ΕΚΤΥΠΩΣΗ
Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Μπορούμε να μάθουμε κάτι (και έγκαιρα) από την περίπτωση της Αργεντινής;

09:57 - 09 Ιουν 2015 | ck
Πριν από 14 περίπου χρόνια, η Αργεντινή βρέθηκε σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Το πέσο συνδέθηκε με το δολάριο σε επίπεδο που ξεπερνούσε κατά πολύ την αξία του, το εξωτερικό χρέος δεν ήταν βιώσιμο και η πολιτική πίεση από τις Ηνωμένες Πολιτείες απέτρεψε την κυβέρνηση της χώρας να επαναδιαπραγματευτεί ένα πρόγραμμα διάσωσης που ακόμη και το Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) γνώριζε ότι δεν ήταν ρεαλιστικό. Σήμερα, με την Ελλάδα να αντιμετωπίζει πολλές συναφείς προκλήσεις, αξίζει να ρίξουμε μία πιό προσεκτική ματιά στα μαθήματα που πήραμε από την σχετικά πρόσφατη οικονομική κρίση της Αργεντινής.

Κάθε επιπλέον γύρος περικοπών χειροτέρευε την ύφεση στη χώρα (την Αργεντινή), αύξανε τις κοινωνικές εντάσεις και περιόριζε την εμπιστοσύνη. Ούτε το ΔΝΤ, ούτε κανείς άλλος δεν θα συμβούλευε μια μη τριτοκοσμική χώρα να υιοθετήσει τέτοιες αυτοκαταστροφικές πολιτικές. Η κυβέρνηση στην Αργεντινή γρήγορα κατέρρευσε και κηρύχθηκε χρεοκοπία. Παρ' όλα αυτά, οι χειρότερες προβλέψεις για την απόλυτη καταστροφή δεν επαληθεύτηκαν. Η οικονομική κρίση ήταν πραγματική, αλλά είχε ήδη φτάσει στο χειρότερό της σημείο. Η ανάπτυξη επανήλθε μερικούς μήνες αργότερα (αν και δεν μπόρεσε να διαρκέσει μακροχρόνια, λόγω έλλειψης κοινωνικής απορρόφησης των αναγκαίων δομικών μεταρρυθμίσεων). Οι οικονομολόγοι μπορεί να μαθαίνουν από την Ιστορία, αλλά οι πολιτικοί είναι καταδικασμένοι να την επαναλαμβάνουν. Στην Ελλάδα, το ΔΝΤ δέχθηκε -μετά από πολιτικές πιέσεις- να εφαρμόσει ξανά ένα πρόγραμμα που γνώριζε ότι ούτε βιώσιμο ήταν, ούτε προς το συμφέρον της χώρας θα απέβαινε. Η θυσία της Ελλάδας στο όνομα της ευρωπαϊκής -ή της συστημικής- χρηματοπιστωτικής σταθερότητας μπορεί κάποτε να είχε θεωρηθεί ως ο σωστός δρόμος για το ΔΝΤ, αλλά η κρίση στη χώρα έχει ξεπεράσει τα όρια που οι πολιτικές αυτές θα μπορούσαν να είναι δικαιολογημένες. Έχει έρθει η ώρα που οι ευρωπαϊκές ηγεσίες πρέπει να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να πάρουν τις απαραίτητες αποφάσεις για τη λύση των ελληνικών οικονομικών αδιεξόδων. H υπόλοιπη Ευρώπη -με την συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά και της αντιπολίτευσης- πρέπει να τακτοποιήσει αυτό το οικονομικό χάος, πριν αποτελέσει "μαύρη τρύπα" και για πολλές άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες.

