«Η εικόνα που έχω από τη δουλειά μου είναι μια Ευρώπη, αβέβαιη για την κατεύθυνσή της και τις υποχρεώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που συμφώνησαν οικειοθελώς τα κράτη μέλη», λέει η Επίτροπος, προσθέτοντας ότι, η τρέχουσα πανδημία COVID-19 επιδεινώνει τη μακροχρόνια προβλήματα και τις αδυναμίες του ευρωπαϊκού συστήματος προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Επίτροπος παρατηρεί ότι το 2019, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, υπήρξαν αυξανόμενες προκλήσεις για τα πρότυπα και τις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρη την ήπειρο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εχθρότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα, ως παγκόσμια, αδιαίρετη και νομικά δεσμευτική έχει αυξηθεί, τροφοδοτώντας μια διαβρωτική αφήγηση που θέτει σε κίνδυνο τις αρχές και τα πρότυπα, πάνω στα οποία η Ευρώπη οικοδομήθηκε τις τελευταίες επτά δεκαετίες.
Πέντε από τα θέματα που καλύπτονται σε αυτήν την έκθεση δείχνουν ιδιαίτερα καλά τη συνεχιζόμενη αντίδραση στην Ευρώπη: την αυξανόμενη πολιτική και κοινωνική αποδοχή του ρατσισμού. την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μεταναστών και των προσφύγων · τις απειλές για τα δικαιώματα των γυναικών · την καταστολή της διαφωνίας · και την διάβρωση της δικαστικής ανεξαρτησίας.
«Ο αντισημιτισμός, η ισλαμοφοβία και ο αντι-τσιγγανισμός έχουν φτάσει σε ανησυχητικά επίπεδα», λέει ο Επίτροπος Mijatović. «Σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη έχουν επαναληφθεί περιστατικά βεβήλωσης νεκροταφείων, επιθέσεων σε άτομα που φορούν θρησκευτικά σύμβολα και επιθέσεις σε χώρους λατρείας. Η ρητορική μίσους και τα εγκλήματα κατά των Ρομά παρέμειναν επίσης διαδεδομένα», προσθέτει.
Η Επίτροπος εκφράζει επίσης ανησυχίες σχετικά με τον χειρισμό μεταναστών και αιτούντων άσυλο από τις ευρωπαϊκές χώρες. «Η αυξανόμενη εξομάλυνση των παράνομων επιστροφών, καθώς και οι απάνθρωπες πράξεις, σε ανθρώπους που προσπαθούν να διασχίσουν τα σύνορα, είναι ιδιαίτερα ανησυχητική. Σε ορισμένα κράτη μέλη, έχουν επιτραπεί να αναπτυχθούν και να επιδεινωθούν σοβαρές ανθρωπιστικές κρίσεις σχετικά με τις συνθήκες υποδοχής. Οι ζωές χιλιάδων μεταναστών και αιτούντων άσυλο έχουν επίσης τεθεί σε κίνδυνο από την κοντόφθαλμη απόφαση για μείωση των κρατικών επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο ".
Ένα άλλο διαδεδομένο πρόβλημα που υπογραμμίζει ο Επίτροπος είναι η ανισότητα των φύλων. «Η πρόοδος είναι αργή στη γεφύρωση του χάσματος στις αμοιβές μεταξύ των φύλων, στην αντιμετώπιση των διακρίσεων στην εργασία και στην αντιμετώπιση της υποεκπροσώπησης των γυναικών στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Οι γυναίκες εξακολουθούν επίσης να αντιμετωπίζουν διάφορα εμπόδια που εμποδίζουν την πλήρη πρόσβασή τους σε σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία και δικαιώματα και μια ατελείωτη ροή σεξιστικής ρητορικής μίσους. Αυτό που έχει ήδη επιτευχθεί όσον αφορά την ισότητα των φύλων απειλείται από τη συζήτηση και τις πρωτοβουλίες ορισμένων υπερ-συντηρητικών ομάδων που στοχεύουν στην υποβάθμιση των γυναικών σε παραδοσιακούς ρόλους, σε αντίθεση με τα πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η Επίτροπος υπογραμμίζει, ακόμη, ότι «η ελευθερία του λόγου και η εκδηλωμένη διαφωνία δέχονται επίσης συχνά επίθεση. «Αρκετοί ειρηνικοί διαδηλωτές τραυματίστηκαν σοβαρά λόγω της δυσανάλογης χρήσης βίας από την αστυνομία», λέει ο Επίτροπος Mijatović. «Οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι δημοσιογράφοι συνέχισαν να εργάζονται σε εχθρικά περιβάλλοντα σε έναν αυξανόμενο αριθμό ευρωπαϊκών χωρών. Η νομοθεσία έχει χρησιμοποιηθεί, για να τους συγκρατήσει και να τους διώξει, ενώ ο δημόσιος λόγος ορισμένων πολιτικών ηγετών νομιμοποίησε εκστρατείες, απειλές και εκφοβισμούς. Οι απόπειρες ορισμένων εθνικών αρχών να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους για να επηρεάσουν και να καθοδηγήσουν το δικαστικό σώμα, και να απειλήσουν τους δικαστές για να χρησιμοποιήσουν το δικαίωμά τους στην ελευθερία έκφρασης για να εκφράσουν τη γνώμη τους σχετικά με ένα ζήτημα δημοσίου συμφέροντος στον τομέα της δικαιοσύνης είναι επίσης μεταξύ των βασικών ανησυχιών της Επιτρόπου.
Τέλος, η Επίτροπος προειδοποιεί ενάντια στους κινδύνους που θέτουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ανεξέλεγκτες χρήσεις ψηφιακών τεχνολογιών και τεχνητής νοημοσύνης, ιδίως της ιδιωτικής ζωής, της ισότητας και της ελευθερίας της έκφρασης και της συγκέντρωσης, τονίζοντας ότι πρέπει να γίνουν πολλά για να βρεθεί η σωστή ισορροπία μεταξύ τεχνολογικής ανάπτυξης και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Προς το παρόν, η προσοχή, οι πόροι και οι προσπάθειες των κρατών είναι σωστά αφιερωμένες στην εξάλειψη της πανδημίας COVID-19 και στην προστασία της υγείας και της ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ευρώπη. Μόλις τεθεί υπό έλεγχο η πανδημία, τα κράτη θα πρέπει να διπλασιάσουν τις προσπάθειές τους για επίλυση μακροχρόνιων ελλείψεων στον νόμο, την πρακτική και τον λόγο που είναι τόσο επιζήμιες για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Νίκος Ρούσσης – Στρασβούργο