Ο Ιταλός πρωθυπουργός δεσμεύτηκε χθες σε συνάντηση του με τον πρόεδρο της χώρας Τζόρτζιο Ναπολιτάνο να παραιτηθεί μετά την υπερψήφιση του προϋπολογισμού του 2012, στον οποίο θα ενσωματωθούν τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής για τα οποία ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι έχει δεσμευτεί στους Ευρωπαίους εταίρους του.
Τα «όργανα» είχαν αρχίσει από νωρίς άλλωστε χθες για τον Ιταλό πρωθυπουργό ο οποίος άκουσε λίγο πριν την ψηφοφορία τον κυβερνητικό του σύμμαχο Ουμπέρτο Μπόσι να τον καλεί να παραιτηθεί κάνοντας στην άκρη για τον προστατευόμενο του Καβαλιέρε Αντζελίνο Αλφάνο.
Το κόστος δανεισμού της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης ανήλθε χθες λίγο μετά την αποτυχία του κυβερνώντος κόμματος να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία στο αστρονομικό 6,8% για τα δεκαετή ιταλικά ομόλογα, έχοντας ξεπεράσει κατά πολύ το σημείο που οι αγορές θεωρούν «μη επιστροφής».
Την ίδια ώρα οι Ευρωπαίοι θεωρούν το κόστος μίας ιταλικής διάσωσης ανεπαρκές με τους σημερινούς μηχανισμούς στήριξης της Ευρωζώνης, παραμένοντας ένεοι εν αναμονεί των αποφασιστικών εξελίξεων και συνεκτιμώντας τους κινδύνους που εγκυμονεί η κατάσταση της ιταλικής οικονομίας.
Την ίδια αποτίμηση κάνουν και οι αγορές, που βλέπουν να διαμορφώνονται για τη συνέχεια τρία βασικά σενάρια, εκ των οποίων το ένα είναι το πιθανό, το δεύτερο το επιθυμητό, και το τρίτο σενάριο το...καταστροφικό.
Το πιο πιθανό: Η στήριξη του Pdl, της Λέγκας του Βορρά και ενδεχομένως κάποιου μικρότερου κεντρώου σχηματισμού γύρω από ένα νέο πρόσωπο, με επικρατέστερους υποψήφιους τους έμπιστους του Μπερλουσκόνι Τζάνι Λέττα και Αντζελίνο Αλφάνο. Η νέα κυβέρνηση με τη στήριξη της απόλυτης πλειοψηφίας θα επιχειρήσει να εφαρμόσει το νέο οικονομικό πρόγραμμα με την εποπτεία του ΔΝΤ και να σταθεροποιήσει τις αγορές, αν και υπάρχουν αμφιβολίες για τη συναίνεση στο συνταξιοδοτικό από τη Λέγκα του Βορρά, η οποία θα μπορούσε να πιέσει για πρόωρες εκλογές. Η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αγοράζει ιταλικά ομόλογα συγκρατώντας τα spreads σε οριακά βιώσιμο επίπεδο, μεταξύ 400 και 450 μ.β.
Το επιθυμητό: Η ανεξαρτητοποίηση βουλευτών του κυβερνητικού σχηματισμού θα προωθήσει τη λύση μίας κυβέρνησης εθνικής ενότητας υπό ένα πρόσωπο κοινής αποδοχής. Στην περίπτωση αυτή η τεχνοκρατική κυβέρνηση θα κρατήσει τα ηνία μέχρι το 2013 οπότε και είναι προγραμματισμένες οι επόμενες εκλογές. Αναλυτές θεωρούν το σενάριο αυτό ως το πιο φιλικό για τις αγορές, ενώ σε περίπτωση πραγμάτωσης τους βλέπουν άμεση πτώση των spreads γύρω στις 350 μ.β. σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Το καταστροφικό: Η προκήρυξη πρόωρων εκλογών μετά την παραίτηση Μπερλουσκόνι. Αυτές θα πραγματοποιηθούν το νωρίτερο στα μέσα Ιανουαρίου, με την πιθανότητα να μετατεθούν ακόμη πιο αργά λόγω των κλυδωνισμών στις αγορές. Η ΕΚΤ θα τρέχει και δε θα φτάνει να αγοράζει ιταλικά ομόλογα, το κόστος δανεισμού της Ιταλίας θα εκτοξευτεί σε εξωφρενικές αποδόσεις, οι τραπεζικές καταθέσεις θα συνεχίσουν να κάνουν «φτερά» ενώ οι Ευρωπαίοι αναμένεται να συγκρουστούν για το αν η Ιταλία θα βοηθηθεί από το EFSF. Η τεχνική βοήθεια του ΔΝΤ μέσα σε ένα καθεστώς πολιτικής αβεβαιότητας θα είναι ανίσχυρη και πολλοί θεωρούν πως σε μία τέτοια περίπτωση το ενιαίο νόμισμα θα περάσει ίσως τη σοβαρότερη του δοκιμασία μέχρι σήμερα...
Δημήτρης Κώτσος