ΕΚΤΥΠΩΣΗ
Εκτύπωση αυτής της σελίδας

Πέθανε ο βραβευμένος με Νόμπελ Οικονομίας Μίλτον Φρίντμαν

22:20 - 16 Νοε 2006 | Ειδήσεις
Από καρδιακή προσβολή πέθανε την Πέμπτη σε ηλικία 94 ετών ο Μίλτον Φρίντμαν, ένας από τους μεγαλύτερους οικονομολόγους του εικοστού αιώνα, ο οποίος τιμήθηκε το 1976 με το Νόμπελ Οικονομίας.

Υπέρμαχος της οικονομίας της αγοράς, ο Φρίντμαν έγινε ιδιαίτερα γνωστός στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν και η τότε πρωθυπουργός της Βρετανίας Μάργκαρετ Θάτσερ εφάρμοσαν στην πράξη την οικονομική του θεωρία.

Ο πλέον αναγνωρίσιμος εκπρόσωπος της νεοφιλελεύθερης «Σχολής του Σικάγο» γεννήθηκε το 1912 από Εβραίους γονείς στην Νέας Υόρκη, και πήρε το πτυχίο οικονομικών εν μέσω του Κραχ, το 1932. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τον βρήκε να εργάζεται στο υπουργείο Οικονομικών, όπου συμμετείχε στον σχεδιασμό της νέας, τότε, φορολογικής νομοθεσίας.

Ήδη από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια εξειδικεύτηκεστην κριτική του κρατικού συγκεντρωτισμού και την υποστήριξη του οικονομικού φιλελευθερισμού και των«ελεύθερων αγορών». Χρειάστηκε όμως να φτάσουμε στο 1957 και το βιβλίο-σταθμός του, την «Θεωρία της Λειτουργίας της Κατανάλωσης», για να καθιερωθεί ως βασικός ιδεολογικός «κατηχητής» της Σχολής του Σικάγου και πολέμιος των κυρίαρχων ακόμη θεωριών του Τζον Μέιναρντ Κέινς και του μαθητή του Πωλ Σάμιουελσον.

Πέντε χρόνια αργότερα δημοσίευσε το σπουδαιότερο έργο του, το «Καπιταλισμός και Ελευθερία», το οποίο – αν και σήμερα θεωρείται αρκετά ξεπερασμένο – ήταν μια από τις πρώτες προσπάθειες «εκλαϊκευμένης» οικονομικής γραφής, και περιέχει πολλές από τις φιλελεύθερες ιδέες του. Ακολούθησαν πολλές ακόμη μελέτες πάνω στον μηχανισμό καθορισμού τωντιμών και την «ποσοτική θεωρία» του χρήματος, την ιδέα δηλαδή πως οι τιμές σε κάθε αγορά καθορίζονται από την προσφορά χρήματος, και ότι η νομισματική πολιτική μπορεί στην ουσία να ελέγξει τους επιχειρηματικού κύκλους.

Τέτοιες «μονεταριστικές» θεωρίες, ιδίως μετά την έκδοση το 1963 της ογκώδους «Ιστορίας του Χρήματος στις ΗΠΑ, 1867-1960», (όπου μεταξύ άλλων το μεγάλο κραχ του ’29 αποδίδεται στην λανθασμένη επιτοκιακή πολιτική της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας Fed), αλλά και την περίφημη επίθεση του στην κεινσιανή θεωρία της «σταθερής καμπύλης Philips” (δηλαδή της ενεργητικής «ισορροπίας» μεταξύ απασχόλησης και πληθωρισμού), ανέδειξαν τον Φρίντμαν σε σύμβολο της συντηρητικήςπαράταξης στις ΗΠΑ και όχι μόνον, πάνω και από τον περίφημο ομοϊδεάτη του Φρίντριχ φον Χάγιεκ.

Το βραβείο Νόμπελ που πήρε το 1976, ένα χρόνο πριν την συνταξιοδότηση του από την Σχολή με την οποία συνέδεσε το όνομα του, απλως επιβεβαίωσε αυτή του τη φήμη του σπουδαιότερου υπερμαχου της «μικρότερης κυβέρνησης», ως μοναδικό δρόμο προς την οικονομική και κοινωνική ελευθερία. Βοήθησαν βέβαια σε αυτό και οι συχνές εμφανίσεις του στην τηλεόραση, αλλά και η συνεχής, μαχητική πολιτική αρθρογραφία του στο Νewsweek και αλλού.

Πολλοί οικονομολόγοι ωστόσο δαιμονοποίησαν ήδη από τηνδεκαετία του ’60 τα «laissez -faire” κελεύσματα του «νεοφιλελεύθερου» καθηγητή, προβλέποντας τις πιθανές επιπτώσεις μίας ανεξέλεγκτης εφαρμογής τους από «θαυμαστές» του πολιτικούς όπως ο Νίξον, η Θάτσερ, και φυσικά ο Ρέιγκαν και ο πατήρ Μπους, που τον αξιοποίησαν και επίσημα ως οικονομικό τους σύμβο(υ)λο. Αυτό που κανένας δεν πρόβλεψε βέβαια είναι πόσο εύκολα αυτές οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές του υιοθετήθηκαν και από δήθεν «κεντροαριστερά» καθεστώτα, με αποκορύφωμα ίσως την ευρωπαϊκή εμπειρία της δεκαετίας του ’90…

Σε κάθε περίπτωση δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς πως ο Φρίντμαν άλλαξε οριστικά τον τρόπο που σκέφτονται οι περισσότεροι οικονομολόγοι, μεταπείθοντας – ιδίως στην δεκαετία του ’70, όταν πολλοί από τους «χρησμούς» του έμοιαζαν να δικαιώνονται – και πολλούς «νεοκεινσιανούς» θεωρητικούς, και επιτρέποντας του να προπαγανδίσει ακόμη και την οικονομική απελευθέρωση της πορνείας και του εμπορίου μαλακών ναρκωτικών!

Σίγουρα πάντως η πιο «μαύρη» σελίδα της καριέρας αυτού του λαμπρού ακαδημαϊκού διανοητή ήταν η στενή συνεργασία του με την χούντα του Αουγούστο Πινοτσέτ στην Χιλή, που ξεκίνησε το 1975. Μάλιστα ο Φρίντμαν ταξίδεψε στην Χιλή και όχι μόνον συναντήθηκε και συμβούλεψε επί οικονομικών θεμάτων τον δικτάτορα, αλλά έστειλε και πολλούς καθηγητές και αποφοίτους της Σχολής του Σικάγο (την περιβόητη ομάδα των «ChicagoBoys») ν

Copyright © 1999-2024 Premium S.A. All rights reserved.