Τα μέτρα “ασφαλείας” είναι πρωτοφανή: 251 χιλιάδες άνδρες και γυναίκες της αστυνομίας, 129 χιλιάδες άνδρες της στρατοχωροφυλακής κι άλλοι περίπου 70 χιλιάδες σεκιουριτάδες ιδιωτικών εταιριών θα φροντίσουν για την ασφάλεια της διαδικασίας του δημοψηφίσματος.
Το Ανώτατο Εκλογοδικείο ενέκρινε τη διεξαγωγή προεκλογικής εκστρατείας σε 9 κόμματα (επειδή τα υπόλοιπα δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις του νόμου, πχ, δεν είχαν κάνει το συνέδριο τους. Στις εκλογές του Ιουνίου 2015 είχαν συμμετάσχει 20 κόμματα): ΑΚΡ, CHP, ΜΗΡ,HDP, Κόμμα Μεγάλης Ενότητας (ΒΒΡ), Κόμμα Ανεξάρτητης Τουρκίας (ΒΤΡ), Κόμμα Ευδαιμονίας (SP), Κόμμα Ελεύθερου Αγώνα (HDP) και Πατριωτικό Κόμμα (VP).
Οι κάλπες θα ανοίξουν στις 8 το πρωί και θα κλείσουν στις 5 το απόγευμα, εκτός από 32 πόλεις τις ανατολικής και της νοτιοανατολικής Τουρκίας (όπως Ντιάρμπακιρ, Έρζουρουμ, Γκαζιάντεπ, Κίλις, Καρς, Βαν, Τούντζελι κ.α.), όπου θα ανοίξουν στις 7 π.μ και θα κλείσουν στις 4 μ.μ. Το αποτέλεσμα δηλαδή θα βγει νωρίς. Οι ψήφοι του εξωτερικού (όπου οι 2.899.059 εγγεγραμμένοι σε 54 χώρες μπορούσαν να ψηφίζουν από τις 27/3 ως τις 9/4) έχουν μεταφερθεί στην Άγκυρα και θα μετρηθούν και αυτοί το βράδυ της 16ης Απριλίου.
Η κυβέρνηση ΑΚΡ και ο Ερντογάν λένε πως το δημοψήφισμα γίνεται «για την τροποποίηση του συντάγματος για την αλλαγή του κυβερνητικού συστήματος». Έχουμε γράψει ήδη με λεπτομέρειες την καθεστωτική αλλαγή που θα επιφέρουν οι τροποποιήσεις στα 18 άρθρα που είναι το αντικείμενο του δημοψηφίσματος. Ίσως το πιο εύστοχο σχετικό σχόλιο το έκανε ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος Γκιουλτεκίν Ουϊσάλ: «καλούμαστε να ψηφίσουμε ένα νόμο προστασίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, για να αποκτήσει δια βίου ασυλία». (Το Δημοκρατικό Κόμμα είναι ένα μικρό κόμμα που είχε αφήσει ακέφαλο ο νυν υπουργός εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού προσχωρώντας στο ΑΚΡ το 2012. Πήρε 69.369 ψήφους (0,14%) στις εκλογές του Νοεμβρίου 2015. Τον Μάιο 2011 μια ομάδα μελών του ΔΚ είχε θελήσει να πάει με βάρκα στο Αγαθονήσι).
Πώς βλέπει ο Ερντογάν το δημοψήφισμα φαίνεται από τις δηλώσεις που έκανε στις προεκλογικές ομιλίες του (που η κάθε μία συνιστούσε παραβίαση του Συντάγματος, καθότι έχει ορκιστεί στο Σύνταγμα «να τηρεί ουδετερότητα»!).
Ιδού μερικές: «Όταν βγει “ναι” στο δημοψήφισμα, το μόνο που θα αλλάξει θα είναι ο τρόπος διοίκησης της χώρας. Όλα θα είναι πιο ωραία. Μην ανησυχείτε. Μην ριψοκινδυνεύετε ούτε τον κόσμο σας ούτε τη μέλλουσα ζωή σας, λέγοντας θα αντιταχθώ…», είπε στην Προύσα (5/4) -τους υποσχέθηκε δηλαδή τον παράδεισο και τους απείλησε ότι θα πάνε στην κόλαση αν ψηφίσουν όχι!
