Το συγκεκριμένο μήνυμα έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς το σύνολο σχεδόν του καθολικού ποιμνίου του Πάπα, ζει σε χώρες της Νότιας Ευρώπης (Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία και Πορτογαλία) αλλά και στην Ιρλανδία, όπου εφαρμόζονται σκληρές πολιτικές λιτότητας με αποτέλεσμα την φτώχεια και την ανεργία. Ο Πάπας παρόλο που η χώρα καταγωγής του, δηλαδή η Γερμανία, επιβάλει τις πολιτικές λιτότητας, επέλεξε μέσω του μηνύματος του να ενισχύσει τις λαικές αντιδράσεις σε αυτές τις πολιτικές, λέγοντας στους λαούς να αντισταθούν στα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα που απειλούν το γενικό καλό.
Το μήνυμα του Πάπα
Στην ομιλία του ο Πάπας πήρε θέση και τάχθηκε υπέρ των φτωχών και αδυνάτων της Ευρωζώνης, ζητώντας από τους πολιτικούς να πάρουν μέτρα για την ανάπτυξη του συνόλου της Ευρώπης. Συγκεκριμένα, αναφερόμενος στην οικονομική κρίση που βιώνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ποντίφικας κάλεσε τους ηγέτες της να λάβουν «δύσκολες αποφάσεις» υπέρ της ανάπτυξης στο σύνολο της Ευρώπης, ενώ ζήτησε να υπάρξει κοινή πορεία της Ευρώπης (απορρίπτοντας δηλαδή την διάσπαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης). «Μόνες, ορισμένες χώρες θα προχωρήσουν ίσως πιο γρήγορα, όμως όλες μαζί θα πάνε σίγουρα πιο μακριά» τόνισε χαρακτηριστικά.
Η πολιτική του παρέμβαση μάλιστα πήρε πολύ έντονο χαρακτήρα, καθώς έκανε λόγο για την ανάγκη ύπαρξης διορατικών και ενδεδειγμένων ηγετών για τις δύσκολες επιλογές, ασκώντας έτσι έμμεσα κριτική στους υπάρχοντες πολιτικούς ηγέτες, ότι δεν πράττουν τα δέοντα για την έξοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την οικονομική κρίση.
«Η ΕΕ έχει ανάγκη από διορατικούς και ενδεδειγμένους ηγέτες για να κάνουν τις δύσκολες επιλογές, οι οποίες είναι απαραίτητες για να εξυγιάνουν την οικονομία της και να θέσουν στέρεες βάσεις για την εξέλιξή της» υπογράμμισε ο ποντίφικας.
«Με μια λέξη, δεν θα πρέπει να παραιτούμαστε από το spread της κοινωνικής ευημερίας την ώρα που πολεμούμε αυτό της οικονομίας» τόνισε ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ενώπιον πρεσβευτών απ' όλο τον κόσμο.
Είναι βέβαια χαρακτηριστικό ότι ο Πάπας, λόγω της τεράστιας ιστορικής βαρύτητας της θέσης του, αλλά και με δεδομένο ότι απευθύνεται σε ένα τεράστιο ποίμνιο, παίρνει θέση υπέρ των καθολικών νοτίων, ως προς το χάσμα και τις ασυμμετρίες της Ευρωζώνης που έχουν αναπτυχθεί σε σχέση με τον πιο ανεπτυγμένο Βορρά. Οι χώρες που υφίστανται τις μεγάλες κοινωνικές συνέπειες της οικονομικής λιτότητας, που επιβάλλουν κυρίως οι Γερμανοί, είναι καθολικές. Η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, αλλά και η Ιρλανδία έχουν καθολικό θρήσκευμα. Και άλλες έχουν μπει στο μηχανισμό προστασίας, ενώ άλλες παλεύουν με νύχια και δόντια να τον αποφύγουν, εισάγοντας σκληρά μέτρα λιτότητας. Η Ισπανία μάλιστα έχει πληρώσει την οικονομική κρίση με τεράστια ανεργία, μεγαλύτερη του 25%. Αλλά και στην επίσης καθολική Γαλλία ο δείκτης ανεργίας ανεβαίνει επικίνδυνα, πάνω από το 10%, ενώ τα μέτρα λιτότητας ακόμα και από την κυβέρνηση Ολάντ δεν φαίνεται εύκολο να αποφευχθούν.
Ο ποντίφικας, βέβαια, λόγω της παγκόσμιας εμβέλειας της καθολικής εκκλησίας, δεν θα μπορούσε να περιορίσει το μήνυμα του στην Ευρώπη. Ζητά δράσεις για να κλείσει το χάσμα ανάμεσα «σε ένα μικρό αριθμό πάντα πιο πλούσιων και έναν μεγάλο αριθμό αθεράπευτα πιο φτωχών». Ο Πάπας παράλληλα, κάλεσε τους ανθρώπους να αντισταθούν «σε βραχυπρόθεσμα συμφέροντα» σε βάρος του κοινού καλού.
