Λίγες είναι οι χώρες στην Αφρική που θα ξεκινήσουν να εμβολιάζουν ακόμη και τους εργαζόμενους της πρώτης γραμμής στον τομέα της υγείας τους επόμενους μήνες. Καταγγέλεται ότι μεγάλες παραγγελίες από πλούσια έθνη κοστίζουν τη ζωή του ιατρικού προσωπικού σε φτωχότερα μέρη του κόσμου.
«Δεν έχουμε ξεκινήσει επειδή δεν είχαμε τα εμβόλια… Ορισμένες χώρες έκαναν μεγάλες προπαραγγελίες για την αγορά εμβολίων γεγονός που έκανε δύσκολο να είναι διαθέσιμα τα εμβόλια στην Αφρική», δήλωσε ο Δρ John Nkengasong, διευθυντής των Αφρικανικών Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων.
«Θα ήταν αδικαιολόγητο εάν ορισμένες χώρες άρχιζαν να εμβολιάζουν τους χαμηλού κινδύνου πολίτες τους, ενώ πολλές χώρες στην Αφρική περιμένουν ακόμα να εμβολιάσουν τους πρώτους εργαζόμενους πρώτης γραμμής στον τομέα της υγείας», δήλωσε η Christine Jamet, διευθύντρια επιχειρήσεων της ιατρικής οργάνωσης Médecins Sans Frontières. «Πρόκειται για μια παγκόσμια πανδημία που απαιτεί ένα παγκόσμιο πνεύμα αλληλεγγύης εάν πραγματικά ελπίζουμε να την θέσουμε υπό έλεγχο».
Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι τα καταγραμμένα 3,6 εκατομμύρια περιστατικά και οι 93.000 θάνατοι από Covid-19 στην Αφρική, μπορεί να είναι μια σημαντική υποεκτίμηση, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι ανησυχίες πως δεκάδες χιλιάδες θα μπορούσαν να πεθάνουν τους επόμενους μήνες εάν δεν διατεθούν αρκετά εμβόλια.
Η πιο πρόσφατη αύξηση των λοιμώξεων ξεκίνησε τον Δεκέμβριο, τροφοδοτούμενη από πιο μεταδοτικές μεταλλάξεις του ιού Covid-19, συμπεριλαμβανομένης μιας που εμφανίστηκε στη Νότια Αφρική, καθώς και από την αυξημένη κίνηση και την «κούραση κατά της πρόληψης», ανέφεραν αξιωματούχοι.
Ο Δρ Matshidiso Moeti, περιφερειακός διευθυντής της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για την Αφρική, δήλωσε στους δημοσιογράφους την περασμένη εβδομάδα ότι η ήπειρος «βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο».
Τα συστήματα υγείας σε ολόκληρη την ήπειρο έχουν κατακλυστεί από τον Δεκέμβριο, καθώς το δεύτερο κύμα αύξησε τις καθημερινά καταγεγραμμένες λοιμώξεις πάνω από 30.000. Το οξυγόνο ήταν ανεπαρκές, οι εργαζόμενοι εξαντλήθηκαν και τα κρεματόρια δεν ήταν σε θέση να καλύψουν τη ζήτηση. Υπήρξαν σοβαρές ελλείψεις κρεβατιών ακόμη και σε σχετικά πλούσιες χώρες και υπήρχαν θύματα υψηλού προφίλ.
Μόνο έξι χώρες της Αφρικής έχουν λάβει σχετικά μικρές ποσότητες εμβολίου, παρόλο που 41 χώρες επλήγησαν από το δεύτερο κύμα.
Η Νότια Αφρική, η οποία αντιπροσωπεύει περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις και θανάτους στην υποσαχάρια Αφρική, θα αρχίσει να εμβολιάζει τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας αργότερα αυτό το μήνα με 1 εκατομμύριο εμβόλια Oxford / AstraZeneca που ελήφθησαν πρόσφατα από ινδικές γραμμές παραγωγής. Ο υπουργός Υγείας, Zweli Mkhize, έχει δηλώσει ότι στοχεύει να «καταφέρει ανοσία της αγέλης μέχρι το τέλος του έτους».
Ακόμα και πριν από το δεύτερο κύμα, ο Covid σκότωσε περισσότερους από 300 εργαζόμενους στον τομέα της δημόσιας υγειονομικής περίθαλψης στη Νότια Αφρική, με περισσότερο από το ένα τρίτο των θανάτων στην χτυπημένη επαρχία KwaZulu-Natal.
«Είναι μια τεράστια τραγωδία. Είναι μια πολύ μεγάλη λίστα, και έχουμε ήδη τέτοια έλλειψη ειδικευμένων ανθρώπων που δεν μπορούμε να χάσουμε κανέναν άλλο», δήλωσε η Angelique Coetzee, πρόεδρος της Νοτιοαφρικανικής Ιατρικής Ένωσης.
