Αναλυτικά οι έρευνες, όπως τις παρουσιάζει ο Οργανισμός.
Δημογραφικό
Από το 2011 και για πρώτη φορά από τότε που υπάρχουν στοιχεία, ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται. Και θα συνεχίσει να μειώνεται. Η χώρα μας έχει έναν από τους χαμηλότερους δείκτες γονιμότητας στον κόσμο και το μεταναστευτικό της ισοζύγιο είναι, πια, αρνητικό. Μετά από μια καταγραφή του δημογραφικού φαινομένου, και τις προβολές και προβλέψεις για το μέλλον του που δημοσιεύσαμε το 2016, φέτος επιστρέψαμε σε αυτό το πολύ σημαντικό θέμα επικεντρώνοντας στο φαινόμενο της πολύ χαμηλής γονιμότητας. Γιατί οι ελληνικές οικογένειες κάνουν τόσο λίγα παιδιά, τόσο αργά; Ποιες είναι οι αιτίες του φαινομένου διεθνώς; Πώς κατορθώνουν κάποιες χώρες, όπως η Γαλλία ή η Σουηδία, να πετυχαίνουν πολύ καλύτερους δείκτες γονιμότητας; Ποιες είναι οι πολιτικές που μπορούν να ενθαρρύνουν τις σύγχρονες οικογένειες, με όλα τα βάρη και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν, να κάνουν όσα παιδιά θέλουν, όταν τα θέλουν; Η διαΝΕΟσις συνεργάστηκε με ομάδα ερευνητών του ΕΚΚΕ, με τον συντονισμό του διευθυντή ερευνών του ΕΚΚΕ Δημήτρη Μπαλούρδου, και δημοσίευσε μια εκτενή έκθεση που παρουσιάζει το φαινόμενο, εξηγεί τα αίτιά του, αναλύει τις επιτυχημένες πολιτικές από το εξωτερικό, και καταλήγει σε προτάσεις πολιτικής που θα μπορούσαν να αλλάξουν την κατάσταση εδώ. Μπορείτε να διαβάσετε τη σύνοψη της έρευνας εδώ.
Δικαστικό σύστημα
Στις αρχές του 2019, δε, δημοσιεύσαμε τη δουλειά επτά εν ενεργεία δικαστικών λειτουργών, μία λεπτομερή και αναλυτική πρόταση για τη ριζική αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος στην Ελλάδα. Η πρότασή τους εστιάζει σε πέντε άξονες: Στο θέμα της χωροταξίας των δικαστηρίων στην Ελλάδα, στο θέμα της χρήσης τεχνολογικών μέσων για την απλοποίηση του δικαστικού έργου, στο θέμα της δικαστικής εκπαίδευσης, στους διαθέσιμους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης διαφορών και στο θέμα της στελέχωσης των δικαστηρίων με δικαστικούς υπαλλήλους. Στην εισαγωγή της έρευνας, η Προέδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Κατερίνα Ν. Σακελλαροπούλου, αναλύει τις βασικές συνιστώσες της λειτουργίας του δικαστικού συστήματος στην Ελλάδα, ενώ ο Αντιπροέδρος του ΣτΕ Μιχάλης Ν. Πικραμένος γράφει για τις αρχές και τους κανόνες που έχουν διαπλάσσει διεθνείς και ευρωπαϊκοί οργανισμοί για το κράτος δικαίου και την οργάνωση και τη λειτουργία της δικαιοσύνης στα σύγχρονα δημοκρατικά κράτη. Η έρευνα περιέχει και ένα χρήσιμο επίμετρο με στατιστικά στοιχεία για την ελληνική δικαιοσύνη. Μπορείτε να διαβάσετε τη σύνοψη της έρευνας εδώ
Και φέτος μια πολύ σημαντική θεματική κατηγορία αποτέλεσαν οι μεγάλες χαμένες ευκαιρίες για την ελληνική οικονομία. Συνεχίσαμε να επισημαίνουμε τομείς στους οποίους υπάρχουν μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης, φτάνει να αλλάξουν σημαντικές (και, ενίοτε, διαχρονικές) στρεβλώσεις. Φέτος ασχοληθήκαμε με τρεις τέτοιες ευκαιρίες, στον αγροδιατροφικό τομέα, στις άμεσες ξένες επενδύσεις και στον τουρισμό υγείας & τρίτης ηλικίας.
Αγροδιατροφικός τομέας
Μετά από μια δημοσιογραφική έρευνα για την αποτυχία των παλαιού τύπου αγροτικών συνεταιρισμών που δημοσιεύσαμε το 2017, επανήλθαμε σε αυτό το πολύ σημαντικό θέμα με μια αναλυτική πρόταση για ένα νέο μοντέλο συνεργατικότητας στον αγροδιατροφικό τομέα. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε το Μάιο του 2019 υπό τον συντονισμό της Μαριάννας Σκυλακάκη, αναλύει τα μοντέλα συνεργατικότητας στον ελληνικό πρωτογενή τομέα, τεκμηριώνει τα αίτια της κατάρρευσης των παραδοσιακών ελληνικών συνεταιρισμών, αποτυπώνει τη νομοθετική και θεσμική πραγματικότητα στη χώρα μας, και συντάσσει ένα λεπτομερές σχέδιο μεταρρυθμίσεων που θα δώσει τη δυνατότητα σε υγιείς, νέου τύπου συνεργατικούς σχηματισμούς να αναπτυχθούν και να γίνουν ανταγωνιστικοί διεθνώς. Μπορείτε να διαβάσετε μια σύνοψη της έρευνας εδώ.
