Πέρα από το τραγικών διαστάσεων προσφυγικό, το οποίο η οποιαδήποτε Κυβέρνησή μας δύσκολα θα μπορούσε να το ελέγξει και το οποίο και να θέλαμε δεν μπορούμε να το αγνοήσουμε, το 2015 η χώρα μας γνώρισε μία σειρά από γεγονότα που και οι πλέον απαισιόδοξοι αναλυτές δεν θα μπορούσαν να είχαν προβλέψει. Οι Έλληνες παρακολουθήσαμε σαστισμένοι τα μαγικά της πρώτης περιόδου της διακυβέρνησης της χώρας από τον συνασπισμό ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που κατέληξαν στο πρόσθετο χρέος των 94 δις. Ευρώ, στα capital controls και στη νέα συμφωνία-μνημόνιο με τους εταίρους μας.
Έστω και αν κάποιοι από τους μαθητευόμενους μάγους έχουν απομακρυνθεί έκτοτε από τον κορμό της εξουσίας, ο κίνδυνος, ωστόσο, παραμονεύει. Φαίνεται δηλαδή πως γενικός στόχος της νέας κυβέρνησης παραμένει να απομακρύνει ή να μετριάσει τον «κίνδυνο» των μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό, στο φορολογικό, στα εργασιακά και στην Παιδεία που θα την έφερναν σε σύγκρουση με τη συντήρηση και με το κατεστημένο των κάθε είδους συνδικαλιστών.
Η αλήθεια όμως είναι πως χωρίς τις μεταρρυθμίσεις αυτές, ανάπτυξη δεν θα δούμε, η ανεργία δεν πρόκειται να μειωθεί και ο ιδιωτικός τομέας δεν θα μπορέσει να πληρώσει τους φόρους που χρειάζεται το κράτος για τις δαπάνες του. Αν παρά τις περί αντιθέτου εισηγήσεις των δανειστών, κάνει το λάθος να αυξήσει ακόμη περισσότερο τους φόρους, τότε το πρόβλημα θα επιδεινωθεί: η χώρα μας κινδυνεύει να ζήσει ακόμη μεγαλύτερη φτώχεια και η επιτάχυνση της φυγής των νέων και των επιχειρήσεων θα καταστεί αναπόφευκτη.
Αντί να αναζητά μαγικές συνταγές, να κατηγορεί τους αντιπάλους της για νεο-φιλελευθερισμό ή να κατασκευάζει φανταστικούς εχθρούς και συμμάχους στην Ευρώπη ή αλλού, η κυβέρνηση, θα πρέπει να αποφασίσει να επενδύσει στην αλήθεια και στην εκπαίδευση των ψηφοφόρων.
Οι «αριστεροί» ή «δεξιοί» Ισπανοί, Πορτογάλοι ή Ιταλοί, πριν να είναι αριστεροί ή δεξιοί είναι και θα παραμείνουν αντίστοιχα Ισπανοί, Πορτογάλοι και Ιταλοί.
Αντί να σκαρφίζεται τεχνάσματα περί παράλληλων προγραμμάτων και προτεραιοτήτων, η Κυβέρνησή μας πρέπει επιτέλους να ομολογήσει ότι μπούσουλας και προτεραιότητά της είναι η ελάφρυνση του χρέους, ώστε να γίνει βιώσιμο. Για να συμβεί όμως κάτι τέτοιο, πρέπει πρώτα οι εταίροι μας της ΕΕ να πεισθούν ότι κάνουμε και μεις ό τι χρειάζεται για ν’ αντιμετωπίσουμε τα χρόνια προβλήματά μας. Διότι με ή χωρίς ΔΝΤ, με ή χωρίς Ευρώ, με ή χωρίς ΕΕ, τα προβλήματα της έλλειψης ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας και του αναποτελεσματικού κράτους δεν πρόκειται να εξαφανιστούν δια μαγείας. Μόνο με τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις μπορούν να αντιμετωπισθούν.
Όπως η Κυβέρνησή μας πολύ καλά γνωρίζει, αν οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι σήμερα απαραίτητες προκειμένου να πάρουμε τα δανεικά με ευνοϊκούς όρους από την ΕΕ και να πετύχουμε την ελάφρυνση του χρέους μας, όταν μεθαύριο βγούμε με το καλό στις αγορές, που, ως γνωστόν, είναι αμείλικτες, τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Τις μεταρρυθμίσεις αυτές, οι αγορές θα τις θεωρήσουν ως ελάχιστη απαραίτητη προϋπόθεση για να δεχτούν να καθίσουν μαζί μας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Δεν ισχυριζόμαστε πως είναι εύκολο. Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις θα πονέσουν ακόμη περισσότερο μία κοινωνία που αισθάνεται πως αδικείται επειδή έχει ήδη κληθεί να κάνει πολλές θυσίες. Ωστόσο, δεν υπάρχει εναλλακτική.
Οι χαρισματικοί ηγέτες δεν είναι απαραίτητα και καταστροφικοί. Κάποιοι χαρισματικοί ηγέτες, όπως ο Τρικούπης ή ο Βενιζέλος υπήρξαν τολμηροί μεταρρυθμιστές αλλά και παιδαγωγοί.
Μολονότι αναμφίβολα χαρισματικός, ο δικός μας Πρωθυπουργός, αν συνεχίσει έτσι, κινδυνεύει να χάσει μία μοναδική ευκαιρία. Προς το παρόν τουλάχιστον, έστω και αν αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα κάποιων τομών, συνολικά εξακολουθεί να εμφανίζεται ότι σύρεται άκων από μεταρρύθμιση που του επιβάλλεται σε μεταρρύθμιση στην οποία δεν πιστεύει.
Η ευχή, επομένως, του γράφοντος για το 2016, είναι να τολμήσει λοιπόν ο Πρωθυπουργός μας, ο όποιος Πρωθυπουργός μας, να μας πει επιτέλους την αλήθεια και να μας βοηθήσει και μας να την κατανοήσουμε, ώστε να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας σε ένα συνολικό σχέδιο διακυβέρνησης με αρχή, μέση και τέλος.