Στην Ζιμπάμπουε, τη Μοζαμβίκη, την Κένυα και το Σουδάν έχουν επίσης αναφερθεί υψηλοί αριθμοί θανάτων εργαζομένων στον τομέα της υγείας. Μεταξύ αυτών ήταν ο Stephen Mogusu, ο οποίος εργαζόταν με προσωρινό συμβόλαιο και δεν πληρώθηκε ποτέ για τους πέντε μήνες που εργάστηκε σε θάλαμο Covid-19 σε δημόσιο νοσοκομείο της πόλης Machakos. Άφησε την γυναίκα του και μια κόρη πέντε μηνών.
Η Νιγηρία ήταν πιο δυνατά χτυπημένη στο πρώτο κύμα Covid-19 που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους. Ωστόσο, πάνω από τις μισές 131.242 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις κορονοϊού της Νιγηρίας έχουν καταγραφεί τους τελευταίους τρεις μήνες. Οι θάνατοι τώρα είναι 1.586.
Ο κ. Enema Amodu, πρόεδρος της Ιατρικής Ένωσης της Νιγηρίας, δήλωσε ότι τουλάχιστον 20 γιατροί πέθαναν μέσα σε μία εβδομάδα τον Δεκέμβριο μετά τη λήψη κορονοϊού.
Παρόλο που η Αφρικανική Ένωση ανακοίνωσε ότι είχε εξασφαλίσει 670 εκατομμύρια δόσεις για τα 54 κράτη μέλη της, μόνο 50 εκατομμύρια είναι πιθανό να είναι διαθέσιμα πριν από τον Ιούνιο και το χειμώνα στα νότια μέρη της ηπείρου.
Το πρόγραμμα Covax, μια παγκόσμια πρωτοβουλία που υποστηρίζεται από τον ΠΟΥ, η οποία έχει στόχο να καλύψει περίπου το 20% των πληθυσμών των αναπτυσσόμενων χωρών, δήλωσε την Τετάρτη ότι στοχεύει στη διανομή 600 εκατομμυρίων δόσεων το πρώτο εξάμηνο του 2021, με τις χώρες να λαμβάνουν ποσά ανάλογα με το μέγεθος πληθυσμού τους.
Εκτιμάται ότι η Αφρική θα χρειαστεί 1,5 δις δόσεις εμβολίου για να ανοσοποιήσει το 60% των 1,3 δισεκατομμυρίων κατοίκων της, το οποίο θα κοστίσει μεταξύ 7 δισεκατομμυρίων και 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το CDC είπε ότι αυτό θα διαρκέσει δύο χρόνια, ανάλογα με την αποτελεσματικότητα και την ταχύτητα της διάθεσης εμβολίων.
Ο εθνικισμός των εμβολίων
Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Cyril Ramaphosa, κατέκρινε τον «εθνικισμό των εμβολίων» την περασμένη εβδομάδα και κατηγόρησε τις πλούσιες χώρες ότι αγόρασαν μαζικά εμβόλια κορονοϊού και τα έβαλαν σε βάρος άλλων χωρών.
«Χρειαζόμαστε εκείνους που έχουν μαζέψει τα εμβόλια να τα απελευθερώσουν… δεν είμαστε όλοι ασφαλείς εάν ορισμένες χώρες εμβολιάζουν και άλλες όχι», δήλωσε ο Ramaphosa, ο οποίος προεδρεύει επί του παρόντος στην Αφρικανική Ένωση.
Ακτιβιστές ζητούν να διαγραφούν οι πατέντες για τα εμβόλια ώστε να επιτρέψουν μεγαλύτερη και ταχύτερη προσφορά. Οι ειδικοί λένε ότι αυτό θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για την Αφρική εάν απαιτούνται μαζικές και συνεχείς εκστρατείες εμβολιασμού για την ενίσχυση της ανοσίας.
Η Τανζανία έχει απορρίψει εντελώς τους εμβολιασμούς, αυξάνοντας τους φόβους ότι η χώρα της Ανατολικής Αφρικής θα μπορούσε να λειτουργήσει ως δεξαμενή για την ασθένεια και να απειλήσει την πρόοδο αλλού.
Ο Πρόεδρος John Magufuli είπε την περασμένη εβδομάδα ότι η Τανζανία «έζησε για περισσότερο από ένα χρόνο χωρίς τον ιό επειδή ο Θεός μας είναι ικανός και ο Σατανάς θα αποτύχει πάντα» και επέμεινε ότι η πανδημία μπορεί να καταπολεμηθεί με φυτικά φάρμακα.
Ο επικεφαλής της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας της Αφρική κάλεσε την Τανζανία την προηγούμενη εβδομάδα να μοιραστεί τα δεδομένα της σχετικά με τις λοιμώξεις, ενώ ο Nkengasong είπε «για να βγάλουμε αυτήν την [ασθένεια] από την ήπειρό μας… πρέπει να αγωνιστούμε γύρω από την ενότητα».