Το πρώτο μάθημα από την Αργεντινή είναι ότι αν τα οικονομικά είναι στο πλευρό σου, μπορείς -και πρέπει- να αγνοήσεις τους πολιτικούς που προφητεύουν την καταστροφή. Η πλειοψηφία των οικονομολόγων συμφωνούν ότι το χρέος της Ελλάδας πρέπει να αναδιαρθρωθεί (υπάρχουν πολλοί τρόποι για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα χωρίς να γίνει "κούρεμα") και η δημοσιονομική της πολιτική να χαλαρώσει. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή είναι και η άποψη αρκετών οικονομολόγων του ΔΝΤ (για παράδειγμα, ο πρώην διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ, Ρέζα Μογκαντάμ, γνωμοδότησε για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους). Το δεύτερο μάθημα από την κρίση της Αργεντινής είναι ότι μία βραχύβια περίοδος πολιτικής αναταραχής δεν είναι τίποτε συγκριτικά με μία μακρά περίοδο κακά σχεδιασμένων πολιτικών. Η εμπειρία της Αργεντινής μας έδειξε ότι μετά την αλλαγή της οικονομικής πολιτικής, η ανάκαμψη μπορεί να έρθει εντυπωσιακά γρήγορα. Μία συμφωνία "έξυπνης" αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, μαζί με μία σταθερή και υπέρ των μεταρρυθμίσεων ελληνική κυβέρνηση, θα έχουν ως αποτέλεσμα την γρήγορη ανάκαμψη της εμπιστοσύνης και της ανάπτυξης. Tο τρίτο μάθημα εμπεριέχει έναν μεγάλο περιορισμό. Η Ελλάδα πρέπει να αναγνωρίσει ότι τα βασικά της προβλήματα προέρχονται από δικά της λάθη. Τα ελλείμματα και το μη βιώσιμο χρέος είναι συμπτώματα σοβαρών παθολογικών καταστάσεων: Eνός δυσλειτουργικού δημόσιου τομέα, ενός μη ανταγωνιστικού ιδιωτικού τομέα και μίας πολιτικοοικονομικής ελίτ που αποποιήθηκε των ευθυνών της και που αντί να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες προκλήσεις, χρησιμοποίησε το κράτος για να δίνει δουλειές στους ημετέρους.

Η σημερινή ελληνική οικονομική πολιτική είναι μαξιμαλιστική ως προς τους στόχους της, αλλά ταυτόχρονα σαθρή ως προς τα επιχειρήματα που την στηρίζουν. Επιδιώκει τα πάντα. Δηλώνει ότι κόπτεται για την ανάπτυξη, ακυρώνοντας ωστόσο την ίδια στιγμή κάθε κυοφορούμενη επένδυση και αποθαρρύνοντας κάθε επιχειρηματικό κίνητρο, με αποτέλεσμα την ανάσχεση κάθε πιθανότητας για -ισχνή έστω- ανάπτυξη. Επιζητά θέσεις εργασίας, χωρίς όμως υιοθέτηση αξιόπιστων αναπτυξιακών πολιτικών, αλλά αντίθετα με επίκληση παρωχημένων και ιστορικά αποτυχημένων οικονομικών συνταγών. Ταυτόχρονα, διαφωνεί με την ΕΕ, γιατί τα προτεινόμενα από αυτή μέτρα είναι "υφεσιακά"..! Εξαγγέλλει -χωρίς φυσικά να τις πραγματοποιεί- πρόσθετες κρατικές δαπάνες, χωρίς όμως να φροντίζει πρώτα για τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την επίτευξη εσόδων. Μιλάει για δημοσιονομική προσαρμογή, χωρίς όμως εξορθολογισμό του δημόσιου τομέα -ο οποίος παραμένει βαθιά άρρωστος-, ενώ την ίδια στιγμή υπόσχεται αναδιανομή του εισοδήματος με διαστρεβλωτικούς τρόπους. Ισχυρίζεται ότι πιστεύει στα καλά σχολεία και πανεπιστήμια, προπαγανδίζοντας ωστόσο την ήσσονα προσπάθεια και δαιμονοποιώντας κάθε συζήτηση περί αξιολόγησης, πρώτης γραμμής επιστημονικής έρευνας και αριστείας. Ζητά κατανόηση από τους "θεσμούς" και την ΕΕ, όταν συστηματικά καλλιεργεί μίσος απέναντί τους και τους κατηγορεί για τις δικές μας "φούσκες" προσωρινής ευημερίας. Ακόμα και σήμερα, οι περισσότεροι πολιτικοί μας -απ' όλους τους χώρους και ο καθένας με τον δικό του τρόπο- εξακολουθούν να ανταγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος είναι ο περισσότερο.. "αντιμνημονιακός". Eάν η κατάσταση συνεχιστεί όπως είναι μέχρι σήμερα, τα πράγματα για τη χώρα θα εξελιχθούν πολύ άσχημα, αν όχι καταστροφικά. Η εμμονή σε μια οικονομική ουτοπία, με ναρκισσισμό, σε κάτι.. "εθνικό", πάντα -όπως αποδεικνύει και η ιστορία- καταλήγει άσχημα για όλους τους λαούς.

