Με δηλώσεις της, που θα δοθούν στην δημοσιότητα στις 11.30 π.μ ώρα Ελλάδος, η Επίτροπος κατηγορεί τις κυβερνήσεις των χωρών-μελών της ΕΕ, ότι κατάφεραν να μετατρέψουν τη διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος σ’ ένα θέμα που διχάζει!
Ασφαλώς και τα κράτη έχουν το δικαίωμα να ελέγχουν τα σύνορά τους και να διασφαλίζουν την ασφάλεια, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνεται σε βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υπογραμμίζει η Επίτροπος και εκφράζει την έντονη ανησυχία της, για την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της ΕΕ, όπου πρώτη προτεραιότητα τέθηκε η ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων και η μάχη κατά της παράνομης μετανάστευσης.
Ταυτόχρονα επισημαίνει ότι:
- Πρώτα απ’ όλα, οποιαδήποτε προσέγγιση της μετανάστευσης στη Μεσόγειο θα πρέπει να εξασφαλίζει ένα σύστημα επαρκούς εφοδιασμού και πλήρως λειτουργικό για τη διάσωση ανθρώπινων ζωών στη θάλασσα. Όταν τα κράτη μέλη συντονίζουν τις επιχειρήσεις διάσωσης, πρέπει να κάνουν πλήρη χρήση των διαθέσιμων δυνατοτήτων έρευνας και διάσωσης, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας των σκαφών ΜΚΟ. Οι συντονιστικές αρχές πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι οδηγίες που δίνονται κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων διάσωσης σέβονται πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα των διασωθέντων μεταναστών, μεταξύ άλλων παρεμποδίζοντας την τοποθέτησή τους σε εγκαταστάσεις όπου απειλείται το δικαίωμά τους στη ζωή ή υπάρχει κίνδυνος να υποβληθούν σε βασανιστήρια, εξευτελιστική μεταχείριση ή αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας τους.
- Δεύτερον, οποιαδήποτε εξωτερική συνεργασία στον τομέα της μετανάστευσης πρέπει να είναι διαφανής και υπεύθυνη. Αυτό περιλαμβάνει τις προτεινόμενες περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης. Τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να διεξάγουν και να δημοσιεύουν διεξοδική ανάλυση των προτάσεων αυτών, εξετάζοντας τον ενδεχόμενο αντίκτυπό τους στα δικαιώματα των μεταναστών, των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων και, εάν είναι απαραίτητο, πρέπει να αναφέρουν ρητά τα μέτρα που θα λάβουν για την αποφυγή δυσμενών επιπτώσεων. Εάν η ανάλυση παρουσιάζει σοβαρές απειλές για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάτι που δεν μπορεί να αποφευχθεί, η πρόταση πρέπει να αποσυρθεί.
- Τρίτον, οι συνθήκες αποβίβασης μεταναστών, προσφύγων και αιτούντων άσυλο. Οποιοσδήποτε τόπος αποβίβασης, είτε είναι εκτός είτε εντός της Ευρώπης, θα πρέπει να παρέχει αποτελεσματική προστασία κατά την διαδικασία της επαναπροώθησης , με εξασφαλισμένη τη δυνατότητα υποβολής αίτησης διεθνούς προστασίας. Αυτό θα απαιτούσε την ύπαρξη κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού, τη διαθεσιμότητα διερμηνέων, την πρόσβαση στη νομική βοήθεια και τη δυνατότητα αναθεώρησης των αποφάσεων από ανεξάρτητο φορέα.
Οι χώροι αυτοί πρέπει να εξασφαλίζουν επαρκείς συνθήκες υποδοχής, με καλή ποιότητα καταλύματος, πρόσβαση σε νερό, εγκαταστάσεις τροφίμων και υγιεινής, υγειονομική περίθαλψη και εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις για παιδιά. Αυτά θα πρέπει να παρέχουν ένα ασφαλές περιβάλλον για όσους αποβιβάζονται, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας από τη βία, ιδίως της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και της κατάχρησης.
Επιπλέον, οι τόποι αποβίβασης δεν πρέπει να καταστούν κέντρα όπου οι άνθρωποι στερούνται αυτομάτως της ελευθερίας τους. Κάθε περιορισμός του δικαιώματός τους στην ελευθερία πρέπει να είναι σαφώς νομικά αποδεδειγμένος, αναγκαίος και ανάλογος, λαμβάνοντας υπόψη τις μεμονωμένες περιστάσεις, με αποτελεσματικές εναλλακτικές λύσεις αντί της κράτησης που διατίθενται στον τόπο αποβίβασης.
Και η Επίτροπος καταλήγει, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα ότι:
«Τα τελευταία χρόνια χιλιάδες άνθρωποι που χρειάζονται προστασία πέθαναν ή υπέφεραν απίστευτα δεινά στο απελπισμένο ταξίδι τους για να βρουν καταφύγιο στην Ευρώπη. Τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν τα ηθικά και νομικά καθήκοντα να καταστήσουν τα συστήματα ασύλου και μετανάστευσης πιο ανθρώπινα. Καθώς ο αριθμός των νέων αφίξεων στην Ευρώπη έχει μειωθεί, η πολιτική ρητορική έχει στην πραγματικότητα γίνει πιο εχθρική. Είναι πλέον καιρός οι πολιτικοί ηγέτες της Ευρώπης να δείξουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και οι ευρωπαϊκές αξίες εξακολουθούν να έχουν σημασία ».
Νίκος Ρούσσης- Στρασβούργο