Αψηφώντας τις εκκλήσεις της Κομισιόν για διατήρηση του ελλείμματος μέχρι το 2%, ο κυβερνητικός συνασπισμός της Ιταλίας έθεσε τον στόχο του ελλείμματος του προϋπολογισμού στο 2,4% για τα επόμενα τρία χρόνια, φέρνοντας σε δύσκολη θέση τον υπουργό Οικονομικών, Τζιοβάνι Τρία. Ο συνομιλητής των Βρυξελλών απέτυχε να περιορίσει τον στόχο στο 1,6% ή έστω στο 2% και τώρα καλείται να υπογράψει τον προϋπολογισμό, με την επιλογή της παραίτησης να αποτελεί απειλή για μια κυβερνητική κρίση.
Ο νέος στόχος για το έλλειμμα είναι τρεις φορές υψηλότερος από το ποσοστό που είχε υπολογίσει η προηγούμενη κυβέρνηση. Οι υψηλότερες δαπάνες θα μπορούσαν να προκαλέσουν αρνητικές αντιδράσεις στην αγορά, δεδομένου ότι η Ρώμη κατέχει το δεύτερο υψηλότερο χρέος στην ευρωζώνη, συνολικού ύψους 2,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ (2,67 τρισεκατομμύρια δολάρια).
Τα νέα σχέδια για τον προϋπολογισμό κινδυνεύουν να φέρουν τη Ρώμη σε πορεία σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες, που πιέζουν την Ιταλία κυρίως να διατηρήσει υπό έλεγχο το χρέος της. Το «βλέμμα» των αγορών βέβαια στρέφεται στους οίκους αξιολόγησης, με τους Moody's και S&P να ετοιμάζονται να δημοσιοποιήσουν τις αξιολογήσεις τους τον επόμενο μήνα, με την υποβάθμιση να θεωρείται βέβαιη.
«Δεν ανησυχούμε για μια βραχυπρόθεσμη οικονομική κρίση στην Ιταλία, αλλά ανησυχούμε ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια σοβαρή κρίση χρέους όταν θα φτάσουμε στην επόμενη ύφεση, πιθανόν το 2021, 2022», σχολιάζει ο Carsten Hesse, οικονομολόγος στο Berenberg.
«Ο συμβιβασμός για τον προϋπολογισμό αφήνει μια κακή γεύση. Είναι ξεκάθαρο πως νικητής είναι το Κίνημα των Πέντε Αστέρων. Αποσαφηνίζει την ισορροπία δυνάμεων εντός της κυβέρνησης –ότι ο Τρία απερρίφθη. Τον αφήνει ζημιωμένο. Φαίνεται ξεκάθαρο πως απλώς παραμένει ως υπουργός Οικονομίας για να αποφευχθεί το χάος, όμως αυτό δεν είναι μια καλή βάση για τη μελλοντική δημοσιονομική πολιτική», σχολιάζει ο Christoph Rieger της Commerzbank και προσθέτει: «Για τον λόγο αυτό κλείσαμε τις θέσεις long μας στην Ιταλία τις οποίες είχαμε ανοίξει στα τέλη Αυγούστου».
«Φαίνεται ότι η Ιταλία εγκαταλείπει την πορεία προς τη δημοσιονομική εξυγίανση και αυτό μπορεί να μην είναι καλό σήμα για τους οίκους αξιολόγησης. Είναι πρόωρο να σκεφτούμε τι ακριβώς πρόκειται να συμβεί, καθώς πρόκειται για προκαταρκτικό σχέδιο, αλλά οι αγορές πλέον τηρούν μία πολύ επιφυλακτική στάση απέναντι στην Ιταλία», εκτιμά στο ίδιο μήκος κύματος ο Martin van Vliet της ING.
Όπως σχολιάζει ο Nicola Nobile, οικονομολόγος της Oxford Economics, «με ένα έλλειμμα στο 2,4% του ΑΕΠ το δημόσιο χρέος της Ιταλίας δεν πρόκειται να μειωθεί, στην καλύτερη περίπτωση θα σταθεροποιηθεί. Το ανησυχητικό είναι ότι το έλλειμμα θα κινηθεί στο 2,4% για τρία συνεχόμενα χρόνια, καθιστώντας την Ιταλία ευάλωτη σε οποιαδήποτε αλλαγή του επενδυτικού κλίματος και του οικονομικού κύκλου».
«Ο προϋπολογισμός θα πρέπει να υποβληθεί στην Κομισιόν έως τις 15 Οκτωβρίου, οπότε οι Ευρωπαίοι μπορούν να ζητήσουν νέο προϋπολογισμό σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Είναι ξεκάθαρο πως η χώρα θα βρεθεί σε αχαρτογράφητα νερά εάν γίνει κάτι τέτοιο», είναι η εκτίμηση της Deutsche Bank. «Εάν η Ρώμη και οι Βρυξέλλες παραμείνουν σε αδιέξοδο, η Κομισιόν μπορεί να ξεκινήσει μια διορθωτική διαδικασία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κυρώσεις, μέχρι το τέλος του έτους», προστίθεται.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Η ιταλική κυβέρνηση θα πρέπει τώρα να ολοκληρώσει το σχέδιο προϋπολογισμού της για το 2019 και να το αποστείλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως τις 15 Οκτωβρίου. Στη συνέχεια, οι Βρυξέλλες θα εκδώσουν τις συστάσεις τους μέχρι το τέλος Νοεμβρίου και η Ρώμη θα πρέπει στη συνέχεια να αποφασίσει εάν οι συστάσεις αυτές θα προστεθούν στον προϋπολογισμό και να το ιταλικό κοινοβούλιο να εγκρίνει το τελικό έγγραφο μέχρι το τέλος του έτους.
Να σημειωθεί βέβεια ότι αξιωματούχος της Λέγκας σχολίασε πως τα νούμερα στο έγγραφο του ιταλικού προϋπολογισμού που ανακοινώθηκαν χθες Πέμπτη... «δεν είναι γραμμένα σε πέτρα». «Ο στόχος είναι να παρουσιαστεί ένας προϋπολογισμός που σέβεται αυτό που δεσμευτήκαμε ότι θα κάνει», ανέφερε σε συνέντευξή του στην Corriere della Sera, ο Claudio Borghi, οικονομικός σύμβουλος της Λέγκας.
Ωστόσο, φαίνεται πως το στίγμα έχει δοθεί. «Δεν μας τρομάζουν οι αγορές, δεν μας τρομάζει το spread», διαμηνύουν στελέχη του κυβερνητικού συνασπισμού.
Μαρία Μιχάλη