Άμεσες ξένες επενδύσεις
Στο ίδιο πλαίσιο, ένα χρόνο μετά από την επίσκεψή μας στην Πορτογαλία για να αναζητήσουμε πώς εκείνη η χώρα κατάφερε να επιστρέψει στην ανάπτυξη δίνοντας έμφαση στις εξαγωγές, θελήσαμε να μελετήσουμε πώς μια άλλη χώρα που αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα αυτή τη δεκαετία και κατόρθωσε και αυτή να επιστρέψει στην ανάπτυξη, δίνοντας, στη δική της περίπτωση, έμφαση στις άμεσες ξένες επενδύσεις. Οι δημοσιογράφοι Μιχάλης Μητσός και Οντίν Λιναρδάτου ταξίδεψαν στην Ιρλανδία, μίλησαν με υπουργούς, καθηγητές και στελέχη επιχειρήσεων, και ανέλυσαν το πώς μια μνημονιακή χώρα 5 εκατομμυρίων κατοίκων κατορθώνει να φιλοξενεί 1.400 πολυεθνικές επιχειρήσεις, να εξάγει πάνω από 100% του ΑΕΠ της, και να παρουσιάζει ανάπτυξη που το 2018 έφτασε στο 8,2%. Την έρευνά τους μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ.
Τουρισμός Υγείας
Ίσως η μεγαλύτερη ευκαιρία για την ελληνική οικονομία που μελετήσαμε φέτος, ωστόσο, είναι η αγορά του τουρισμού τρίτης ηλικίας καθώς και του τουρισμού υγείας. Η έρευνα, που εκπονήθηκε από το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής και ομάδα ερευνητών υπό τον συντονισμό του καθηγητή κοινωνικής και προληπτικής ιατρικής στο ΕΚΠΑ Γιάννη Τούντα, αναλύει το πώς η χώρα μας θα μπορούσε να διεκδικήσει δεκάδες δισ. ευρώ ετησίως, προσελκύοντας ηλικιωμένους τουρίστες για να περνούν στην Ελλάδα τα χρόνια της συνταξιοδότησής τους, ασθενείς τουρίστες που θέλουν να συνδυάσουν τη θεραπεία τους με διακοπές, ή άλλους τουρίστες που αναζητούν υπηρεσίες ευεξίας και υγείας. Μπορείτε να διαβάσετε μια σύνοψή της εδώ.
Γέφυρες
Φέτος ασχοληθήκαμε, δε, και με δυο πολύ διαφορετικά μεταξύ τους θέματα, που όμως έχουν και τα δύο σχέση με τις υποδομές της χώρας. Με αφορμή μια σειρά από ατυχήματα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, δημοσιεύσαμε τη μελέτη μιας ομάδας μηχανικών από τον Σύλλογο Πολιτικών Μηχανικών Ελλάδος, υπό τον συντονισμό του Δρ. Βασίλειου Μπαρδάκη, η οποία καταγράφει την κατάσταση των γεφυρών στη χώρα μας. Από ό,τι αποδεικνύεται, ένα μεγάλο ποσοστό των γεφυρών στην Ελλάδα δεν εποπτεύεται και δεν ελέγχεται από κανέναν, με αποτέλεσμα η αντοχή και η επάρκειά τους να είναι άγνωστες. Η μελέτη επισημαίνει τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζουν το πρόβλημα άλλες χώρες και καταλήγει σε μια σειρά από προτάσεις για την ενίσχυση των οδικών υποδομών. Μπορείτε να διαβάσετε τη σύνοψή της εδώ.
Πάρκα γειτονιάς
Επιχειρήσαμε, δε, να ανοίξουμε τη συζήτηση για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής στο κέντρο της Αθήνας προτείνοντας μια μέθοδο για τη δημιουργία πάρκων γειτονιάς. Μπορείτε να διαβάσετε εδώ ολόκληρη την έρευνα, η οποία εκπονήθηκε από μια ομάδα εμπειρογνωμόνων υπό τον συντονισμό του αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Αριστείδη Ρωμανού, ενώ εδώ μπορείτε να βρείτε μια σύνοψη των βασικών της συμπερασμάτων.
Επιδόσεις μαθητών
Το ερευνητικό πρόγραμμα της διαΝΕΟσις για το 2019 ολοκληρώθηκε με μια μελέτη για τα αίτια πίσω από τις διαχρονικά χαμηλές επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στο Διεθνές Πρόγραμμα PISA του ΟΟΣΑ, και τα μεγάλα προβλήματα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Μια ομάδα ερευνητών με την επιμέλεια της Επίκ. Καθηγήτριας Χρύσας Σοφιανοπούλου (που είναι η εθνική συντονίστρια του PISA στη χώρα μας) μελέτησαν τα αποτελέσματα της έρευνας του 2015 και ανέλυσαν τους παράγοντες που σχετίζονται με τις χαμηλές επιδόσεις των μαθητών. Τα συμπεράσματα είναι σημαντικά, και αναδεικνύουν τα προβλήματα του εκπαιδευτικού συστήματος μεν (ελλείψεις σε υποδομές, ποιότητα διδασκαλίας) αλλά και τους άλλους παράγοντες της ζωής των παιδιών που επηρεάζουν τη στάση τους απέναντι στη μάθηση και την ικανότητά τους να κρίνουν και να σκέφτονται αναλυτικά. Μπορείτε να διαβάσετε τη σύνοψη των βασικών συμπερασμάτων εδώ.