Σε τουλάχιστον 195 αυξήθηκαν τα θύματα του ναυαγίου του πλεούμενου το οποίο μετέφερε Σομαλούς και Ερυθραίους επίδοξους μετανάστες σε μικρή απόσταση από το νησάκι Λαμπεντούζα της Ιταλίας την Πέμπτη, αφού οι δύτες ανέσυραν 84 σορούς.
Κατά τις πληροφορίες των ιταλικών αρχών οι οποίες βασίζονται στις μαρτυρίες των επιζώντων υπάρχουν τουλάχιστον 188 αγνοούμενοι ακόμη.
Ο καιρός αναμένεται να βελτιωθεί ελαφρά και οι επιχειρήσεις για την ανάσυρση των θυμάτων θα συνεχιστούν.
Στην περιοχή έχει φθάσει ένα τηλεκατευθυνόμενο υποβρύχιο ρομπότ με κάμερες για να συμβάλει στον εντοπισμό των πτωμάτων. Εξετάζεται από τις αρχές το ενδεχόμενο να ανελκυθεί από το βυθό το ναυαγισμένο πλεούμενο, όμως εκφράζονται επιφυλάξεις καθώς το ξύλινο αυτό σκάφος είχε πιάσει φωτιά και μπορεί να μην καταστεί δυνατό να ανελκυθεί ολόκληρο.
Ο Πάπας Φραγκίσκος έστειλε έναν κληρικό για να παρακολουθήσει τις επιχειρήσεις για την εύρεση των θυμάτων και να προσφέρει πνευματική βοήθεια στους επιζώντες.
Ιταλία: Ανάγκη να αλλάξει ο νόμος για τη λαθρομετανάστευση
Ο αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης και υπουργός Εσωτερικών Αντζελίνο Αλφάνο μίλησε εμφανώς συγκινημένος στο ιταλικό κοινοβούλιο, σημειώνοντας πως για την Ευρώπη είναι τώρα η στιγμή να αναλάβει δράση.
«Μια χώρα η οποία δεν μπορεί να προστατεύσει τα σύνορά της δεν μπορεί να υφίσταται. Κατά συνέπεια η Ευρώπη πρέπει να αποφασίσει αν θα προστατεύσει τα δικά της σύνορα, καθώς αυτό θα σημαίνει την προστασία των πολιτών της αλλά και την προστασία όσων επιχειρούν να διασχίσουν τα σύνορά μας και κινδυνεύουν να πεθάνουν, αβοήθητοι όμηροι των δουλεμπόρων χωρίς καμία απολύτως εγγύηση ασφάλειας, χωρίς τίποτα», είπε ο Αντζελίνο Αλφάνο.
Από την πλευρά της η υπουργός αρμόδια για την Ένταξη των Μεταναστών Σεσίλ Κιένγκε δήλωσε ότι ο νόμος περί λαθρομετανάστευσης πρέπει να τροποποιηθεί. «Δεν έπρεπε να περιμένουμε μια τραγωδία», επισήμανε η Κιένγκε, η πρώτη μαύρη υπουργός στην Ιταλία, η οποία κατάγεται από τη ΛΔ Κονγκό, «για να αλλάξουμε τα πράγματα».
Η Κιένγκε έκανε την δήλωση αυτή μία ημέρα αφού έγινε γνωστό πως οι εισαγγελικές αρχές θα ασκήσουν αυτεπαγγέλτως διώξεις στους επιζήσαντες του ναυαγίου για λαθρομετανάστευση, αδίκημα το οποίο επισύρει χρηματικά πρόστιμα έως και 5.000 ευρώ.
Μιλώντας για «σφαγή», ο Ιταλός πρόεδρος Τζιόρτζιο Ναπολιτάνο υπογράμμισε την «απόλυτη ανάγκη» να ληφθεί δράση από τη διεθνή κοινότητα «και κυρίως την Ευρωπαϊκή Ένωση». Όσον αφορά την Ιταλία, κάλεσε στην εισαγωγή νέου πλαισίου για το άσυλο, λέγοντας πως το ζήτημα «δεν ρυθμίζεται από κανέναν νόμο στην Ιταλία».
