Σύμφωνα με δημοσίευμα της Deutsche Welle, οι προβλεπόμενες για τους αιτούντες άσυλο διαδικασίες στην ΕΕ, συχνά δεν ανταποκρίνονται στα ελάχιστα στάνταρ. Εδώ και 14 ολόκληρα χρόνια οι χώρες της ΕΕ προσπαθούν να βρουν ένα κοινά αποδεκτό πακέτο μέτρων, προκειμένου να μπει οριστικά τέλος στη συχνά απαράδεκτη κατάσταση που παρατηρείται σε αρκετές στο πεδίο αυτό σε αρκετά κράτη μέλη. Το Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου βρίσκεται σήμερα μετά από διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν για χρόνια στην τελική φάση της ολοκλήρωσής του.
Την περασμένη εβδομάδα η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Σεσίλια Μάλμστρομ και οι ευρωπαίοι πρέσβεις συμφώνησαν στις τελευταίες λεπτομέρειες του πακέτου μέτρων. Σε αυτό περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, προβλέψεις για τη διαδικασία παροχής ασύλου, την οικονομική ενίσχυση των προσφύγων αλλά και τη διαδικασία απέλασης. Μελλοντικά οι αποφάσεις επί των αιτήσεων παροχής ασύλου θα λαμβάνονται γρηγορότερα και σε δικαιότερη βάση, διαβεβαίωσε η αρμόδια κοινοτική επίτροπος.
Απαράδεκτη η πρακτική της κράτησης
Πώς σχολιάζει το νέο πλαίσιο ο Καρλ Κοπ από την ανθρωπιστική οργάνωση για τους πρόσφυγες Pro Asyl; «Είναι μια πολύ αισιόδοξη εκτίμηση. Εάν δει κανείς τα βήματα που έγιναν στο δρόμο προς ένα ενιαίο σύστημα ασύλου, θα διαπιστώσει ότι Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισαν ιδιαίτερα δραματικά πράγματα. Έτσι ορίζονται για παράδειγμα έξι λόγοι κράτησης (των προσφύγων): κατά την είσοδό τους στη χώρα, την επαναπροώθησή τους όταν μια χώρα δεν είναι υπεύθυνη, για λόγους διασφάλισης της δημόσιας τάξης, για την εξακρίβωση στοιχείων. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θεσμοθετεί αυτή την ευτελή πρακτική κράτησης και διευρύνει αυτό το δράμα. Αυτό σημαίνει ότι θα κρατούνται περισσότεροι αιτούντες άσυλο από ό,τι παλαιότερα».
Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, μετά από εννέα μήνες και όχι μετά από δώδεκα, όπως ισχύει σήμερα, οι αιτούντες άσυλο θα έχουν το δικαίωμα να ψάξουν δουλειά. Δεν θα έπρεπε αυτή η εξέλιξη να ικανοποιεί τις οργανώσεις αρωγής;
«Και εμείς είμαστε υπέρ του να δίνεται εγκαίρως η ευκαιρία στους ανθρώπους να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους και να διευκολυνθεί έτσι η πρόσβασή τους στην αγορά εργασίας αλλά και στην εκπαίδευση. Αλλά δεν μπορούμε να το δούμε ως αντάλλαγμα για τους λόγους κράτησης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μας λέει κάθε τόσο: 'κοιτάξτε διευκολύναμε την πρόσβαση στην αγορά εργασίας'. Ωστόσο την ίδια ώρα δεν είχαν τη δύναμη να βάλουν τέλος στην πρακτική της κράτησης των αιτούντων άσυλο. Δεν απαγορεύθηκε ούτε καν η κράτηση παιδιών και νέων που έρχονται μόνοι τους και αυτό είναι ιδιαίτερα θλιβερό».
Πώς θα διασφαλιστεί η εφαρμογή του νέου πλαισίου;
Μετά από εννέα μήνες οι αιτούντες άσυλο θα έχουν το δικαίωμα να ψάξουν δουλειά. Στόχος των νέων κανόνων είναι να διασφαλιστεί η τήρηση ενός κοινού πλαισίου για τους αιτούντες άσυλο σε όλη την ΕΕ. Πώς όμως μπορεί να διασφαλιστεί ότι όλες οι χώρες θα εφαρμόσουν όντως αυτούς τους κανόνες;
«Διαπιστώσαμε ήδη ότι κατά τον πρώτο κύκλο μεταξύ 1999 και 2004, πολλές χώρες δεν εφάρμοσαν σωστά όλα όλες τις οδηγίες, για παράδειγμα όσον αφορά τη διαδικασία χορήγησης ασύλου. Υπήρχαν κράτη που δεν υλοποίησαν τίποτα απολύτως, για παράδειγμα η Ελλάδα. Θα ήταν λοιπόν σημαντικό να παρακολουθείται η εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων και να επιβάλλονται εγκαίρως κυρώσεις. Επί της ουσίας λοιπόν αυτό το «μπαλωμένο χαλί» θα συνεχίσει να υφίσταται. Σε πολλές χώρες θα συνεχίσουμε να έχουμε άστεγους πρόσφυγες, θα έχουμε περισσότερα κέντρα κράτησης στα σύνορα. Οι νέοι αυτοί κανόνες δεν θα τα αποτρέψουν όλα αυτά. Η πρακτική της κράτησης στην Ελλάδα, τη Μάλτα και σε άλλες χώρες των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ θα συνεχιστεί».
Παρότι το νέο σύστημα προβλέπει αρκετές μικρές βελτιώσεις, όπως σημειώνει ο ειδικός, το τελικό αποτέλεσμα, μετά από μια διαδικασία που κράτησε 14 ολόκληρα χρόνια, φαντάζει ακόμη ανεπαρκές.