Ένα σχέδιο νόμου, για τη θέσπιση ενός συστήματος προστασίας των ατόμων που αποκαλύπτουν τη διαφθορά εντός της ΕΕ, πρόκειται να ψηφισθεί στην Επιτροπή Νομικών Θεμάτων του Ευρωκοινοβουλίου την προσεχή Τρίτη, από τον καινούργιο χρόνο θα έλθει προς συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια και κατόπιν, ως είθισται, θα τεθεί σε διαβούλευση, με την Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μέχρι να λάβει την οριστική του μορφή.
Τουλάχιστον, λοιπόν, μέχρι το 2020, δεν θα έχει λάβει «σάρκα και οστά», η πρόταση που ευελπιστεί να θεσπίσει κοινά πρότυπα προστασίας σε επίπεδο ΕΕ και να διασφαλίσει την προστασία των προσώπων, που αποκαλύπτουν ατασθαλίες εντός της ΕΕ και κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν αντίποινα.
Παράλληλα και όπως προκύπτει από Σχέδιο Γνωμοδότησης της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων του Ευρωκοινοβουλίου, η υπό σύσταση Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, που κι’ αυτή τοποθετείται στο 2020 και η οποία θα συνεργάζεται με την Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), έχει προς το παρόν «εγκλωβίσει» την δραστηριότητα της δεύτερης, που πολλά είχε προσφέρει στον τομέα της καταπολέμησης της απάτης στο εσωτερικό της ΕΕ.
Τούτο δε διότι, μετά τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) το 2020, ο ισχύων κανονισμός αριθ. 883/2013, που διέπει επί του παρόντος τις έρευνες της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) πρέπει να αναθεωρηθεί, προκειμένου να προσαρμοστεί η συνεργασία μεταξύ των δύο οργάνων, για να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της ερευνητικής λειτουργίας της OLAF, και να αποσαφηνιστούν και να απλουστευθούν οι διατάξεις του κανονισμού.
Βέβαια, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, μόλις τεθεί σε λειτουργία, θα έχει την εξουσία να διενεργεί ποινικές έρευνες και να ασκεί διώξεις ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων όσον αφορά εγκλήματα που επηρεάζουν τον προϋπολογισμό της Ένωσης και η OLAF θα εξακολουθήσει να διερευνά διοικητικές παρατυπίες καθώς και αξιόποινες συμπεριφορές.
Οι διοικητικές εξουσίες της OLAF, ωστόσο, θα είναι περιορισμένες σε ό,τι αφορά τις ποινικές έρευνες και ως εκ τούτου, τα δύο όργανα θα συνεργάζονται όσο το δυνατόν πιο στενά μεταξύ τους, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, μετά το 2020 και εφόσον έχει συσταθεί η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και έχει θεσμοθετηθεί η συνεργασία της με την OLAF, θα ασκούνται περισσότερες διώξεις, καταδίκες και σε υψηλότερο επίπεδο ανάκτησης ποσών.
Για να διασφαλιστεί, όμως, η ομαλή μετάβαση στο νέο πλαίσιο, ο τροποποιημένος κανονισμός 883/2013 θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ πριν από την έναρξη λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, η οποία προβλέπεται για το τέλος του 2020.
Νίκος Ρούσσης- Στρασβούργο