Επισκεπτόμενη τη Λαμπεντούζα, η πρόεδρος της ιταλικής Βουλής Λάουρα Μποντρίνι μίλησε για τραγωδία και κάλεσε σε ανάληψη δράσεων. «Ήρθα για να δω τα θύματα αυτής της τραγωδίας. Το θέαμα ήταν πολύ δυνατό, θέλω να εκφράσω την αλληλεγγύη μου στους επιζώντες» είπε, για να τονίσει: «Τίποτε δεν πρέπει πια να μείνει όπως ήταν πριν, πρέπει να επανεξετάσουμε τις πολιτικές για τις χώρες προέλευσης των αιτούντων άσυλο».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ιταλία το συγκυβερνών Δημοκρατικό Κόμμα θεωρεί ότι πρέπει να καταργηθεί το ποινικό αδίκημα της λαθρομετανάστευσης, θέση όμως με την οποία διαφωνούν παγίως τόσο η κεντροδεξιά όσο και το ξενοφοβικό κόμμα Λέγκα του Βορρά.
Ευρωπαϊκός διχασμός
Πάντως το ναυάγιο αυτό ρίχνει για άλλη μια φορά φως στο φλέγον πρόβλημα των μεταναστών από την Αφρική και την Μέση Ανατολή οι οποίοι προσπαθούν να φθάσουν στην Ευρώπη, τις περισσότερες φορές υπό επικίνδυνες συνθήκες. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, σχεδόν 20.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους σε μια προσπάθεια να φτάσουν στα νότια σύνορα της Ευρώπης. Μάλιστα το 2011, στο απόγειο των αραβικών εξεγέρσεων, περισσότεροι από 1.500 έχασαν τη ζωή τους μέσα σε ένα χρόνο. Έτσι εκ των πραγμάτων τίθεται επί τάπητος το αίτημα αναθεώρησης ή και κατάργησης της συνθήκης Δουβλίνο 2, η οποία εγκλωβίζει δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην πρώτη ευρωπαϊκή χώρα άφιξης, όπως η Ιταλία και η Ελλάδα.
Βεβαίως οι ευρωπαϊκές χώρες εμφανίζονται βαθιά διχασμένες για το πώς θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, με τον διάλογο να εκτείνεται σε ένα απέραντο φάσμα θεμάτων — από τη λήψη μέτρων για να υπάρξει καλύτερη φρούρηση των χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων ως το ποιες χώρες θα έπρεπε να δέχονται τους μετανάστες που καταφέρνουν να φτάσουν στην Ευρώπη.
Έτσι οι χώρες της βόρειας Ευρώπης αρνούνται πάντοτε να μοιραστούν τα βάρη από την διεύρυνση του προβλήματος της παράνομης μετανάστευσης με χώρες του Νότου, όπως η Ιταλία κι η Ελλάδα, και δεν προτίθενται να αλλάξουν πολιτική απορρίπτοντας μία κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση στο θέμα.
«Έχουμε ανάγκη την στήριξη των κρατών μελών της ΕΕ», όμως «οι πολιτικές μετανάστευσης, κατακερματισμένες, βρίσκονται στα χέρια των κρατών μελών και γίνονται αντιληπτές υπό το πρίσμα των εσωτερικών ανησυχιών τους», εξέφρασε το παράπονο η Μισέλ Τσερκόνε, εκπρόσωπος της αρμόδιας ευρωπαίας επιτρόπου Σεσίλια Μάλμστρεμ.
«Υπάρχει ένα χάσμα ανάμεσα σε εκείνους που δίνουν προτεραιότητα στην σωτηρία της ζωής των λαθρομεταναστών, και σε εκείνους που επιμένουν στην επιβολή αυστηρών μέτρων στα σύνορα», τονίζει η βρετανική εφημερίδα Guardian.
«Το πιο ανατριχιαστικό είναι να σκεφτεί κανείς ότι αυτή η τραγωδία στη Λαμπεντούζα θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί», λέει στον Guardian η Τζούντιθ Σάντερλαντ, ερευνήτρια της οργάνωσης Human Rights Watch, που ειδικεύεται στην μετανάστευση.
«Το μόνο που βλέπω είναι ότι καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια να κλείσουν τα σύνορα», λέει η Σάντερλαντ. Προσθέτει ότι τα μέτρα ασφαλείας σε χερσαία σημεία διέλευσης, όπως στα σύνορα Ελλάδας - Τουρκίας μετατόπισαν την ροή των μεταναστών από την στεριά στη θάλασσα.
Στη Βρετανία, διαπιστώνοντας την άνοδο του εθνικιστικού κόμματος UKIP σε βάρος των ποσοστών των Συντηρητικών, ο πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον έχει ρίξει τους τόνους για τη μετανάστευση.
