Η «Μοιραία Παράβλεψη», όπως τιτλοφορείται η έκθεση, συνέβη μέσω των αναπάντητων σημάτων κινδύνου, της παρεμπόδισης των προσπαθειών διάσωσης και των αποκαλούμενων «επαναπροωθήσεων» στη Λιβύη.
Τα μεγάλα και επικίνδυνα ταξίδια προς τη γηραιά ήπειρο, πραγματοποιούνται κάθε χρόνο από χιλιάδες ανθρώπους, πολλοί εκ των οποίων από την Αφρική, μέσω της Λιβύης, συχνά επιβιβαζόμενοι σε μικρές φουσκωτές λέμβους. Από την αρχή του έτους τουλάχιστον 632 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους καθ’ οδόν καθιστώντας την εν λόγω προσπάθεια μια «ανθρώπινη τραγωδία μαζικής κλίμακας», όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται. Η έλλειψη παροχής προστασίας κρίνεται «μάλλον μια συνέπεια σαφών αποφάσεων και πρακτικών των αρχών της Λιβύης, των κρατών μελών της Ε.Ε., των θεσμών της Ε.Ε. και άλλων παραγόντων…».
Παράλληλα με τις μειώσεις των επίσημων επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης από την Ε.Ε., τα κράτη αποτρέπουν ανθρωπιστικές οργανώσεις από τη διάσωση των ανθρώπων που βρίσκονται σε κίνδυνο. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία, αυτό συμβαίνει περιορίζοντας τις βάρκες, στοχοποιώντας άτομα μέσα από διοικητικές και ποινικές διαδικασίας και «επαναπροωθώντας στη θάλασσα», με σκάφη να υποχρεώνονται σε επιστροφή με τη βοήθεια ευρωπαϊκών ελικοπτέρων.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, ερεύνησε περιπτώσεις που έλαβαν χώρα μεταξύ του Ιανουαρίου του 2019 και του Δεκεμβρίου του 2020 και πραγματοποίησε συνεντεύξεις με 80 πρόσφυγες-μετανάστες. Σημειώνεται, μάλιστα, πως κάποιες λέμβοι εμβολίστηκαν ή δέχτηκαν πυρά με αποτέλεσμα πρόσφυγες να πέσουν στη θάλασσα ή οι βάρκες να ανατραπούν. Σε αρκετές περιπτώσεις επαναπροωθήσεων στη Λιβύη σημειώθηκε εκμετάλλευση και κακοποίηση των ανθρώπων.
«Η αληθινή τραγωδία είναι ότι τόσος πόνος και τόσοι θάνατοι στη διαδρομή της κεντρικής Μεσογείου μπορούν να προληφθούν», δήλωσε η Μισέλ Μπατσελέτ, Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ, απευθύνοντας, παράλληλα, έκκληση για επείγουσα εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στους τομείς έρευνας- διάσωσης και στις πρακτικές που καταγράφονται στη Λιβύη. Η ίδια τόνισε πως τα κράτη- μέλη της ΕΕ οφείλουν να συμμορφώνται με το διεθνές δίκαιο.
Η πανδημία, παράλληλα, συνέβαλε στις δυσκολίες που υπέστησαν οι άνθρωποι, σύμφωνα με την έκθεση. Πέραν των δυσχερειών που περιγράφηκαν παραπάνω, οι πρόσφυγες-μετανάστες αναγκάστηκαν να υποβληθούν σε καραντίνα σε ακατάλληλες συνθήκες, συμπεριλαμβανομένης της παραμονής τους εντός αγκυροβολημένων σκαφών.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται: «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τόσο η Ιταλία όσο και η Μάλτα, κατέφυγαν στο μέτρο της καραντίνας μεταναστών εντός των πλοίων στα ανοικτά της θάλασσας, πριν τους επιτρέψουν να αποβιβαστούν». Ενώ, συμπληρώνεται πως «Ενώ οι αρμόδιες αρχές έχουν διευκρινίσει ότι αυτά τα μέτρα ελήφθησαν για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης της δημόσιας υγείας, και ότι ελήφθησαν μέτρα για την προστασία της υγείας όλων των προσώπων, αυξάνονται οι αμφιβολίες για τις συνθήκες διαβίωσης στα πλοία αυτά».
