Το μικροσκοπικό κομμουνιστικό νησί της Καραϊβικής πέτυχε αυτό το ορόσημο παράγοντας το δικό του εμβόλιο κατά της Covid, παρότι αγωνίζεται να διατηρήσει εφοδιασμένα τα ράφια των σούπερ μάρκετ εν μέσω εμπορικού εμπάργκο δεκαετιών από τις ΗΠΑ.

«Είναι ένα απίστευτο κατόρθωμα», είπε στο CNBC μέσω τηλεφώνου η Helen Yaffe, λέκτορας οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, στη Σκωτία.

«Όσοι από εμάς έχουν σπουδάσει βιοτεχνολογία και γνωρίζουν την Κούβα δεν εκπλήσσονται. Είναι προϊόν συνειδητής κυβερνητικής πολιτικής κρατικών επενδύσεων στον κλάδο, τόσο στη δημόσια υγεία όσο και στην ιατρική επιστήμη».

Μέχρι σήμερα, περίπου το 86% του πληθυσμού της Κούβας έχει εμβολιαστεί πλήρως κατά της Covid με τρεις δόσεις και ένα άλλο 7% έχει εν μέρει εμβολιαστεί κατά της νόσου, σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία που συλλέγει το Our World in Data.

Αυτά τα στοιχεία περιλαμβάνουν παιδιά ηλικίας από δύο ετών, που άρχισαν να λαμβάνουν το εμβόλιο πριν από αρκετούς μήνες. Οι υγειονομικές αρχές της χώρας εφαρμόζουν ενισχυτικά εμβόλια σε ολόκληρο τον πληθυσμό αυτόν τον μήνα σε μια προσπάθεια να περιορίσουν την εξάπλωση της εξαιρετικά μεταδοτικής παραλλαγής omicron Covid.

Η χώρα των περίπου 11 εκατομμυρίων παραμένει η μόνη χώρα στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική που έχει δημιουργήσει ένα εγχώριο πλάνο για την Covid.

«Το καλώς εννούμενο... θράσος αυτής της μικροσκοπικής χώρας να παράγει τα δικά της εμβόλια και να εμβολιάζει το 90% του πληθυσμού της είναι κάτι εξαιρετικό», είπε στο CNBC ο Τζον Κερκ, ομότιμος καθηγητής στο πρόγραμμα Λατινικής Αμερικής του Πανεπιστημίου Dalhousie στη Νέα Σκωτία του Καναδά.

Ο διάσημος κλάδος της βιοτεχνολογίας της Κούβας έχει αναπτύξει πέντε διαφορετικά εμβόλια Covid, συμπεριλαμβανομένων των Abdala, Soberana 02 και Soberana Plus - τα οποία η Κούβα λέει ότι παρέχουν πάνω από 90% προστασία στις τρεις δόσεις.

Τα δεδομένα κλινικών δοκιμών εμβολίων της Κούβας δεν έχουν ακόμη υποβληθεί σε διεθνή επιστημονική αξιολόγηση, αν και η χώρα έχει δεσμευτεί σε δύο εικονικές ανταλλαγές πληροφοριών με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για να ξεκινήσει τη διαδικασία Καταχώρισης Χρήσης Έκτακτης Ανάγκης για τα εμβόλια της.

Σε αντίθεση με τους φαρμακευτικούς γίγαντες των ΗΠΑ Pfizer και Moderna, οι οποίοι χρησιμοποιούν τεχνολογία mRNA, όλα τα εμβόλια της Κούβας είναι εμβόλια πρωτεϊνών υπομονάδας — όπως το εμβόλιο Novavax. Κυρίως για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος, είναι φθηνά στην παραγωγή, μπορούν να κατασκευαστούν σε κλίμακα και δεν απαιτούν βαθιά κατάψυξη.

Το εμβόλιο αυτό προκαλεί αισιοδοξία σε διεθνείς υγειονομικούς αξιωματούχους που θεωρούν πως μπορεί να είναι η λύση για τις φτωχές χώρες, όπου εξακολουθούν να υπάρχουν χαμηλά ποσοστά εμβολιασμού. Για παράδειγμα, ενώ περίπου το 70% των ανθρώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν εμβολιαστεί πλήρως, λιγότερο από το 10% του αφρικανικού πληθυσμού έχει εμβολιαστεί πλήρως.