Στην Ολλανδία, ο επικεφαλής του ακροδεξιού Κόμματος για την Ελευθερία, Χέερτ Βίλντερς στράφηκε κατά της απόφασης της κυβέρνησης να δεχθεί 250 πρόσφυγες από τη Συρία, εκφράζοντας την άποψη ότι αυτούς θα πρέπει να τους υποδεχθούν «οι πλούσιες χώρες του Κόλπου», όχι το ολλανδικό κράτος.
«Η οποιαδήποτε τροποποίηση του κανονισμού που από το 2003 επιτάσσει ότι όποιος υποψήφιος για παροχή ασύλου στην ΕΕ δεν έχει το δικαίωμα να καταθέσει την αίτησή του παρά μόνον στη χώρα μέσω της οποίας έχει εισέλθει στο έδαφος της ΕΕ, αποκλείεται», υπενθύμισε σήμερα από τις Βρυξέλλες εκπρόσωπος της λιθουανικής προεδρίας της Ένωσης.
Επιπλέον, ο προϋπολογισμός των κοινών δομών που έχει συστήσει η ΕΕ για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της, όπως η δύναμη Frontex που μόλις χρηματοδοτείται με 85 εκατ. ευρώ, θεωρείται αξιοθρήνητος. «Κατά τη διάρκεια της τελευταίας διετίας, η Frontex έσωσε τη ζωή 16.000 ανθρώπων στη Μεσόγειο», επισήμανε η Τσερκόνε.
Σύμφωνα με τον δεξιό Ιταλό Γερουσιαστή Μαουρίτσιο Γκασπάρι, του οποίου η χώρα έχει δεχθεί πάνω από 25.000 παράνομους μετανάστες από την αρχή του χρόνου, η Frontex είναι «μία ανύπαρκτη, μη επιχειρησιακή, δομή». «Η Ευρώπη δεν ξοδεύει χρήματα για την υποδοχή των προσφύγων κι ούτε διαθέτει και έναν στόλο πλοίων που θα ασχολούνται με όσους διαπεραιώνονται στη Μεσόγειο», πρόσθεσε.
Υπό το κράτος του ναυαγίου στη Λαμπεντούζα, η Γαλλία έχει καλέσει σε έκτακτη σύσκεψη τα κράτη-μέλη της ΕΕ, μετά τις εκκλήσεις της Ιταλίας να αντιμετωπίσει το κύμα της μετανάστευσης.
Κριτική και συγκεκριμένα μέτρα ζήτησε ο ειδικός παρατηρητής των ΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα Φρανσουά Κρεπό. Δήλωσε πως η τραγωδία θα μπορούσε να αποφευχθεί και πως η μετανάστευση δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται μόνο με κατασταλτικά μέτρα.
Την οδύνη του εξέφρασε και ο Ευρωπαίος Επίτροπος Γιοχάνες Χαν, αναφέροντας μετά την έντονη κριτική που εκφράστηκε και πάλι πως «θα πρέπει να δούμε πως μπορούμε να βελτιώσουμε την κατάσταση».
ΕΕ: Νέο σύστημα εντοπισμού και διάσωσης λαθρομεταναστών
Η ΕΕ ετοιμάζεται να θέσει σε εφαρμογή ένα νέο σύστημα, που θα της επιτρέπει «να εντοπίζει, να ταυτοποιεί και να διασώζει» τα φορτωμένα παράνομους μετανάστες πλοιάρια.
Η νέα αυτή δομή, ονόματι Eurosur, απομένει να συζητηθεί και να τεθεί προς ψήφιση στο Ευρωκοινοβούλιο κατά την ερχόμενη εβδομάδα στο Στρασβούργο, ενώ αναμένεται ότι θα τεθεί σε εφαρμογή από τις 2 Δεκεμβρίου.
Το Eurosur «συνιστά τη χειρότερη δυνατή απάντηση, διότι δεν πρόκειται παρά να βάλει ένα ακόμη λιθαράκι, χωρίς όμως να δίνει απάντηση στο πραγματικό πρόβλημα: ‘γιατί έχουν ανάγκη οι πρόσφυγες και οι παράνομοι μετανάστες να έρχονται στην Ευρώπη;’», εκτίμησε η Κλερ Ροντιέ, αντιπρόεδρος του δικτύου Migreurop, που ειδικεύεται σε μεταναστευτικά ζητήματα.