Τώρα θα μου πείτε ποιά θέση υποστηρίζει ο "πορτοκαλί" πρόεδρος όσον αφορά τις παραπάνω ευρωδιενέξεις; Η απάντηση σ' αυτό το ερώτημα -εκτός θεμάτων δασμών και διεθνούς εμπορίου που βρίσκονται σε υψηλό επίπεδο στη διαβάθμιση των προτεραιοτήτων του-, αν και εύκολη στη διατύπωση, δυστυχώς δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στα πλαίσια ενός κατά τα άλλα.. "καθωσπρέπει" οικονομικού σχολίου, γιατί κατά πάσα πιθανότητα θα "κοβόταν απ' τη λογοκρισία". Οι αναγνώστες πάντως μπορούν εύκολα να τη μαντέψουν...

Παρ' όλες πάντως τις δυσκολίες και τις σημαντικές διαφωνίες που συχνά έρχονται στην επιφάνεια, ο ευρωσκεπτικισμός βρίσκεται σε ύφεση αυτόν τον καιρό, με την ευρωπαϊκή οικονομία να βελτιώνεται διαρκώς και με την Ένωση να δείχνει αισιόδοξη. Ταυτόχρονα όμως και η παγκόσμια οικονομία δείχνει να έχει πάρει τα πάνω της τον τελευταίο καιρό, με το νερό να κυλά σταθερά στ' αυλάκι. Όλα τα παραπάνω μπορεί να αποτελέσουν -μέσω κατάλληλων τακτικών κινήσεων και συνεργειών από μέρους μας- μεγάλη ευκαιρία για την από χρόνια χειμαζόμενη ελληνική οικονομία. Και για να γίνουμε πιό συγκεκριμένοι όσον αφορά το τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά, παραθέτουμε στις επόμενες παραγράφους τις ακόλουθες σκέψεις:

Κατόπιν αρκετών ετών αβεβαιότητας και αναιμικής ανάπτυξης, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε ανοδική πορεία. Από την άλλη πλευρά, η εκτόξευση του παγκόσμιου χρέους σε δυσθεώρητα επίπεδα (πάνω από 320% του παγκοσμίου ΑΕΠ), ένα μέγεθος που -κατά τον Κένεθ Ρογγόφ- έχει προ πολλού ξεπεράσει την ομαλή εξυπηρετησιμότητά του και η ιλιγγιώδης συσσώρευση των παραγώγων χρηματοπιστωτικών προϊόντων σε επίπεδα δεκαπλάσια του παγκοσμίου ΑΕΠ (770 τρισ. δολάρια), με ότι κινδύνους αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, είναι μερικές από τις προκλήσεις που η διεθνής κοινότητα καλείται να αντιμετωπίσει εν όψει του κινδύνου μιας οικονομικής κατάρρευσης.

Η Ευρώπη πάλι, παρά τις μεγάλες προκλήσεις, δείχνει να βρίσκει τον βηματισμό της. Οι προτάσεις Μακρόν για μια στενότερη και πιο αλληλέγγυα συνεργασία μεταξύ των κρατών, όπως και η τοποθέτηση του Σουλτς για τον σχηματισμό των "Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης" μέχρι το 2025, δείχνουν ότι απομακρυνόμαστε με σταθερό βηματισμό από τις διαλυτικές σκέψεις που κοσμούσαν τα πρωτοσέλιδα. Σε αυτή την κρίσιμη για την ελληνική οικονομία συγκυρία, οι θετικές εξελίξεις -κυρίως στην ΕΕ- λειτουργούν ενισχυτικά. Η ανάπτυξη στην περιοχή του 1,6% το έτος 2017 και στην περιοχή του 2% το έτος 2018 αποτελεί ένδειξη ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αφήσει πίσω της τον εφιάλτη μιας δεκάχρονης κρίσης και να εισέλθει, έστω και με αργό βηματισμό, με σχετικά υποφερτούς όρους -μιάς και οι ελληνικές μνημονιακές κυβερνήσεις "βάλτωσαν" με τις ματαρρυθμίσεις και μας έχουν τρελάνει στους φόρους για να συντηρούν τον.. "μπάτε σκύλοι αλέστε" δημόσιο τομέα- σε μια περίοδο, έστω και δειλής, οικονομικής προόδου.

