Το δυστύχημα σημειώθηκε σε σημείο που οι γραμμές έστριβαν και η σφοδρότητα ήταν τέτοια που αρκετά βαγόνια βγήκαν εντελώς από τις σιδηροτροχιές. Στο επιβατηγό τρένο, που είχε ξεκινήσει από την Ουάσινγκτον με προορισμό τη Νέα Υόρκη, επέβαιναν την ώρα του δυστυχήματος 243 άτομα: Εκτός από τους επτά νεκρούς, οι περισσότεροι από τους επιβάτες -σχεδόν 200- χρειάστηκαν ιατρική φροντίδα.

Τα μέχρι στιγμής ευρύματα της έρευνας από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (NTSB) δείχνουν, στην παρούσα φάση, πως το δυστύχημα οφείλεται πιθανότητα στην υψηλή ταχύτητα με την οποία μπήκε ο οδηγός στην στροφή.

Βάσει των στοιχείων του «μαύρου κουτιού», όπως ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου ο Ρόμπερτ Σάμουολτ της NTSB, το τρένο κινείτο με 171 χλμ/ώρα (106 μίλια ανά ώρα) λίγο πριν βρεθεί στο σημείο που οι γραμμές έστριβαν. Το όριο για εκείνο το τμήμα των γραμμών είναι 80 χλμ/ώρα (50 μίλια ανά ώρα).

Ο μηχανοδηγός ενεργοποίησε πλήρως το σύστημα πέδησης αμέσως πριν μπει στην στροφή, ανέφερε ο Σάμουολτ, αλλά δεν κατάφερε παρά να επιβραδύνει ελάχιστα το τρένο -μόλις στα 164 χλμ./ώρα.

Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει εξήγηση γιατί το τρένο πήγαινε τόσο γρήγορα δέκα λεπτά μετά την αναχώρησή του από τον ενδιάμεσο σταθμό της 30ης Οδού στη Φιλαδέλφεια.

Ο μηχανοδηγός νοσηλεύεται. Τα στοιχεία του δεν έχουν δημοσιοποιηθεί επίσημα, αλλά στα αμερικανικά ΜΜΕ αναφέρεται ως ο 32χρονος Μπράντον Μπόστιαν.

Σύμφωνα με δικηγόρο του που μίλησε στο ABC, ο μηχανοδηγός δεν είχε «άξιο λόγου» προηγούμενο ιατρικό ιστορικό οποιασδήποτε φύσης.

Οι ερευνητές σημειώνουν επίσης ότι ο εκτροχιασμός θα είχε αποφευχθεί εάν λειτουργούσαν εξελιγμένα σύστηματα ασφαλείας «προληπτικής δράσης» (PTC) στο συγκεκριμένο τμήμα των γραμμών. Ο Σάμουολτ σημείωσε ότι «πιστεύουμε ότι εάν είχε εγκατασταθεί PTC σε αυτό το τμήμα, δεν θα είχε συμβεί το δυστύχημα».

Τα συστήματα PTC έχουν σχεδιαστεί με στόχο να αποτρέπουν ακριβώς εκτροχιασμούς εξαιτίας υψηλής ταχύτητας, επιβραδύνοντας ή ακόμη και σταματώντας συρμούς που κινούνται πολύ γρήγορα σε επικίνδυνες ζώνες. Δεν υπήρχε σε λειτουργία τέτοιο σύστημα στο εν λόγω τμήμα των γραμμών.