Με την εγκύκλιο καθορίζονται τα βήματα που πρέπει να ακολουθούν οι ΑΧΕ και ΑΕΔΑΚ για την παρακολούθηση των συναλλαγών που δημιουργούν υπόνοιες διάπραξης φοροδιαφυγής και νομιμοποίησης του εξ αυτής περιουσιακού οφέλους.
Οι χρηματιστηριακές εταιρείες και οι εταιρείες διαχείρισης των αμοιβαίων κεφαλαίων για τον προσδιορισμό του κινδύνου φοροδιαφυγής των πελατών τους, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα εξής στοιχεία:
- πηγή εισοδήματος φυσικού προσώπου.
- κλάδο ή είδος επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας πελάτη.
-νομική μορφή και χώρα που εδρεύει το νομικό πρόσωπο.
- αριθμός και ύψος των καταθέσεων και αναλήψεων σε μετρητά στους επενδυτικούς λογαριασμούς του πελάτη.
- σημαντική απόκλιση του οικονομικού/συναλλακτικού προφίλ του πελάτη σε σχέση με τα κεφάλαια που διακινεί.
- πελάτες για τους οποίους έχει ληφθεί από φορολογικές, τελωνειακές, δικαστικές ή διωκτικές αρχές, αίτημα παροχής στοιχείων ή επιβολής προσωρινών μέτρων, καθώς και τους άμεσους συγγενείς τους και τους στενούς συνεργάτες τους.
- δημοσιευμένες εκθέσεις ή μελέτες ή στατιστικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, αρμόδιων δημόσιων υπηρεσιών ή ανεξάρτητων αρχών καθώς και αναγνωρισμένων εθνικών ή διεθνών οργανισμών ή ερευνητικών κέντρων, σχετικά με τα εισοδήματα και τους παρακρατούμενους φόρους που δηλώνουν ή αποδίδουν οι φορολογούμενοι στην Ελλάδα, μηχανισμούς φοροδιαφυγής και ύποπτες συναλλαγές σχετιζόμενες με τη φοροδιαφυγή.
Με την εγκύκλιο η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προσδιορίζει ύποπτες τις ακόλουθες συναλλαγές:
1. Πελάτης απρόθυμος να προσκομίσει το εκκαθαριστικό σημείωμα της φορολογικής δήλωσης φυσικού προσώπου ή την υποβληθείσα δήλωση φορολογίας εισοδήματος νομικού προσώπου ως προαπαιτούμενο για την διαμόρφωση του οικονομικού/συναλλακτικού του προφίλ.
2. Υπάρχουν πληροφορίες από εξωτερική πηγή (τοπική κοινωνία, μέσα ενημέρωσης, κλπ) ότι πελάτης εμπλέκεται σε δραστηριότητες που πιθανώς συνδέονται με φοροδιαφυγή ή ότι ο τρόπος διαβίωσής του είναι δυσανάλογα πολυτελής σε σχέση με τα προκύπτοντα, από τη φορολογική του δήλωση, στοιχεία.
3. Πραγματοποιούνται καταθέσεις στον επενδυτικό λογαριασμό πελάτη φυσικού προσώπου ιδιοκτήτη εταιρίας, που δεν είναι συμβατές με το ύψος του δηλωθέντος εισοδήματός του ή με τον τόπο κατοικίας του, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται υπόνοιες ότι οι καταθέσεις αυτές ενδεχομένως σχετίζονται με αποκρυβείσες πωλήσεις της εταιρείας του ή άλλα εταιρικά γεγονότα.
4. Διενεργούνται σημαντικού ύψους συναλλαγές σε επενδυτικό λογαριασμό πελάτη για τον οποίο η Εταιρεία έχει λάβει αιτήματα από φορολογικές, τελωνειακές, δικαστικές ή διωκτικές αρχές, για την παροχή στοιχείων ή την επιβολή προσωρινών μέτρων διασφάλισης του Δημοσίου, ή σε επενδυτικούς λογαριασμούς μελών της οικογένειάς του ή στενών συνεργατών του.
5. Η συναλλακτική δραστηριότητα πελάτη για τον οποίο έχουν έρθει σε γνώση της Εταιρείας αιτήματα από φορολογικές, τελωνειακές, δικαστικές ή διωκτικές αρχές, για την παροχή στοιχείων ή την επιβολή μέτρων διασφάλισης του Δημοσίου, μεταφέρεται σε νέο επενδυτικό λογαριασμό που ανήκει στον ίδιο ή σε μέλη της οικογένειάς του ή σε στενούς συνεργάτες του ή σε εταιρεία που ανήκει, διοικείται ή εκπροσωπείται από αυτόν.