Στην πραγματικότητα, μιλάει για ένα αντικειμενικό πρόβλημα, το οποίο ενισχύεται από την οικονομική κρίση.Το πρόβλημα αυτό έχει επισημανθεί και από τον πλέον επίσημο φορέα, τον ΟΟΣΑ (Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) σε έκθεσή του πριν ένα χρόνο περίπου (Δεκέμβριο του 2011). Σύμφωνα με την έκθεση αυτή,για πρώτη φορά, η ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών ανοίγει σε όλη την Ευρώπη σε χώρες που είναι παραδοσιακά γνωστές για την κατανομή πλούτου, όπως η Γερμανία, η Δανία και η Σουηδία. Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, που δημ το μέσο εισόδημα του πλουσιότερου 10% του πληθυσμού των χωρών που ανήκουν στον ΟΟΣΑ είναι εννιά φορές μεγαλύτερο από το φτωχότερο 10%.Ωστόσο, η μεγαλύτερη ανισότητα σημειώνεται στις ΗΠΑ, με το εισόδημα μετά φόρων για το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού να υπερδιπλασιάζεται από 8% το 1980 σε 18% το 2008.
Ο Πάπας παρενέβη και στο καυτό θέμα του αιματηρού εμφυλίου στην Συρία.Επανέλαβε την έκκλησή του για έναν «εποικοδομητικό διάλογο» στην Συρία, σημειώνοντας ότι «η σύγκρουση δεν θα έχει νικητές παρά μόνον ηττημένους αν συνεχιστεί», αφήνοντας πίσω της μόνον ερείπια. Παράλληλα, έκανε παρέμβαση και σε διπλωματικά θέματα, για τα «φοβερά βάσανα» των Σύρων και επανέλαβε την έκκλησή του «να κατατεθούν τα όπλα και να υπάρξει το ταχύτερο δυνατό ένας εποικοδομητικός διάλογος».Ζήτησε, επίσης, να γίνουν επειγόντως συνομιλίες στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, οι οποίες θα επιτρέψουν την επάνοδο στην σταθερότητα, προκειμένου να μην ζήσει ο πληθυσμός της χώρας «τα μαρτύρια του εμφυλίου πολέμου».
Πολιτικές παρεμβάσεις Παπών στο παρελθόν
Ο Πάπας Βενέδικτος 16ος στο κομμάτι της παρέμβασης του υπέρ των φτωχών ακολουθεί την παράδοση που δημιούργησε ο προηγούμενος Πάπας, ο Ιωάννης Παύλος 2ος. Είναι χαρακτηριστικό ότι με τον θάνατό του σημαντικού αυτού Ποντίφικα (2 Απριλίου 2005) ο Νέλσον Μαντέλα και ο Αρχιεπίσκοπος Ντέσμοντ Τούτου εξύμνησαν τον Πάπα για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το ότι καταδίκασε την οικονομική αδικία.
Από την πλευρά του, ο τωρινός Πάπας Βενέδικτος 16ος έχει μιλήσει με αρνητικό τρόπο για τον κίνδυνο του καταναλωτισμού, ιδίως ανάμεσα στους νέους. Επίσης, έχει κάνει παρεμβάσεις που χαρακτηρίζονται μάλλον συντηρητικές, σε θέματα ηθικής, αποκυρήσσοντας εμμέσως τον γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων.
Τον Σεπτέμβριο του 2006 βρέθηκε στο στόχαστρο του μουσουλμανικού κόσμου με μια δήλωση του που είχε κάνει κατά την επίσκεψή του στη Γερμανία και στην οποία κατηγορούσε εμμέσως την ισλαμική θρησκεία για βιαιότητα. Αργότερα, λόγω των αντιδράσεων εξέφρασε την βαθιά λύπη του, αλλά πολλοί δεν ικανοποιήθηκαν.
Επίσης, η ηγεσία του Βατικανού έχει κάνει παρεμβάσεις που είχαν κάνει αίσθηση και επί εποχής του Ιωάννη Παύλου του Β. Βαρυσήμαντη πολιτική παρέμβαση ήταν η κριτική του Ιωάννη Παύλου του Β στην εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ το 2003, με την οποία πάντως το Βατικανό ακολουθούσε κοινή γραμμή με τους περισσότερους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα είχαν οι παρεμβάσεις της καθολικής εκκλησίας, αλλά και του ίδιου του Πάπα εναντίον του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική. Στο μέτωπο εις βάρος του συγκεκριμένου καθεστώτος εξέχοντα ρόλο προς τιμήν της έπαιξε η καθολική εκκλησία.
Γιώργος Σμυρνής