Ωστόσο, για να ελπίζουμε ότι αυτό θα πραγματοποιηθεί, ο ΠΟΥ πιθανότατα θα πρέπει να εγκρίνει τα εμβόλια της Κούβας. Η διαδικασία ελέγχου του ΠΟΥ περιλαμβάνει την αξιολόγηση των εγκαταστάσεων παραγωγής όπου αναπτύσσονται τα εμβόλια, ένα σημείο που οι υγειονομικοί αξιωματούχοι της Κούβας λένε ότι αποτελεί μία αργή διαδικασία.

Ο Vicente Verez, επικεφαλής του Ινστιτούτου Εμβολίων Finlay της Κούβας, δήλωσε στο Reuters τον περασμένο μήνα ότι η υπηρεσία υγείας του ΟΗΕ αξιολογούσε τις εγκαταστάσεις παραγωγής της Κούβας σε «πρώτο παγκόσμιο πρότυπο», αναφέροντας την δαπανηρή διαδικασία αναβάθμισης των δικών τους σε αυτό το επίπεδο.

Ο Verez έχει δηλώσει προηγουμένως ότι τα απαραίτητα έγγραφα και δεδομένα θα υποβληθούν στον ΠΟΥ το πρώτο τρίμηνο του 2022. Η έγκριση από τον ΠΟΥ θα ήταν ένα σημαντικό βήμα για να γίνουν τα εμβόλια διαθέσιμα σε όλο τον κόσμο.

Όταν ρωτήθηκε τι θα σήμαινε για τις χώρες χαμηλού εισοδήματος εάν ο ΠΟΥ εγκρίνει τα εμβόλια Covid της Κούβας, η Yaffe είπε: «Νομίζω ότι είναι σαφές ότι πολλές χώρες και πληθυσμοί στον παγκόσμιο νότο βλέπουν το κουβανικό εμβόλιο ως την καλύτερη ελπίδα τους για εμβολιασμό μέχρι το 2025. .» Μία τέτοια εξέλιξη ασφαλώς μας επηρεάζει όλους γιατί όπως αποδείχθηκε με την παραλλαγή Όμικρον, όταν τεράστιοι πληθυσμοί δεν έχουν σχεδόν καμία κάλυψη, είναι πιθανές και νέες παραλλαγές του ιού, που μπορεί να ανακυκλώνουν διαρκώς το πρόβλημα.

Ο Κερκ συμφώνησε ότι η πιθανή έγκριση από τον ΠΟΥ για τα εθνικά παραγόμενα εμβόλια Covid της Κούβας θα έχει «τεράστια σημασία» για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Ένα πράγμα που είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου είναι ότι τα εμβόλια δεν απαιτούν τις εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες που χρειάζονται η Pfizer και η Moderna.

Επίσης η Κούβα, σε αντίθεση με άλλες χώρες ή φαρμακευτικές εταιρείες, προσφέρθηκε να εμπλακεί στη μεταφορά τεχνολογίας για να μοιραστεί την τεχνογνωσία της στην παραγωγή εμβολίων με χώρες χαμηλού εισοδήματος.

«Ο στόχος της Κούβας δεν είναι να κερδίσει γρήγορα χρήματα, σε αντίθεση με τις πολυεθνικές εταιρείες φαρμάκων, αλλά μάλλον να διατηρήσει τον πλανήτη υγιή. Οπότε, ναι, αποκομίζοντας ένα τίμιο κέρδος, αλλά όχι ένα υπερβολικό κέρδος όπως θα έβγαζαν ορισμένες από τις πολυεθνικές», είπε ο Κερκ.

Συνεπώς, οι ελπίδες δεν είναι παράλογες. Η Κούβα μπορεί να κάνει το θαύμα της για τις πιο φτωχές χώρες και να συνδράμει αποφασιστικά στο τέλος της πανδημίας.