«Είπαμε εμείς ποτέ ότι αυτοί μπορούν να περνούν απ’ τη Γέφυρα Γιαβούζ Σουλτάν, εκείνοι όχι; Είπαμε ποτέ, αυτοί μπορούν να διασχίζουν τη Γέφυρα Τσανάκαλε, οι άλλοι όχι; Εμείς, είμαστε η αποθέωση της ουδετερότητας!» διατράνωσε στην ανοιχτή συγκέντρωση στο Γενίκαπι της Κωνσταντινούπολης (7/4) –δεν είναι αυτός που δημιουργεί την πόλωση!
«Πήγα όπως ξέρετε το πρωί στο προεκλογικό τους περίπτερο [της αντιπολίτευσης]. Γιατί λέτε ‘όχι’, τι ζητάτε, τους ρώτησα. Μου είπαν ‘εμείς θέλουμε μια σύγχρονη Τουρκία’. [Τους απάντησα] Τι σας λείπει; Δεν έχετε δρόμους, γέφυρες, σήραγγες, υπερταχεία; Υπήρχαν αυτά πριν από 14 χρόνια;», είπε στη συγκέντρωση στη Σαμψούντα (27/3).
Ο Ερντογάν βρίσκεται εδώ και δύο μήνες κάθε μέρα, όλη μέρα στις τηλεοπτικές οθόνες με τις προεκλογικές ομιλίες και συνεντεύξεις. Μια ιδέα για τον ‘ερντογανικό καταιγισμό’ που δέχεται η κοινή γνώμη δίνει το γεγονός ότι η συνέντευξη που έδινε πριν από λίγες ημέρες στο ραδιόφωνο Kral FM, μεταδιδόταν συγχρόνως απευθείας από άλλους δέκα ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς!
Στη διάθεσή του έχει περίπου 12 εθνικής εμβέλειας εφημερίδες, άλλα τόσα κανάλια, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της δημόσιας TRT (τις 20 πρώτες μέρες του Μαρτίου, 17 κανάλια εθνικής εμβέλειας μετέδωσαν 445 ώρες πρόγραμμα υπέρ του ‘ναι’ και διέθεσαν 42 (σαράντα δύο) ώρες προγράμματος σε εκπροσώπους του ‘όχι’).
Από τα ‘υπόλοιπα’ ΜΜΕ, κάποια ουδέτερα, όπως το CNN Türk και η Χουριέτ, αυτολογοκρίνονται. Απομένουν η εφημερίδες Τζουμχουριέτ, Σοζτζού, η αριστερή Μπίργκιουν, η φιλοκουρδική Εβρενσέλ και από κανάλια, το τουρκικό Fox και το ιντερνετικό κανάλι Χαλκ που πρόσκειται στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό (CHP).
Ποιος θα μπορούσε πιο ‘ανεξάρτητα’ να μας πληροφορήσει για το τι γίνεται στους άλλους τομείς προπαγάνδας αν όχι ο δημοσιογράφος Φεχμί Κορού, φίλος και συμφοιτητής του Αμπντουλλάχ Γκιούλ, θερμός (άλλοτε;) υποστηρικτής του ΑΚΡ, που η καριέρα του ξεκίνησε στη Γενί Σαφάκ (των αδελφών Αλμπαϊράκ, φίλων και συγγενών εξ αγχιστείας του Ερντογάν), κορυφώθηκε στη Ζαμάν (του Φετουλλάχ Γκιουλέν) και πήρε να δύει στην φιλο-ΑΚΡ Χαμπέρτουρκ από όπου ‘αποχώρησε’ εδώ και ένα χρόνο.
Τώρα έχει μια προσωπική ιστοσελίδα από την οποία διαβάζουμε το κείμενο της 9/4:
«(…) πρωτόφαντη είναι ετούτη η προεκλογική καμπάνια. Χθες, περιδιάβηκα την Πόλη απ’ τη μιαν άκρη ως την άλλη. Οι τουλίπες με τις οποίες στολίζει κάθε χρόνο τέτοια εποχή ο δήμος τραβούσαν το μάτι και οι αφίσες του ‘ναι’ που γέμιζαν ασφυκτικά και την παραμικρή γωνιά… Αν όλες οι πόλεις μας έχουν γεμίσει με αφίσες του ‘ναι’ και του Προέδρου της Δημοκρατίας Ερντογάν όσο η Πόλη, μπορούμε άνετα να πούμε ότι αυτό το δημοψήφισμα κατέχει ‘το ρεκόρ της μεγαλύτερης σε έκταση εκστρατείας προπαγάνδας’.
