Η κατάρρευση της Lehman Brothers στις 15 Σεπτεμβρίου 2008 πυροδότησε ισχυρούς τριγμούς παγκοσμίως, αναγκάζοντας χρηματοπιστωτικούς κολοσσούς, κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις να αναθεωρήσουν αντιλήψεις, νοοτροπίες και πρακτικές. Οι επιπτώσεις για την παγκόσμια ανάπτυξη ήταν καταστροφικές.
Οι επιπτώσεις της κατάρρευσης συνεχίζονται
Οι μεγάλες πληγές στην πραγματική οικονομία, οι συνέπειες για την κοινωνία και οι ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό δεν έχουνε πλήρως αναστραφεί. Αναλυτικότερα:
- Οι μισθοί είναι χαμηλοί και το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί στις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου.
- Η μεγάλη δυσαρέσκεια του κόσμου δημιούργησε πρόσφορο έδαφος για να ενισχυθεί η δημοτικότητα ακραίων πολιτικών κομμάτων με ευρωσκεπτικιστική στάση.
- Η παγκόσμια οικονομία παγιδεύθηκε στη βαθύτερη ύφεση από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007-2009.
- Οι ρυθμοί ανάπτυξης στην παγκόσμια οικονομία δεν έχουν επανέλθει στα επίπεδα πριν την κατάρρευση.
- H ανεργία παραμένει υψηλή. Συγκεκριμένα, Περίπου 25 εκατομμύρια άτομα παραπάνω είναι άνεργοι συγκριτικά με το 2007 σε όλο τον κόσμο.
Τα αίτια και το ενδεχόμενο μια νέας χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης
Σύμφωνα με τους αναλυτές η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι σύνθετο και πολυσχιδές γεγονός που προκαλείται από μια σειρά αιτιών. Μερικές από αυτές είναι:
- Το υψηλό χρέος και δανεισμός για πραγματοποίηση επενδύσεων (μόχλευση) από νοικοκυριά και εταιρείες
- Η αυξημένη ανάληψη ρίσκου
- Οι εφησυχασμός των επενδυτών
- Η υπερβολή τροφοδοτημένη από τη χαμηλή μεταβλητότητα
- Η μείωση της εταιρικής κερδοφορίας
Ωστόσο σήμερα τα αίτια που μπορούν να προκαλέσουν μια νέα κατάρρευση του συστήματος απειλούνται από νέους παράγοντες, όπως ο λαϊκισμός, η καχυποψία προς τους θεσμούς και η απάθεια των πολιτών στην παγκοσμιοποίηση. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την ταχεία άνοδο των συναλλαγών με τη χρήση αλγορίθμων και γενικότερα την απώλεια του ανθρώπινου παράγοντα από τις οικονομικές διαδικασίες, δημιουργούν ένα τοξικό μείγμα.
Η εντύπωση πως δεν μπορεί να συμβεί ξανά μια τόσο σοβαρή κρίση είναι μη ορθολογική και αρκετά αφελής. Το ζητούμενο είναι σε ποιο βαθμό θα μπορέσει να προβλεφθεί ώστε να μην εξαπλωθεί.