Το αρχικό εισιτήριο για την επάνοδο το εξέδωσαν εκείνοι που μας το στέρησαν το έτος 2009 - Οι αγορές. Που με την πρόσφατη αγορά κρατικών ομολόγων σε επίπεδα απόδοσης κάτω του 4% για τα δεκαετή -δηλαδή σε όρους Νοεμβρίου 2006- άνοιξαν τον δρόμο για τη σταδιακή ομαλοποίηση των χρηματοδοτικών μας αναγκών μέσω του φυσικού-κανονικού δανειστή για όλες τις χώρες (που είναι οι αγορές). Kι ας προσευχόμαστε για τη συνέχιση της συμμετοχής του ΔΝΤ στο πρόγραμμα επιτήρησης της ελληνικής οικονομίας για τη μετά τον Αύγουστο του 2018 χρονική περίοδο και για όσο χρονικό διάστημα το χρειαζόμαστε, γιατί έτσι και "την κάνει" το Ταμείο από το ελληνικό πρόγραμμα μεταμνημονιακής επιτήρησης μετά τον Αύγουστο, θα δούμε τον Χριστό φαντάρο με τις γερμανικές απαιτήσεις και πιθανώς θα νοσταλγήσουμε τον Σόιμπλε.

Επίσης όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όπως ο αποκλεισμός από τις αγορές δεν ήταν ένα στιγμιαίο γεγονός, αλλά είχε τις ρίζες του στη διαχρονική απώλεια της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μας, που οδήγησε το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών στο 14,7% του ΑΕΠ το έτος 2007 και το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 15,4% του ΑΕΠ το έτος 2009, έτσι και τώρα η επιστροφή στην κανονικότητα εξαρτάται από την αντιμετώπιση -μεταξύ άλλων- των παρακάτω καθοριστικής σημασίας οκτώ κατηγοριών προκλήσεων:

I. Της σταδιακής εξόδου στις αγορές για καθολική και μόνιμη κάλυψη των αναγκών αναχρηματοδότησης. II. Της αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους, σκοπεύοντας να καταστεί εξυπηρετήσιμο για μια μακρά χρονική περίοδο. III. Της επιδίωξης για τη μείωση του κόστους δανεισμού και την άμβλυνση των μεταμνημονιακών απαιτήσεων κατά τη διάρκεια των ελέγχων. IV. Της αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών με απώτερο σκοπό την εξυγίανση του ενεργητικού τους και τη βελτίωση της ρευστότητάς τους για τη χρηματοδότηση υγιών επιχειρήσεων της πραγματικής οικονομίας. V. Του σχηματισμού ενός ταμειακού αποθέματος (cash buffer) για κάλυψη έκτακτων αναγκών. VI. Της επεξεργασίας και υλοποίησης ενός προγράμματος διαρθρωτικών αλλαγών στο κράτος και στην οικονομία (περιλαμβανομένης και της συνολικής επανεξέτασης του φορολογικού μας συστήματος για να μην αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στη διαδικασία της οικονομικής μεγέθυνσης), ώστε να δημιουργηθεί μια υγιής βάση για διατηρήσιμη ανάπτυξη. VII. Της μαζικής προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων και της διοχέτευσής τους σε παραγωγικές επενδύσεις με στόχο την αύξηση της παραγωγής και τη δημιουργία μόνιμων θέσεων εργασίας. VIII. Της αξιοποίησης του υψηλού τεχνοκρατικού και μορφωτικού επιπέδου του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας στην προσπάθεια μετάβασης στην ψηφιακή εποχή.

Από τον βαθμό επιτυχίας των παραπάνω στόχων -χωρίς φυσικά να εξαντλείται εδώ ο σχετικός κατάλογος- θα εξαρτηθεί η πορεία της χώρας μας τα επόμενα χρόνια και θα καταστεί δυνατόν να δημιουργηθούν -εντός λογικού χρονικού πλαισίου- οι οικονομικές προϋποθέσεις για τη βελτίωση της ευημερίας του κοινωνικού συνόλου. Και προς αυτή τη κατεύθυνση θα πρέπει να επικεντρωθούν οι προσπάθειες οποιασδήποτε μελλοντικής ελληνικής κυβέρνησης.