Όχι μόνο λόγω των αφισών. Στις εφημερίδες, στα κοινωνικά δίκτυα, στα μηνύματα WhatsApp και sms, θα έλεγα μάλλον σε κάθε μέσο επικοινωνίας που μπορεί να έρθει στο νου του ανθρώπου, οι διαφημίσεις του ‘ναι’ και του Ερντογάν είναι με διαφορά οι περισσότερες. Όπως και στις τηλεοπτικές οθόνες και τις μεγάλες εφημερίδες…
Δεν γίνεται, θα πείτε, προπαγάνδα υπέρ του ‘όχι’; Θα γίνεται σίγουρα, αλλά εγώ δεν την συναντώ και πολύ.
Οι άνθρωποι που έρχονται αντιμέτωποι με ένα τέτοιο βομβαρδισμό προπαγάνδας, θα αναμενόταν, όταν βρεθούν μπροστά στην κάλπη να ρίξουν την ψήφο τους χωρίς καμιά αμφιταλάντευση. Ωστόσο, ένα ποσοστό που φτάνει το 15%, απαντά στους δημοσκόπους ότι ‘δεν θα πάει να ψηφίσει’ ή ότι ‘δεν έχει ακόμη αποφασίσει’. Πρόκειται για γενναίους ανθρώπους. Στις μέρες μας είναι θέμα γενναιότητας να πεις ‘είμαι αναποφάσιστος’, τόσο όσο να πεις ότι θα ψηφίσεις ‘όχι’…»
Λένε οι δημοσκοπήσεις την αλήθεια, αναρωτιέται ο Κορού στη συνέχεια και απαντάει «γενικώς, ναι, αλλά ο δισταγμός μου αυτή τη φορά οφείλεται στο ό,τι όλοι μιλούν για ‘χονδρικά 51, 51,5 ως και 54% υπέρ του ‘ναι’. Ακόμη και ο Αμπντουλκαντίρ Σελβί, που παίρνει καλές πληροφορίες από την Πρωθυπουργία και την Προεδρία [εδώ ο Κορού λέει ευγενικά ότι ο Σελβί είναι ο ‘αντίλαλος’ των εν λόγω θεσμών στη Χουριέτ όπου γράφει τώρα], στη σημερινή του στήλη λέει ευθαρσώς «το 51% είναι εξασφαλισμένο, το ‘ναι’ μπορεί να φτάσει και 54%».
Ο Κορού σχολιάζει, στη συνέχεια, ότι «η πρωτόφαντη σε έκταση καμπάνια δεν συνάδει με την πιθανότητα ενός 54%». Και προσθέτει, «φίλοι μου στις εταιρίες δημοσκοπήσεων μου λένε ότι σε προηγούμενες εκλογές οι δημοσκόποι μπορούσαν και έπειθαν για συνέντευξη τον ένα στους δύο ανθρώπους που προσέγγιζαν. Τώρα, στο ποσοστό αυτό έχει μειωθεί στον έναν στους πέντε. Οι άνθρωποι αποφεύγουν να εκφράσουν την άποψή τους. Απαντούν άραγε ειλικρινά ως προς το τι θα ψηφίσουν εκείνοι που πείθονται να απαντήσουν στις ερωτήσεις των ερευνητών; Το γεγονός ότι δεν μειώνεται με κανένα τρόπο το ποσοστό των αναποφάσιστων μπορεί να θεωρηθεί κάποιο σημάδι; Απ’ τη μια τα όσα συμβαίνουν στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, από την άλλη ο βομβαρδισμός υπέρ του ‘ναι’. Δεν μπορεί κάποιος παρά να αναρωτηθεί ‘κι αν γυρίσει μπούμερανγκ;’».
