Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συμφώνησαν να αρχίσουν εμπορικές διαπραγματεύσεις την Τετάρτη, με την κίνηση αυτή να προστατεύσει πιθανόν το Τόκυο από την επιβολή δασμών 25% στις εισαγωγές ιαπωνικών αυτοκινήτων και ανταλλακτικών εξαρτημάτων.
Και μόνο η συμμετοχή σε αυτές τις συνομιλίες θεωρείται σημαντική παραχώρηση εκ μέρους του Άμπε. «Αυτό ήταν κάτι που, για διάφορους λόγους, εδώ και χρόνια η Ιαπωνία ήταν απρόθυμη να κάνει αλλά τώρα είναι πρόθυμοι να το κάνουν», είπε ο Τραμπ σε μια συνάντηση με τον Άμπε στη Νέα Υόρκη.
Οι δασμοί θα είναι οικονομικά βλαβεροί για την Ιαπωνία και επίσης είναι πολιτικά «ενοχλητικοί» για τον Άμπε, ο οποίος παρουσιάζει ότι έχει στενές σχέσεις με τον Τραμπ. Επομένως, αν ο Τραμπ εφαρμόσει τις απειλές του, ο Άμπε θα βρεθεί στη δύσκολη θέση να πρέπει να απαντήσει με παρόμοια μέτρα και να εκτροχιάσει τις διμερείς σχέσεις.
Άλλωστε, δασμοί 25% στις ιαπωνικές εξαγωγές αυτοκινήτων και ανταλλακτικών θα μπορούσε να μειώσει τα κέρδη των αντίστοιχων εταιρειών κατά σχεδόν 50%, προειδοποιούν αναλυτές, κάτι που αποτελεί τεράστια εξωτερική απειλή για την Ιαπωνία. Ο Τραμπ το γνωρίζει αυτό, άρα διαπραγματεύεται από θέση ισχύος.
Πριν από την απειλή του Τραμπ, το Τόκυο είχε ξεκαθαρίσει ότι προτιμούσε να κινείται στο πλαίσιο του Συμφώνου Συνεργασίας των δύο πλευρών του Ειρηνικού (ΤΤΡ). Τώρα η θέση του Άμπε είναι επισφαλής και πρέπει να διαλέξει είτε να κατευνάσει τον Τραμπ είτε να δεχτεί την επιβολή δασμών που θα πλήξουν μεγάλο κομμάτι των ιαπωνικών εξαγωγών, αποφεύγοντας παράλληλα την κριτική στη χώρα του.
Σε μια κοινή δήλωση, η Ουάσινγκτον και το Τόκυο δήλωσαν ότι επιδιώκουν «μια εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Ιαπωνίας για τα εμπορεύματα, αλλά και για άλλους τομείς συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών».
Το γεγονός ότι στη δήλωση δεν χρησιμοποιήθηκε η φράση «συμφωνία ελεύθερου εμπορίου» είναι σημαντικό, σύμφωνα με τον Glen Fukushima, αναλυτή του Κέντρου Αμερικανικής Προόδου, ενός μη κερδοσκοπικού ινστιτούτου πολιτικής. «Η ιαπωνική πλευρά θα διστάσει να χρησιμοποιήσει στην φράση αυτή καθώς θα φανεί σαν να αλλάζει τη θέση της από μια πολυμερή προσέγγιση σε μια διμερή», εξηγεί, μιλώντας στο CNBC.
Ιδιαίτερη σημασία στις διαπραγματεύσεις θα έχει ο τομέας της γεωργίας, καθώς οι παραγωγοί των ΗΠΑ πλήττονται από τους υψηλούς ιαπωνικούς δασμούς στις εισαγωγές. Η ομάδα διαπραγματεύσεων του Τραμπ, με επικεφαλής τον Robert Lighthizer, θα είναι ιδιαίτερα πιεστική σ' αυτό το θέμα.
«Για παράδειγμα, το αμερικανικό βόειο κρέας που εισέρχεται σήμερα στην Ιαπωνία επιβαρύνεται με δασμολογικό συντελεστή 38,5%, αλλά η Αυστραλία που έχει διμερή εμπορική συμφωνία με την Ιαπωνία έχει συντελεστή 27,2% στο βόειο κρέας της. Δεδοένου άλλωστε ότι η Καμπέρα θα το μειώσει στο 19%, η ανάγκη για την Ουάσινγκτον να συνάψει τη δική της συμφωνία με το Τόκυο καθίσταται ακόμα πιο επείγουσα», εξηγεί ο Fukushima.
Αν οι ΗΠΑ είχαν μείνει στην ΤΤΡ, οι δασμοί για το αμερικανικό και το αυστραλιανό βόειο κρέας θα είχαν μειωθεί στο 9%, αλλά επειδή αποσύρθηκαν, υπάρχει αυτή απόσταση στους συντελεστές, προσθέτει.
Ωστόσο, ο Άμπε διατηρεί κάποια διαπραγματευτική δύναμη, σύμφωνα με τους ειδικούς. «Όσον αφορά στη γεωργία, όπου οι συνομιλίες πιθανότατα δεν θα επικεντρωθούν στους δασμούς, καθώς η Ιαπωνία έχει ήδη αποκτήσει μεγαλύτερη ελευθερία επειδή αποδυνάμωσε την επιρροή του γεωργικού λόμπι όταν υπέγραψε την ΤΤΡ», σχολιάζουν αναλυτές του Statfor.
Η Ιαπωνία μπορεί επίσης να αξιοποιήσει την τεράστια βιομηχανική της παρουσία στις ΗΠΑ, προσθέτουν σε note τους, επισημαίνοντας ότι η πρόσφατη επιτυχία του Άμπε που κέρδισε μια τρίτη θητεία ως πρωθυπουργός θα του δώσει ελευθερία κινήσεων στις συνομιλίες με τον μακροπρόθεσμο σύμμαχό του.