδιάσουν» οι Ευρωπαίοι τη μελέτη βιωσιμότητας και πάλι, το βλέπω δύσκολο. Τα νούμερα πλέον είναι αμείλικτα και ο Τόμσεν δεν θα βάλει την υπογραφή σου σε μία μελέτη βιωσιμότητας (που υποχρεωτικά θα πρέπει να δημοσιεύει την αξιολόγηση), η οποία θα είναι για γέλια. Το πρόβλημα είναι ότι οι Ευρωπαίοι δεν είναι αυτή τη στιγμή σε θέση να συναινέσουν σε οποιαδήποτε από τις διαθέσιμες λύσεις. Θα τους πάρουν με τις πέτρες τα κοινοβούλιά τους, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία θα αρχίσουν να φωνάζουν «κι εγώ, κι εγώ θέλω!» και γενικώς θα ανοίξουν οι πύλες της Κολάσεως.
Οπότε, τι γίνεται; Τρενάρουν την αξιολόγηση όσο μπορούν, μέχρι να καβαλήσουμε τις αμερικανικές εκλογές και μετά, εν ευθέτω χρόνω, να μας το σκάσουν το παραμύθι. Να δείτε που και να κλείσουμε το πακέτο, μετά θα αρχίσουν άλλες δικαιολογίες για να μην ολοκληρωθεί η αξιολόγηση.
Ούτε καν αμέσως μετά τις Αμερικανικές εκλογές δεν θα ακούσουμε τα σπουδαία κατά τη γνώμη μου. Θα συνεχίσουν να συζητάν μεταξύ τους μέχρι να βρεθεί μία λύση. Καταληκτική ημερομηνία είναι η λήξη του επόμενου μεγάλου ελληνικού ομολόγου. Το αν θα πληρωθούν μισθοί και συντάξεις δεν τους απασχολεί και τόσο σε αυτήν τη συγκυρία. Άλλωστε, παρά τα όσα μας λέει κατά καιρούς η κυβέρνηση, για μισθούς και συντάξεις έχει αρκετά έσοδα το ελληνικό κράτος. Για προμηθευτές, υποχρεώσεις, λογαριασμούς και δημόσια έργα δεν έχει, εξ ου και βλέπουμε αυτήν την ασφυξία στην αγορά. Όπως είπα όμως, τους εταίρους μας το τελευταίο που τους απασχολεί αυτή τη στιγμή είναι οι υποχρεώσεις του ελληνικού δημοσίου. Πλακώνονται μεταξύ τους για το ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό του νέου κουρέματος. Ένα λογαριασμό που σύμφωνα με πρόχειρες εκτιμήσεις, ανέρχεται σε τουλάχιστον 60 δισεκατομμύρια.
Σημαίνει αυτό ότι δεν πρέπει να πάρουμε τα μέτρα; Κάθε άλλο! Πρέπει να τα πάρουμε όχι σήμερα, ούτε χθες, αλλά πριν από 4 μήνες. Γιατί όταν η κατάσταση είναι τόσο ρευστή, όσο ανέφερα προηγουμένως, το τελευταίο που θέλει η Ελλάδα είναι να δώσει αφορμές για το εισιτήριο εξόδου. Ήδη το βλέπω μπροστά μου το έργο: «Το Δεύτερο Πρόγραμμα Προσαρμογής, βασιζόταν σε ορισμένες παραδοχές. Η Ελλάδα δεν έκανε ούτε μία ιδιωτικοποίηση για να αυξήσει τα έσοδά της, ενώ όλες οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να αναστείλουν την ύφεση έμειναν πίσω. Ως εκ τούτου διακόπτουμε τη χρηματοδότηση της». Κάπως έτσι θα γραφτεί ο επικήδειός μας....
Υ.Γ: Μία λύση θα ήταν να μας δοθεί «ενδιάμεση» δόση, χωρίς αξιολόγηση, μέχρι να δουν τι θα κάνουν. Πάντως, αποκατάσταση της ομαλής ροής χρηματοδότησης δεν βλέπω, μέχρι να διώξουμε τον ελέφαντα από το δωμάτιο.