Αυτά λέει ο Κορού που ξέρει το ΑΚΡ από μέσα. Από τις 21 Ιανουαρίου που πάρθηκε στην Εθνοσυνέλευση η απόφαση διεξαγωγής δημοψηφίσματος μέχρι σήμερα, 15 εταιρίες δημοσκοπήσεων έχουν ανακοινώσει τα αποτελέσματα 20 ερευνών τους. Σε 12 από αυτές υπερτερεί το ‘όχι’ και σε 8 το ‘ναι’.
Μεγάλη δημοσιότητα πήρε η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση, αυτή της εταιρίας ΑΚΑΜ (Avrasya Kamuoyu Araştırmaları Merkezi – Κέντρο Ερευνών Κοινής Γνώμης Ευρασίας), που βγάζει 56,7% ‘ναι’ και 43% ‘όχι’, ενώ ο πρόεδρος της Μεχμέτ Ακιράζ σε μήνυμά του στο Τουίτερ δήλωσε: «αν πέσουμε έξω, θα το κλείσουμε το μαγαζί, δεν θα ξανακάνουμε έρευνα».
Στην πραγματικότητα αν η αποτροπή του ‘ναι’ ήταν αποκλειστικά στα χέρια της αξιωματικής αντιπολίτευσης, των άλλων κομμάτων, των αλεβήδων και όσων είναι ενάντια στο θρησκευτικό κράτος, θα μπορούσαμε να πούμε από τώρα ότι ο Ερντογάν θα κέρδιζε το δημοψήφισμα.
Αλλά, ο Ερντογάν κατάφερε να διασπάσει την τουρκική δεξιά, δηλαδή τους εθνικιστές και τους μουσουλμάνους. Η τουρκική δεξιά διασπάστηκε σε αυτούς που είναι με το μέρος της προσωποπαγούς διακυβέρνησης κι εκείνους που υποστηρίζουν τον κοινοβουλευτισμό. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι το δημοψήφισμα αυτό είναι ένας εσωτερικός καβγάς της τουρκικής δεξιάς.
Το ‘όπλο’ του Ερντογάν είναι η πόλωση τούρκων-κούρδων, μουσουλμάνων-κοσμικών. ‘Όπλο ανίσχυρο απέναντι στις κριτικές που μπορούν να έρθουν από τους τούρκους εθνικιστές και τους μουσουλμάνους. Η χαμηλού προφίλ στρατηγική του CHP που αποφεύγει την απευθείας αντιπαράθεση με τον Ερντογάν (εκείνος, αυτές τις τελευταίες μέρες της προεκλογικής εκστρατείας, επιτίθεται με δριμύτητα εναντίον του Κιλιτσντάρογλου. Στη μεγάλη συγκέντρωση του ΑΚΡ στο Γενίκαπι της Κωνσταντινούπολης, έφτασε να προβάλει βίντεο συνέντευξης του Κιλιτσντάρογλου όταν ήταν διοικητής του Οργανισμού Κοινωνικών Ασφαλίσεων…) του αφαίρεσε κάποια από τα ‘όπλα’ του. Η ισορροπία ενδέχεται να έχει κλονιστεί τώρα –την ύστατη ώρα- που το κουρδικό HDP μπήκε στον αγώνα της προεκλογικής εκστρατείας.
Ποιες είναι οι δυνάμεις στις οποίες βάσισε/βασίζει ο Ερντογάν την επιτυχία του στο δημοψήφισμα; Έχει συμμαχήσει, καταρχάς, με το ΜΗΡ (Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αλλά και με το ‘Εργκενέκον’ –το (παλιό;) βαθύ κράτος- και τους υπερπατριώτες (κατά τα άλλα, κεμαλιστές) του κόμματος Βατάν του Ντοού Περίντσεκ.
Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί εξελέγη αρχηγός του ΜΗΡ το 1997 μετά τον θάνατο του ιδρυτή του κόμματος Αλπασλάν Τουρκές. Στις εκλογές του Απριλίου 1999 με τον ‘αέρα’ της προ διμήνου σύλληψης του Οτζαλάν, το κόμμα πήρε 18% και μπήκε στην τρικομματική κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Ετζεβίτ. Στις επόμενες εκλογές (2002) δεν κατάφερε να φτάσει το 10% του εκλογικού ορίου (πήρε 8,2%) κι έμεινε εκτός Εθνοσυνέλευσης. Ο καβγάς στο κόμμα ξέσπασε όταν στις τελευταίες εκλογές του Νοεμβρίου 2015 πήρε 12%, δηλαδή 4% λιγότερο από αυτό που είχε πάρει τον Ιούνιο 2015 και έγινε το 4ο σε δύναμη κόμμα με 41 βουλευτές, με το κουρδικό HDP να έχει 59.
