Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι αναγνωρίζεται η ανάγκη για κοινή δράση, τα κράτη-μέλη δε φαίνεται πως θα καταλήξουν σύντομα σε μια κοινή συμφωνία και στρατηγική αφού από χώρα σε χώρα παρουσιάζονται σοβαρές διαφωνίες, αναφορικά με το σχέδιο που έχει καταρτίσει η Κομισιόν.
Το θέμα της προστασίας των υποδομών ζωτικής σημασίας φαίνεται να έχει αποκτήσει μεγάλη προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Υποθαλάσσιες κεραίες και σωλήνες παίζουν κομβικής σημασίας ρόλο στις Ευρωπαϊκές Οικονομίες και αποτυχίες ή ενδεχόμενα σαμποτάζ μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις.
Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν
Αν και είναι κρίσιμη η σημασία της ασφάλειας στις υποθαλάσσιες υποδομές, εκείνη πρέπει ακόμα να προσδιοριστεί. Μία αύξηση στις φυσικές καταστροφές, τεχνικές αποτυχίες αλλά και τρομοκρατικές επιθέσεις είναι μόνο μερικές από το σύνολο των απειλών. Το γεγονός ότι οι κρίσιμες υποθαλάσσιες υποδομές διασχίζουν τα εθνικά σύνορα είναι ένα επιπλέον βάρος στην πολυπλοκότητα της διασφάλισης της ασφάλειας.
Αυτό είναι ένα κομμάτι από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να δισασφαλίσει τις κρίσιμες υποδομές της.
Το σχέδιο της Φον ντερ Λάιεν
Μετά το σαμποτάζ στον αγωγό Nord Stream, η Πρόεδρος της Ευρωπαικής Επιτροπής, Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν παρουσίασε ένα σχέδιο πέντε σημείων, που εστιάζει στην ενίσχυση της ετοιμότητας και της ανταπόκρισης της ΕΕ σε απειλές για τις υποδομές της.
Μέρος των προτάσεων της Φον ντερ Λαιεν συμπεριλαμβάνουν ασκήσεις ετοιμότητας, ειδικά για υποδομές που σχετίζονται με την παροχή ενέργειας, υποθαλάσσιες ψηφιακές κεραίες και δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας.
Η προσπάθεια θα ενισχύσει τη συνεχιζόμενη διαδικασία ενημέρωσης της οδηγίας της ΕΕ για τις υποδομές ζωτικής σημασίας του 2008. Η αναθεωρημένη οδηγία, η οδηγία Critical Entities Resilience (CER), αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2024 και θα καλύπτει 11 περιοχές κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών καταστροφών, των τρομοκρατικών επιθέσεων και έκτακτων περιστατικών δημόσιας υγείας, όπως η πρόσφατη πανδημία Covid-19
Μεγάλες οι διαφωνίες σε μέρος των κρατών-μελών, ειδικά με τις ασκήσεις ετοιμότητας
Σύμφωνα με νέες πληροφορίες που διέρευσαν την προηγούμενη εβδομάδα, μερικά από τα κράτη μέλη της Ευρωπαίκής Ένωσης είναι αντίθετα σε κομβικά σημεία του σχεδίου.
Στην πρόταση του να είναι κοινή η απάντηση σε περιστατικά που σχετίζονται με τις ζωτικής σημασίας υποδομές, η Γαλλία υποστηρίζει ότι αυτό πρέπει να γίνεται εθελοντικά. Παρομοίως σε απάντηση στην πρόταση της ΕΚ για να μπουν σε προτεραιότητα οι υποδομές που διασχίζουν τα σύνορα, η Γερμανία διαφώνησε αφού θεωρεί ότι η απόφαση θα έπρεπε να ληφθεί ξεχωριστά από κάθε κράτος μέλος.
Από την άλλη πλευρά η Φινλανδία τόνισε ότι βασίζεται σε αξιόπιστους προμηθευτές για την προστασία των υποθαλάσσιων καλωδιακών συστημάτων και όχι σε εθνικές ή περιφερειακές αρχές.
Συμπληρωματικά η Ιταλία η Ολλανδία η Πολωνία η Σουηδία η Σλοβακία και η Γαλλία όλες εκφράζουν ανησυχία σχετικά με το διαμοιρασμό πληροφοριών σχετικά με τις στρατηγικής σημασίας υποδομές. Διαφωνούν με το ότι θα υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες αν τέτοιες πληροφορίες αναχαιτιστούν.
Η πρόταση της Κομισιόν για τις ασκήσεις ετοιμότητας επίσης δέχθηκαν έντονη κριτική. Η Δανία, η Ιρλανδία αλλά και η Ολλανδία αναζητούν μεγαλύτερη σαφήνεια στο τι εμπεριέχεται μέσα σε αυτές τις ασκήσεις ετοιμότητας. Η κοινή πεποίθηση των περισσότερων κρατών μελών είναι ότι οι ασκήσεις ετοιμότητας θα έπρεπε να είναι προαιρετικές.
Θα υπάρξει κοινή συμφωνία άμεσα;
Σχολιάζοντας τις αναφορές των μελών της ΕΕ για το σχέδιο της Κομισιόν για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών ζωτικής σημασίας, ο καθηγητής Christian Bueger, ερευνητής θαλάσσιας ασφάλειας με έδρα το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, αναρωτήθηκε εάν η ΕΕ θα έβρισκε ποτέ μια κατάλληλη λύση για την προστασία των θαλάσσιων υποδομών ζωτικής σημασίας.
«Υπάρχει μικρή προοπτική αυτή τη στιγμή. Δεν υπάρχει κοινή αντίληψη του τι είναι κρίσιμο για τις υποδομές, την επικράτηση του εθνικού προστατευτισμού και της δυσπιστίας μεταξύ των κρατών μελών. Ίσως η εστίαση σε εκείνες τις υποδομές που είναι διεθνείς και συνδέουν την Ευρώπη θα βοηθούσε», δήλωσε ο καθηγητής Bueger.