Οι αιτίες των οικονομικών και πολιτικών παθολογιών της Αργεντινής -δυστυχώς- δεν διευθετήθηκαν ποτέ. Η πολιτικοοικονομική ελίτ του Μπουένος Άϊρες, αλλά και τα μεσαία οικονομικά στρώματα του πληθυσμού δεν μπόρεσαν να αντέξουν ή απλώς δεν προσπάθησαν να εφαρμόσουν με πειθαρχία την "θεραπευτική αγωγή" των αναγκαίων δομικών μεταρρυθμίσεων, με αποτέλεσμα την διακοπή της διαδικασίας οικονομικής ανάκαμψης και την επανεμφάνιση φαινομένων οικονομικού μαρασμού. Έπειτα από μία και πλέον δεκαετία, τίποτε σχεδόν δεν έχει αλλάξει στην Αργεντινή. Αν η Ελλάδα θέλει να αποφύγει το βάραθρο και βαθμιαία να ανακάμψει μπαίνοντας στον δρόμο της βιώσιμης ανάπτυξης, δεν πρέπει να κάνει το ίδιο λάθος. Ούτε έχει την πολυτέλεια να χάσει άλλο χρόνο. Οι πιστωτές της Ελλάδας έχουν δίκιο όταν λένε ότι ο μόνος τρόπος για να ανακάμψει η ελληνική οικονομία είναι να τεθούν άμεσα σε εφαρμογή οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Kάποια στιγμή, αν αρχίσουμε να εφαρμόζουμε με συνέπεια τις μεταρρυθμίσεις, οι "θεσμοί" θα αναγκαστούν εκ των πραγμάτων να καθήσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την απαραίτητη αναδιάρθρωση -ελάφρυνση- του ελληνικού χρέους. Σε μας εναπόκειται να κάνουμε το πρώτο βήμα. Αν θέλουμε να πετύχουμε σύντομα διατηρήσιμη οικονομική ανάπτυξη, οι δομικές ματαρρυθμίσεις πρέπει να αποτελέσουν άμεση προτεραιότητα. Η ρύθμιση χρέους -αν πρώτα εφαρμοζόντουσαν με συνέπεια οι μεταρρυθμίσεις- θα ερχόταν δεύτερη και θα αποτελούσε φυσικό επακόλουθο. H αναδιάρθρωση του χρέους θα βοηθούσε μέσω της ελάφρυνσης της ελληνικής οικονομίας από ένα βαρύ φορτίο. Επίσης, η ρύθμιση χρέους θα προσέφερε και ένα πρόσθετο σημαντικό κίνητρο -μέσω αποκατάστασης της εμπιστοσύνης μεταξύ των Ελλήνων και των πιστωτών τους- για την συνεχή και συνεπή εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, που θα αποτελούσαν τον καταλύτη για το άνοιγμα του δρόμου προς την οικονομική ανάκαμψη της χώρας.

Copyright © 1999-2024 Premium S.A. All rights reserved.