Οι τρεις αντίπαλοί του στο κόμμα, με πρώτη της Μεράλ Ακσενέρ, κατάφεραν να συγκεντρώσουν τις υπογραφές των μισών (περίπου 600) συνέδρων, συγκάλεσαν έκτακτο συνέδριο στο οποίο τροποποίησαν το καταστατικό του κόμματος, καλώντας τον Μπαχτσελί να παραιτηθεί. Επικύρωσαν το αποτέλεσμα του συνεδρίου στο 12ο Ειρηνοδικείο Άγκυρας… αλλά, ο Μπαχτσελί είχε ήδη ‘συνεννοηθεί’ με τον Ερντογάν (η απόφαση για το Δημοψήφισμα δεν μπορούσε να παρθεί χωρίς την ψήφο των βουλευτών του ΜΗΡ). Ο Άρειος Πάγος αναίρεσε την απόφαση του Ειρηνοδικείου. Η τύχη του Μπαχτσελί βρίσκεται στα χέρια του Ερντογάν, αν βγει ‘ναι’ πιθανόν να ΄τσιμπήσει’ κάποια καρέκλα στη μελλοντική κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση όμως, το ΜΗΡ δεν φαίνεται να γλυτώνει τη διάσπαση.
Η παράξενη συμμαχία του Ερντογάν με τη ‘στρατιωτική γραφειοκρατία’, το Εργκενέκον και τους υπερπατριώτες μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος (15.7.2016) έχει μοναδική ‘συγκολλητική ουσία’ το Κουρδικό (την κατάσταση και τη θέση των κούρδων στο εσωτερικό, την συριακή πολιτική, τους κούρδους της Συρίας, το YPG, τη Ροζάβα…).
Στη σχέση τους υπάρχει ανταγωνισμός και αγώνας για την επικράτηση συγκεκριμένων στρατηγικών. Για παράδειγμα η στρατηγική που ευνοούν αυτοί οι ‘σύμμαχοι’ «ο εμποδισμός δημιουργίας κουρδικού κράτους στα σύνορα της Τουρκίας με την ενίσχυση της κυβέρνησης και του κράτους της Συρίας», είναι κάτι που ο Ερντογάν στηρίζει με μισή καρδιά.
Ο απόστρατος αντιστράτηγος Ισμαήλ Χακκί Πεκίν, διοικητής του Γραφείου Πληροφοριών στο Γενικό Επιτελείο (2007-2012) και νυν μέλους του Πατριωτικού Κόμματος (Βατάν), ο οποίος είχε συλληφθεί και φυλακιστεί επί δύο χρόνια στο πλαίσιο της δίκης ‘Εργκενέκον’, σε πρόσφατη δήλωσή του στο πρακτορείο Σπούτνικ, είπε ότι «(…) η κίνηση της Τουρκίας παράλληλα με τις συμμαχικές δυνάμεις που θέλουν να καταβάλλουν την ισχύ της Ρωσίας στην Συρία, θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την ίδρυση ενός αυτόνομου κουρδικού κράτους και τον διαμελισμό της Τουρκίας»…
Δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι για το ‘ναι’ δουλεύει ολόκληρη η κρατική μηχανή με όλα της τα μέσα… Όσους εργάζονται για το ‘όχι’ ο Ερντογάν τους έχει μια και καλή κολλήσει την ταμπέλα του ‘τρομοκράτη’ και του ‘προδότη’ –αυτοί προσάγονται και συλλαμβάνονται για ψύλλου πήδημα, αντιμετωπίζουν σωματική και ψυχολογική βία στους δρόμους, δεν τους δίνονται χώροι για συγκεντρώσεις, διεξάγουν την εκστρατεία τους υπό τα άγρυπνα βλέμματα ενός στρατού αστυνομικών…
Την εκστρατεία του ‘όχι’ επωμίζονται θεσμικά, το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP), που κάποιοι λένε ότι ακολουθεί μια ‘έξυπνη’ τακτική που εστιάζεται στη μη απευθείας αντιπαράθεση με τον Ερντογάν, άλλοι θεωρούν την τακτική αυτή ‘παθητική’, αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι η νεολαία CHP κάλεσε και φιλοξένησε για μια εβδομάδα τον χιλιανό διαφημιστή και εμπνευστή της ταινίας «Νο», Φρανθίσκο Γκαρθία Φεράντα.
