Όπως τονίζεται, υπάρχει ευρεία συναίνεση για την υποβάθμιση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο λόγω, μεταξύ άλλων, του αυξανόμενου αυταρχισμού, της πανδημίας του κορονοϊού, των εντεινόμενων οικονομικών ανισοτήτων, των νέων τάσεων στην τεχνητή νοημοσύνη και των ολοένα και πιο σοβαρών συγκρούσεων.
Υπογραμμίζεται δε ότι, αυτή η επιδείνωση έλαβε χώρα εν μέσω αυξανόμενης ατιμωρησίας, δηλαδή της αδυναμίας να λογοδοτήσουν οι δράστες των παραβιάσεων.
Η αντιμετώπιση της ατιμωρησίας σε παγκόσμιο επίπεδο είναι επομένως επείγον καθήκον, όπως τονίζεται σε πολλά από τα πρόσφατα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η Έκθεση του 2021 για τα Παγκόσμια Δικαιώματα αναλαμβάνει αυτό το καθήκον εξετάζοντας σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο που παραμένουν ατιμώρητες.
Τα εγκλήματα πολέμου, τα περιβαλλοντικά εγκλήματα που επηρεάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι παραβιάσεις των εργασιακών δικαιωμάτων, καθώς και οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τις εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη, είναι μεταξύ των θεμάτων που διερευνώνται σε μια σειρά από συνεισφορές από εμπειρογνώμονες και υποστηρικτές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοσιογράφους και νυν και πρώην βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η έκθεση όχι μόνο απεικονίζει την κατάσταση της ατιμωρησίας στον κόσμο, αλλά εξετάζει επίσης σε βάθος τα αίτια αυτού του φαινομένου, υποστηρίζοντας ότι τις περισσότερες φορές, είναι τα πολιτικά και οικονομικά συστήματα που δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ατιμωρησία θέτοντας το οικονομικό κέρδος μπροστά στους ανθρώπους.
Αυτό εξηγεί γιατί οι διεθνείς μηχανισμοί, όπως τα όργανα του ΟΗΕ ή το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), συχνά παραμένουν ανίσχυροι στην αντιμετώπιση διάχυτων εγκλημάτων. Επιπλέον, οι φορείς του κράτους είναι συχνά άμεσα υπεύθυνοι για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται ατιμώρητα, και αυτό συμβαίνει όχι μόνο σε αυταρχικά κράτη αλλά και σε δημοκρατικά.
Η συλλογική διάσταση των θυμάτων της ατιμωρησίας συχνά παραβλέπεται από το διεθνές νομικό πλαίσιο, καθώς επικεντρώνεται στα ατομικά δικαιώματα. Οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι συλλογικά θύματα σοβαρών εγκλημάτων.
Ολόκληρη η έκθεση, στα αγγλικά, ΕΔΩ
Νίκος Ρούσσης – Στρασβούργο
