Οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου εκτινάχθηκαν μετά την είδηση της εισβολής, όπως και οι τιμές του πετρελαίου, με το μπρεντ να ξεπερνά τα 100 δολάρια το βαρέλι για πρώτη φορά από το 2014.
«Ενώ οι δυτικές κυβερνήσεις πιθανότατα θα εξαιρέσουν τις ενεργειακές συναλλαγές από κυρώσεις, η χιονοθύελλα των νέων περιορισμών θα αναγκάσει πολλούς εμπόρους να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί στο χειρισμό των ρωσικών βαρελιών. Η μεταφορά φυσικού αερίου στην Ουκρανία πιθανότατα θα διακοπεί, επηρεάζοντας τις προμήθειες σε αρκετές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και αυξάνοντας τις τιμές του φυσικού αερίου στη Γηραιά Ήπειρο», ανέφεραν αναλυτές της εταιρείας συμβούλων πολιτικού κινδύνου Eurasia Group.
Οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Βρετανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Αυστραλία και η Ιαπωνία ήταν μεταξύ των χωρών που ανακοίνωσαν το πρώτο κύμα κυρώσεων κατά της Ρωσίας, με στόχο τράπεζες και πλούσιους ιδιώτες. Ένα δεύτερο μπαράζ αυστηρότερων μέτρων αναμένεται σύντομα.
Η Γερμανία διέκοψε επίσης ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο έργο αγωγού φυσικού αερίου γνωστό ως Nord Stream 2, προκαλώντας μια ευρύτερη επανεξέταση σχετικά με τη βαθιά εξάρτηση της περιοχής από το ρωσικό αέριο.
Τι θα συμβεί αν η Ρωσία κλείσει το φυσικό αέριο;
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αντιπροσωπεύει μια από τις χειρότερες κρίσεις ασφαλείας στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες. Αναμένεται επίσης να έχει εκτεταμένες επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία, ιδίως δεδομένου του ρόλου της Ρωσίας ως του δεύτερου μεγαλύτερου παραγωγού φυσικού αερίου στον κόσμο και ενός από τα μεγαλύτερα πετρελαιοπαραγωγικά έθνη στον κόσμο.
Για αρκετούς μήνες, η Ρωσία κατηγορείται ότι διέκοψε σκόπιμα τον εφοδιασμό φυσικού αερίου για να εκμεταλλευτεί τον ρόλο της ως κύριος προμηθευτής ενέργειας στην Ευρώπη εν μέσω κλιμάκωσης της διαμάχης με την Ουκρανία.
Πράγματι, αυτό αποτέλεσε ακόμη και το αντικείμενο μιας σπάνιας δημόσιας επίπληξης από τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας, η οποία κάλεσε τη Ρωσία να αυξήσει τη διαθεσιμότητα φυσικού αερίου στην Ευρώπη και να διασφαλίσει ότι τα επίπεδα αποθήκευσης θα πληρωθούν σε επαρκή επίπεδα κατά τη διάρκεια μιας περιόδου υψηλής χειμερινής ζήτησης.
Το Κρεμλίνο έχει επανειλημμένα αμφισβητήσει τους ισχυρισμούς ότι χρησιμοποιεί φυσικό αέριο ως γεωπολιτικό όπλο, με την κρατική Gazprom να λέει ότι έχει εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις προς τους πελάτες.
Τώρα, οι ενεργειακοί αναλυτές ανησυχούν βαθιά για τον κίνδυνο πλήρους διακοπής του εφοδιασμού στην ΕΕ, η οποία λαμβάνει περίπου το 40% του φυσικού της αερίου μέσω ρωσικών αγωγών, αρκετοί από τους οποίους διέρχονται από την Ουκρανία.
Εάν η Ρωσία διακόψει τις προμήθειες φυσικού αερίου, θα υπάρξουν πιθανώς σοβαρές συνέπειες για τη δημόσια υγεία μαζί με οικονομικές συνέπειες, ιδίως καθώς ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να συμβεί κατά τη διάρκεια του χειμώνα και εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού.
Αναλυτές της Wood Mackenzie εξηγούν ότι η Ευρώπη μπορεί να ικανοποιήσει τη ζήτηση φυσικού αερίου προς το παρόν και αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε καλύτερη θέση από ό,τι στην αρχή του χειμώνα. Οι μακροπρόθεσμες προοπτικές, ωστόσο, είναι πιο αβέβαιες.