Και, το κουρδικό HDP, που ο αρχηγός του Σελαχατίν Ντεμίρτας, 11 βουλευτές, 84 δήμαρχοι και δεκάδες στελέχη του βρίσκονται φυλακισμένοι, μπήκε δυναμικά στην εκστρατεία υπέρ του ‘όχι’ εδώ και ένα μήνα με μια καμπάνια που την ονομάζουν «Σίγουρα θα κερδίσουμε».
‘Όχι’ καλεί τους ψηφοφόρους του να ρίξουν το ισλαμικό κόμμα ‘Σααντέτ’ (Ευδαιμονίας), από το οποίο διασπάστηκαν το 2001 ο Ερντογάν και οι υπόλοιποι ιδρυτές και στελέχη για να ιδρύσουν το ΑΚΡ (το Σααντέτ είχε πάρει 2,1% στις εκλογές του Ιουνίου 2015 και 0,7% σε αυτές του Νοεμβρίου).
Η Μεράλ Ακσενέρ, τραβάει την προσοχή των ΜΜΕ πιο πολύ από τον Μπαχτσελί, προσπαθώντας να πείσει τους οπαδούς του ΜΗΡ να ψηφίσουν ‘όχι’.
Το πιο ενδιαφέρον όμως στο χώρο του ‘όχι’ είναι τα δίκτυα, οι πλατφόρμες, οι κινήσεις αλλά και κάποια άτομα που κάνουν προσωπικό αγώνα. Σε όλα αυτά μπορεί να διακρίνει κανείς την επιρροή των δράσεων κατά τη διάρκεια και μετά τα γεγονότα του Πάρκου Γκεζί.
Μερικές προσωπικότητες του ισλαμικού χώρου, όπως ο Ιχσάν Ελίατσικ, συγγραφέας, ερμηνευτής του Κορανίου και εμπνευστής της κίνησης των «Αντικαπιταλιστών Μουσουλμάνων» και ο δημοσιογράφος Λεβέντ Γκιούλτεκιν μοιράζουν στους δρόμους φυλλάδια που έχουν ετοιμάσει οι ίδιοι υπέρ του ‘όχι’, στην φιλοϊσλαμική πλατφόρμα «Για το Δίκαιο και τη Δικαιοσύνη» συμμετέχουν ο γιατρός Ομέρ Φαρούκ Γκεργκερλίογλου και ο καθηγητής Τζιχανγκίρ Ισλάμ (και οι δυο πολύ γνωστοί και με κύρος στους ισλαμικούς κύκλους, απολύθηκαν πρόσφατα από το κρατικό νοσοκομείο που δούλευε ο ένας, από το πανεπιστήμιο ο άλλος).
Η Πλατφόρμα «Ενότητα για τη Δημοκρατία» (DİB) είναι ένα υπερκομματικό σχήμα στο οποίο συμμετέχουν κυρίως παλιοί δεξιοί πολιτικοί.
Στις «Κοινότητες του Όχι» (Hayır Meclisleri) συμμετέχουν ο συνταγματολόγος Ιμπραχίμ Κάμπογλου, οι νομικοί Ριζα΄Τουρμέν και Τουργκούτ Καζάν, οι οποίες έχουν απλωθεί σε ολόκληρη την Τουρκία και έχουν φτάσει τις 200 τον αριθμό –στην Άγκυρα πχ έχει 47 τέτοιες «Κοινότητες» σε συνοικίες και κωμοπόλεις, στην Κωνσταντινούπολη 53. Τα μέλη τους οργανώνουν επισκέψεις σε σπίτια, μοιράζουν φυλλάδια στους δρόμους, στις λαϊκές αγορές και στις εισόδους του μετρό.
