Η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοιχτής Αγοράς συνεδριάζει αυτή την εβδομάδα για να αποφασίσει την πορεία της σύσφιξης της νομισματικής της πολιτικής προκειμένου να συγκρατήσει τον αυξανόμενο πληθωρισμό. Ορισμένοι αναλυτές αναμένουν ότι η κεντρική τράπεζα θα αυξήσει τα επιτόκια τέσσερις φορές μέσα στο 2022.
Σε μια έκθεσή της, η Jubilee Debt Campaign τόνισε ότι οι πληρωμές του χρέους των αναπτυσσόμενων χωρών αυξήθηκαν κατά 120% μεταξύ 2010 και 2021 και βρίσκονται επί του παρόντος στο υψηλότερο επίπεδο από το 2001. Το μέσο ποσοστό των κρατικών εσόδων που διοχετεύονται προς τις πληρωμές εξωτερικού χρέους αυξήθηκε από 6,8% το 2010 σε 14,3% το 2021, με τις πληρωμές να αυξάνονται το 2020.
«Δαμόκλειος σπάθη» για τις ασθενέστερες οικονομίες
Η απότομη αύξηση πληρωμών χρέους εμποδίζει την οικονομική ανάκαμψη των χωρών από την πανδημία, επισημαίνει η έκθεση, και η αύξηση των επιτοκίων στις ΗΠΑ αλλά και παγκοσμίως το 2022 θα μπορούσε να επιδεινώσει το πρόβλημα για πολλές χώρες με χαμηλότερο εισόδημα.
Η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι οι αυξήσεις των επιτοκίων της Fed θα μπορούσαν να «παγώσουν» ακόμα περισσότερο την ήδη αδύναμη ανάκαμψη σε ορισμένες χώρες. Τα υψηλότερα επιτόκια των ΗΠΑ, και επομένως η άνοδος του δολαρίου, θα μπορούσαν να καταστήσουν πιο δαπανηρό για τις χώρες να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις χρέους τους σε δολάρια.
«Η κρίση χρέους συνεχίζει να κατακλύζει τις χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, χωρίς να διαφαίνεται τέλος, εκτός εάν υπάρξει επείγουσα δράση για την ελάφρυνση του χρέους», δήλωσε η Χάιντι Τσόου, εκτελεστική διευθύντρια της Jubilee Debt Campaign.
«Η κρίση χρέους έχει ήδη αφαιρέσει από τις χώρες τους πόρους που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της κλιματικής έκτακτης ανάγκης και της συνεχιζόμενης αναστάτωσης από τον Covid, ενώ τα αυξανόμενα επιτόκια απειλούν να βυθίσουν τις χώρες σε ακόμη μεγαλύτερο χρέος».
Διαφορετική η επιβάρυνση
Η Τσόου κάλεσε τους ηγέτες των G-20 να σταματήσουν να εθελοτυφλούν και υποστήριξε ότι η παγκόσμια οικονομία χρειάζεται επειγόντως ένα «ολοκληρωμένο σχέδιο διαγραφής χρέους που υποχρεώνει τους ιδιώτες δανειστές να συμμετάσχουν στην ελάφρυνση χρέους».
Σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού, 54 χώρες σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν σήμερα κρίσεις χρέους σε βαθμό που η αποπληρωμή του εμποδίζει την ικανότητα των κυβερνήσεων να διαφυλάξουν τα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών.
Άλλες 14 χώρες κινδυνεύουν τόσο από κρίση δημόσιου όσο και ιδιωτικού χρέους, ενώ 22 κινδυνεύουν από κρίση χρέους αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα και 21 από κρίση στο δημόσιο.
Από όλες τις πληρωμές εξωτερικού χρέους που οφείλονται το 2022 από κυβερνήσεις χαμηλού και χαμηλότερου μεσαίου εισοδήματος, το 47% αφορά ιδιωτικούς δανειστές, το 27% πολυμερείς οργανισμούς, το 12% την Κίνα και το 14% άλλες κυβερνήσεις, σύμφωνα με στοιχεία της JDC.
Σε ένα tweet την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ντέιβιντ Μάλπας, έκανε έκκληση για επείγουσα ελάφρυνση χρέους, ενισχυμένη διαφάνεια χρέους και εξισορρόπηση πιστωτών και οφειλετών. Η G-20 δημιούργησε το Κοινό Πλαίσιο το 2020, με σκοπό να βοηθήσει τις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα αφερεγγυότητας και παρατεταμένα προβλήματα ρευστότητας.
Παρόλα αυτά, καμία από τις χώρες που έγιναν δεκτές στο Πλαίσιο δεν έχει δει ακόμη κάποια διαγραφή χρέους. Το Αφρικανικό Φόρουμ και το Δίκτυο για το Χρέος και την Ανάπτυξη (AFRODAD) έχει προειδοποιήσει εδώ και καιρό ότι πολλές αφρικανικές χώρες βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού όσον αφορά το χρέος και τον Νοέμβριο του 2020 η Ζάμπια έγινε η πρώτη χώρα της ηπείρου που χρεοκόπησε στην εποχή της πανδημίας.
«Ο Covid-19 επιτάχυνε μια ήδη επιδεινούμενη κατάσταση και θα αντιστρέψει τα κοινωνικοοικονομικά κέρδη της προηγούμενης δεκαετίας», δήλωσε ο Τζέισον Μπραγκάντσα, εκτελεστικός διευθυντής της AFRODAD.
Και επεσήμανε: «Έχουμε πει επανειλημμένα ότι τα υπάρχοντα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους δεν είναι αρκετά και έχουμε ζητήσει ένα πραγματικά περιεκτικό πρόγραμμα ελάφρυνσης χρέους με όλους τους πιστωτές, καθώς και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαγραφής χρέους».