Η Κατερίνα Φιλιπένκο, κύρια αναλύτρια στην έρευνα για το φυσικό αέριο στην Ευρώπη στη Wood Mackenzie, είπε ότι «τα πράγματα θα μπορούσαν προφανώς να γίνουν πολύ χειρότερα» εάν διαταραχθούν οι ρωσικές εξαγωγές στην Ευρώπη.
«Η Ευρώπη θα έπρεπε τότε να εκμεταλλευτεί κάθε ενεργειακή πηγή, μειώνοντας την καύση αερίου και ενεργοποιώντας πυρηνικά εργοστάσια και εργοστάσια άνθρακα. Να μεγιστοποιήσει την εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου και των εισαγωγών αγωγών. Να πείσει τους Ασιάτες αγοραστές να χρησιμοποιήσουν άνθρακα και να απελευθερώσουν LNG», εξήγησε η Φιλιπένκο, σημειώνοντας ότι ακόμη και αυτό θα ήταν μόνο μια προσωρινή λύση.
«Εάν διακοπτόταν όλη η παροχή ρωσικού φυσικού αερίου, η Ευρώπη δεν θα είχε καμία πιθανότητα να το αντιμετωπίσει. Εάν σταματούσαν όλες οι ροές φυσικού αερίου σήμερα, η Ευρώπη θα μπορούσε να εφησυχάσει βραχυπρόθεσμα, δεδομένων των υψηλότερων αποθεμάτων και της χαμηλής ζήτησης το καλοκαίρι.
Αλλά σε περίπτωση παρατεταμένης διακοπής, το απόθεμα φυσικού αερίου δεν θα μπορούσε να ξαναχτιστεί κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Θα αντιμετωπίζαμε μια καταστροφική κατάσταση με αποθέματα κοντά στο μηδέν για τον επόμενο χειμώνα. Οι τιμές θα ήταν υψηλές. Οι βιομηχανίες θα έπρεπε να κλείσουν. Ο πληθωρισμός θα εκτοξευόταν. Η ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση θα μπορούσε κάλλιστα να προκαλέσει μια παγκόσμια ύφεση», επεσήμανε.
Η ιδιαίτερη θέση της Κίνας
Ο Τρόι Βίνσεντ, ανώτερος αναλυτής αγοράς στην DTN Markets, είπε στο CNBC ότι «απλώς δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις» για τους ρωσικούς όγκους πετρελαίου και φυσικού αερίου «που δεν συνεπάγονται πολύ υψηλότερες τιμές και πιθανότατα σοβαρές ελλείψεις.
Έχοντας αυτό υπόψη, βλέπουμε ξεκάθαρα πώς η επιβολή κυρώσεων στις εξαγωγές ενέργειας της Ρωσίας τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο κόσμο θα σήμαινε αμοιβαία εξασφαλισμένη καταστροφή της οικονομικής ανάπτυξης και των κρατικών προϋπολογισμών».
«Οι κυρώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα σήμαιναν υψηλότερες τιμές ενέργειας σε όλο τον κόσμο», είπε ο Βίνσεντ, αλλά σημείωσε ότι η υποδομή αγωγών της Κίνας που τη συνδέει με τη Ρωσία και η προθυμία του Πεκίνου να αγνοήσει τις κυρώσεις των ΗΠΑ φέρνουν τη χώρα σε μοναδική θέση.
«Η Κίνα είναι πιθανότατα η μόνη μεγάλη χώρα παγκοσμίως που θα μπορούσε να επωφεληθεί από τέτοιες κυρώσεις, καθώς πιθανότατα θα απορροφούσε όλο και περισσότερους ρωσικούς όγκους σε καλή τιμή», είπε ο Βίνσεντ.
Ο Στιούαρτ Γκλίκμαν, αναλυτής ενεργειακών μετοχών στην CFRA, δήλωσε ότι αναμένει οι κυρώσεις στη Ρωσία να έχουν «αρκετά σημαντικές συνέπειες» για τις αγορές ενέργειας.
Εκτός από τεράστιος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ευρώπη, η Ρωσία είναι επίσης ένας πολύ σημαντικός παραγωγός ορυκτών καυσίμων και μεταξύ των τριών κορυφαίων όσον αφορά την παραγωγή αργού, επεσήμανε ο Γκλίκμαν.