«Ρώτα με για το σύνταγμα» λέγεται η κίνηση που έχουν οργανώσει φοιτητές από διάφορες νομικές σχολές. Αυτοί στήνουν τον πάγκο τους σε διάφορα σημεία της Κωνσταντινούπολης, φορούν μια κίτρινη μπλούζα που γράφει ‘ρώτα με για το Σύνταγμα’, μοιράζουν το 4-σέλιδο φυλλάδιο με τίτλο «Έχεις 5 λεπτά να αφιερώσεις στη χώρα;» που έχουν ετοιμάσει και εκτυπώσει οι ίδιοι και εξηγούν στον κόσμο τις συνταγματικές τροποποιήσεις που ζητά το δημοψήφισμα χωρίς να τους υποδεικνύουν τι να ψηφίσουν. «Οι άνθρωποι δεν ξέρουν γιατί λένε ‘ναι’ ή ‘όχι’. Όταν τους εξηγούμε, πολλοί αναποφάσιστοι λένε ότι θα πάνε να ψηφίσουν… Μας φέρονται με μεγάλη συμπάθεια. Μερικοί μας φέρνουν κουλούρια και λουκούμια επειδή κουραζόμαστε», είπε ο φοιτητής Ανίλ Καράς στη δημοσιογράφο της Μπίργκιουν.
Την αντίθεσή της στις επιχειρούμενες τροποποιήσεις έχει εκφράσει επίσημα η Ένωση Δικηγορικών Συλλόγων Τουρκίας. Μέλη του Δικηγορικού Συλλόγου της Κωνσταντινούπολης (αλλά και σε άλλες πόλεις), στήνουν πάγκους σε πολυσύχναστα μέρη, καθημερινά τα απογεύματα και τα Σαββατοκύριακα όλη μέρα, όπου απαντούν σε ερωτήσεις των αναποφάσιστων. Η κίνηση αποκαλείται «Αν είσαι αναποφάσιστος, έχεις δικηγόρο».
Την πλατφόρμα «Λογάριασε το μέλλον» έχει δημιουργήσει το Επαγγελματικό Σωματείο Λογιστών.
Κοιτώντας από το σημείο που βρίσκεται η Τουρκία σήμερα, το αποτέλεσμα, είτε ‘ναι’ είναι είτε ‘όχι’ μάλλον δεν θα επιφέρει συγκλονιστική αλλαγή. Το προσωποπαγές, σουλτανικό σύστημα που θα εγκαθιδρυθεί αν βγει ‘ναι’ είναι αυτό που ο Ερντογάν εφαρμόζει ντε φάκτο από την ημέρα που εξελέγη Πρόεδρος τον Αύγουστο του 2014. Επομένως, αν υπερτερήσει το ‘όχι’ αυτό θα σημαίνει ‘συνεχίζουμε με το εφαρμοζόμενο σύστημα’. (Εκτός φυσικά αν το μπλοκ του ‘όχι’ οργανωθεί και εγείρει απαιτήσεις –πράγμα που δεν μας φαίνεται πολύ πιθανό).
Είναι βέβαια απορίας άξιο τι θα κάνει ο νυν πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ στην περίπτωση που βγει ‘όχι’. Ο πρωθυπουργός που εργάστηκε σκληρά για να εξαλειφθεί το αξίωμά του, θα το θεωρήσει αυτό ‘μομφή’ στο πρόσωπό του;
Η μεγαλύτερη ανησυχία της βάσης του ΑΚΡ, σύμφωνα με τους κονδυλοφόρους του κόμματος είναι το ‘τι θα γίνει μετά τον Ερντογάν’ καθώς και κάποια ναρκοθετημένα ζητήματα όπως ‘οι απολύσεις και οι συλλήψεις που έγιναν με τα προεδρικά διατάγματα της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, οι αδικίες και οι νομικές βλάβες που απορρέουν από αυτές και βέβαια οι κούρδοι και άλλα’. Οι ίδιοι είναι που λένε «το 51% είναι γκαραντί, μπορεί να είναι και 54%».
Κυριακή κοντή γιορτή...
Γιώργος Χατζηδημητρίου