6. Διενεργούνται αλλεπάλληλες επενδύσεις σε μετοχές που δίνουν μέρισμα, ώστε να εμφανίζεται εισόδημα, χωρίς όμως να προκύπτει πραγματικό οικονομικό όφελος.
7. Ενδείξεις από το επόμενο εκκαθαριστικό σημείωμα της φορολογίας εισοδήματος του πελάτη ότι έχουν χρησιμοποιηθεί επιλεκτικά μόνο κερδοφόρα πινακίδια συναλλαγών για να δηλωθεί αυξημένο αφορολόγητο εισόδημα.
Τήρηση Αρχείου
Επιπλέον, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ζητά από τις εταιρείες να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες διαδικασίες αρχειοθέτησης, προκειμένου να είναι εφικτός ο έλεγχος ανά πάσα στιγμή. Έτσι, η εγκύκλιος προβλέπει:
1. Οι Εταιρίες φυλάσσουν, κατ' ελάχιστον (άρθρο 35 ν.3691/2008), τα ακόλουθα έγγραφα για τουλάχιστον πέντε έτη, από τη λήξη της επιχειρηματικής σχέσης με τους πελάτες, εκτός αν επιβάλλεται από διάταξη νόμου, η τήρησή τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα:
- τα στοιχεία πιστοποίησης και επαλήθευσης της ταυτότητας του πελάτη κατά τη σύναψη κάθε είδους σύμβασης,
- τα νομιμοποιητικά έγγραφα, τα αντίγραφα εγγράφων με βάση τα οποία έγινε η πιστοποίηση και επαλήθευση της ταυτότητας του πελάτη, καθώς και πρωτότυπα ή αντίγραφα παραστατικά κάθε είδους συναλλαγών, τα εσωτερικά έγγραφα που αφορούν εγκρίσεις ή διαπιστώσεις ή εισηγήσεις για υποθέσεις που σχετίζονται με την διερεύνηση των αδικημάτων του άρθρου 2 του ν. 3691/2008, είτε έχουν αναφερθεί στην Αρχή του άρθρου 7 του ν. 3691/2008 είτε όχι,
- τη σχετική αλληλογραφία με τους πελάτες.
- αντίγραφο εκκαθαριστικού σημειώματος φορολογίας εισοδήματος φυσικού προσώπου ή, σε περίπτωση νομικού προσώπου, της υποβληθείσας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, όπου αυτά απαιτούνται προκειμένου να εξετασθεί η προέλευση των κεφαλαίων (παρ. 1στ αρθ. 13 ν. 3691/2008).
2. Οι Εταιρίες διαθέτουν διαδικασίες και συστήματα αρχειοθέτησης (άρθρο 35 ν.3691/2008) ικανά να διασφαλίζουν για το ανωτέρω χρονικό διάστημα την ταχεία αναπαραγωγή πληροφοριών για την ταυτοποίηση και τις συναλλαγές πελατών, προκειμένου να ανταποκρίνονται χωρίς καθυστέρηση σε αίτημα της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων ή άλλης αρμόδιας αρχής.
Ενδεικτικά, οι Εταιρίες είναι σε θέση να αναπαράγουν τις πιο κάτω πληροφορίες:
- τα στοιχεία πιστοποίησης ταυτότητας των δικαιούχων του επενδυτικού λογαριασμού,
- τα στοιχεία πιστοποίησης ταυτότητας των πραγματικών δικαιούχων του επενδυτικού λογαριασμού,
- τα στοιχεία πιστοποίησης ταυτότητας των προσώπων που έχουν δικαίωμα χειρισμού του επενδυτικού λογαριασμού,
- τα νομιμοποιητικά έγγραφα των πάσης φύσεως νομικών προσώπων,
4 - τα στοιχεία πιστοποίησης ταυτότητας των διαχειριστών και των νομίμων εκπροσώπων που είναι εξουσιοδοτημένα να κινούν τον επενδυτικό
λογαριασμό ενός νομικού προσώπου,
- τα πρωτότυπα παραστατικά και τα αντίστοιχα δικαιολογητικά έγγραφα
των συναλλαγών,
- τα στοιχεία που αφορούν τον όγκο και τις συναλλαγές που διεξάγονται μέσω του επενδυτικού λογαριασμού,
- την προέλευση των χρημάτων,
- τον τύπο και το ποσό του νομίσματος της συναλλαγής,
- τον τρόπο με τον οποίο τα χρήματα έχουν κατατεθεί ή αναληφθεί, δηλαδή μετρητά, επιταγές, ηλεκτρονικά εμβάσματα κτλ,
- τον προορισμό των χρημάτων,
- τις έγγραφες εντολές ή οδηγίες και εξουσιοδοτήσεις των πελατών