Η νοοτροπία του ελληνικού συντηρητισμού περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, την την έφεση στην αποταμίευση, το σεβασμό προς το χρήμα, τους χαμηλούς τόνους, την συμπαράσταση στον πλησίον, την εμμονή με το «καθαρό κούτελο» και την αξιοπρέπεια απέναντι στην κοινωνία, τον πατριωτισμό και το «Φόβο Θεού». Φυσικά, δεν ταυτίζομαι με αυτή τη νοοτροπία. Και είναι αλήθεια ότι η γενιά της γιαγιάς μου μπορεί να συμπαρίστατο στις δοκιμασίες των διπλανών της είτε μηχανικά (επειδή έτσι τους έμαθε η δική τους γιαγιά), είτε για τα μάτια του κόσμου. Ωστόσο, ακόμη κι έτσι, η εξαφάνιση αυτών των ανθρώπων έκανε μεγάλο κακό στον τόπο.
Ο τύπος του νεοέλληνα που τους διαδέχθηκε συνδύαζε τα χειρότερα χαρακτηριστικά της συντηρητικής νοοτροπίας που προανέφερα, με το χειρότερο δυνατό μιμητισμό της Δύσης. Γίναμε «μοντέρνοι» μόνο ως προς τα σούπερ κινητά και τις τζιπάρες. Συνδυάσαμε την οικογενειοκρατία των «παλιών», με τη σπατάλη του ψυχωτικού αμερικάνου γιάπη. Μείναμε πατριώτες στα λόγια, ένω όταν η πατρίδα μας καλούσε, είτε για να κάνουμε τη θητεία μας, είτε για να πληρώσουμε τους φόρους μας, κάναμε τις πάπιες. Ο λαϊκισμός της Αριστεράς και οι εμμονές της Δεξιάς έφτιαξαν μαζί ένα κοκτέηλ καταστροφής.
Θα μου πείτε, η νοσταλγία της «παλιάς καλής εποχής» είναι κλισέ που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα: έζησα για έξι χρόνια στη Βρετανία, μία κοινωνία βαθιά συντηρητική και προσκολλημένη σε παρωχημένα τελετουργικά. Με τους γαιοκτήμονες, τους λόρδους και τους ιππότες της, την αδυναμία της να αλλάξει τις παμπ για τα μπαρ, να υιοθετήσει το μετρικό σύστημα, να απαλλαγεί από την λατρεία της Βασιλικής οικογένειας, να μάθει να οδηγεί από δεξιά. Και όμως, παρότι παρέμειναν προσκολλημένοι στις παραδόσεις τους, οι Βρετανοί κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα κράτος δικαίου, φιλικό προς το επιχειρείν, στο οποίο δεν ένιωσα ποτέ ξένος και το οποίο δεν κάνει πλέον ποτέ διακρίσεις.
Ακόμη πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα φιλεύσπλαχνου συντηρητισμού είναι οι ταινίες του Κλιντ Ιστγουντ. Ως ήρωας στις περισσότερες εξ αυτών, ο ίδιος ο σκηνοθέτης υποδύεται τον άνθρωπο που δεν μπορεί να παρακολουθήσει τις ραγδαίες εξελίξεις στον χαοτικό μας κόσμο. Ωστόσο, καταφέρνει και επιβιώνει σε ένα διαρκώς μεταλλασόμενο περιβάλλον, χάρη στο γεγονός ότι εμμένει στις αρχές του: στον πατριωτισμό, την αλληλεγγύη προς τους άλλους, τις συνήθειες του. Αυτά που του έμαθαν οι γονείς και οι παππούδες τους είναι ηθική πυξίδα σε οποιαδήποτε φουρτούνα.
Τα φθηνά δανεικά, η εξίσωση προς τα κάτω που επιχείρησε ο Ανδρέας Παπανδρέου, η γιγάντωση του πελατειακού συστήματος διέφθειραν τους συντηρητικούς Έλληνες. Σήμερα τους χρειαζόμαστε τόσο πολύ, όσο χρειαζόμαστε και τους σοβαρούς αριστερούς. Κι όμως, τα δύο αυτά είδη ανθρώπων σπανίζουν...