Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) παρέχει δάνεια (1,4 δισ. ευρώ την περίοδο 2013-2015), τα οποία διοχετεύουν προς τις επιχειρήσεις ελληνικές τράπεζες-εταίροι της.
Ορισμένα δάνεια (1 δισ. ευρώ) καλύπτονται από εγγυήσεις του Ταμείου Εγγυοδοσίας για τις Ελληνικές ΜΜΕ της ΕΤΕπ. Σε περίπτωση που τα δάνεια δεν εξυπηρετούνται ομαλά και καταπέσουν οι εγγυήσεις της ΕΤΕπ (προκειμένου να αποζημιωθούν οι εμπορικές τράπεζες), η ΕΤΕπ µε τη σειρά της θα αποζημιωθεί από κονδύλια των Διαρθρωτικών Ταμείων της ΕΕ για την Ελλάδα που δεν έχουν απορροφηθεί. Δάνεια προς ΜΜΕ ύψους 440 εκατ. ευρώ µέσω τριών εμπορικών τραπεζών καλύπτονται µε εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου υπέρ της ΕΤΕπ (πρόγραμμα ΕΤΕπ "Global Loans").
Στο πλαίσιο της μηνιαίας στοχοθεσίας που πρόσφατα θέσπισε το Υπουργείο Ανάπτυξης, οι τράπεζες έχουν δεσμευθεί για την υπογραφή συμβάσεων µε ΜΜΕ που αφορούν δάνεια καλυπτόμενα είτε από το Ταμείο Εγγυοδοσίας είτε από εγγυήσεις του Ελληνικού Δημοσίου, συνολικού ύψους 635 εκατ. ευρώ έως τον Δεκέμβριο του 2013.
Οι ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό εμπόριο (εισαγωγές ή/και εξαγωγές) μπορούν να στηριχθούν από το νέο "πιλοτικό" εργαλείο της ΕΤΕπ για την Ελλάδα (το οποίο δεν είχε εφαρμοστεί αλλού- πρόσφατα εγκρίθηκε και για την Κύπρο ανάλογη διευκόλυνση). Η ΕΤΕπ υπέγραψε τον Ιούνιο του 2013 σχετικές συμβάσεις µε τρεις εγχώριες τράπεζες και µε τρεις τράπεζες του εξωτερικού.
Η ΕΤΕπ παρέχει στις ξένες τράπεζες εγγυήσεις υπέρ των ελληνικών τραπεζών για το 85% το ποσού των ενέγγυων πιστώσεων, εγγυητικών ή πιστωτικών επιστολών τις οποίες παρέχουν, προκειμένου να δοθούν εμπορικές πιστώσεις στις ελληνικές ΜΜΕ για τις διασυνοριακές εμπορικές τους δραστηριότητες.
Τα κονδύλια που διαθέτει η ΕΤΕπ για εγγυήσεις αυτού του είδους ανέρχονται σε 500 εκατ. ευρώ και είναι δυνατό να αποτελέσουν τη βάση για τραπεζικές χρηματοδοτήσεις ύψους 1,5 δισ. ευρώ ετησίως, εφόσον ανακυκλούνται στη διάρκεια του έτους.
JEREMIE και JESSICA
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΑΕ), θυγατρική της ΕΤΕπ, χρηματοδοτεί µε κοινοτικά κονδύλια του προγράμματος JEREMIE τη χορήγηση δανείων από εμπορικές τράπεζες. Με το «µέσο επιμερισμού κινδύνου», το ΕΤΑΕ δανείζει στις συνεργαζόμενες εμπορικές τράπεζες πόρους από το εν λόγω πρόγραμμα (συνολικού ύψους 180 εκατ. ευρώ), προκειμένου εκείνες να διοχετεύσουν μαζί µε ισόποσα δικά τους δανειακά κεφάλαια το διπλάσιο συνολικά ποσό σε νέες πιστώσεις προς ΜΜΕ.
Επίσης, το ΕΤΑΕ χρηματοδοτεί µε πόρους ύψους 49 εκατ. ευρώ του προγράμματος JEREMIE τις ΜΜΕ που βρίσκονται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης και δραστηριοποιούνται στον χώρο της τεχνολογικής καινοτομίας.
Συγκεκριμένα το ΕΤΑΕ παρέχει ίδια κεφάλαια µέσω της συμμετοχής του σε τέσσερα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων (venture capital funds).
Οι ΜΜΕ ωφελούνται και από τα διαρθρωτικά κονδύλια ύψους 258 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα JESSICA που χορηγεί η ΕΤΕπ µε τη μορφή δανείων µέσω εμπορικών τραπεζών για έργα αστικής ανάπτυξης (και για συμμετοχή στις Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, ΣΔΙΤ) στα οποία εμπλέκονται και ΜΜΕ.
Μετά την αποπληρωμή των δανείων από τις χρηματικές αποδόσεις των έργων, τα κεφάλαια χρησιμοποιούνται ξανά σε νέα έργα.
Tο Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) προσφέρει στις ελληνικές τράπεζες εγγυήσεις για δάνεια προς ΜΜΕ για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και κεφαλαίου κίνησης. Επίσης, το ΕΤΕΑΝ συγχρηματοδοτεί μαζί µε εμπορικές τράπεζες δάνεια προς ΜΜΕ, τα oποία (δεδομένου ότι η χρηματοδότηση που χορηγεί το ΕΤΕΑΝ είναι άτοκη) φέρουν συγκριτικά πολύ χαμηλό επιτόκιο.
Οι πόροι του ΕΤΕΑΝ
Οι προαναφερθείσες εγγυήσεις και συγχρηματοδοτήσεις του ΕΤΕΑΝ κάνουν χρήση πόρων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και από το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο του Ταμείου, το οποίο έχει καταβάλει το Ελληνικό Δημόσιο.
Το ΕΤΕΑΝ διαχειρίζεται μέχρι στιγμής περίπου 540 εκατ. ευρώ από κοινοτικούς πόρους, ενώ από δικά του ίδια κεφάλαια ύψους 45 εκατ. ευρώ παρέχει εγγυήσεις σε συμβεβλημένες τράπεζες για την κάλυψη εγγυητικών επιστολών (ύψους 90 εκατ. ευρώ) υπέρ ΜΜΕ. Το ΕΤΕΑΝ καλύπτει το 50% της εγγυητικής επιστολής µε χαμηλή προμήθεια 0,5%, ενώ η ΜΜΕ παρέχει πρόσθετες εξασφαλίσεις προς την τράπεζα.
Το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο
Το «Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο» θα ενεργοποιηθεί το 2014. Θα συσταθεί µε κεφάλαια από το Ελληνικό Δημόσιο, τη γερμανική κρατική επενδυτική τράπεζα KFW και άλλους φορείς, τραπεζικούς και µη και θα χρηματοδοτεί:
- ΜΜΕ µε ίδια κεφάλαια, δάνεια, εγγυήσεις και άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα.
- Έργα υποδομής µε ίδια κεφάλαια, δάνεια, εγγυήσεις και άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα.
- Κεφάλαια επενδυτικών συμμετοχών και επενδυτικού κινδύνου. Για τη χρηματοδότηση των ΜΜΕ θα μεσολαβούν ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα.
Στο ευρωπαϊκό επίπεδο εξετάζονται τρόποι ώστε να διευκολυνθούν οι τιτλοποιήσεις τραπεζικών δανείων προς ΜΜΕ. Οι τίτλοι θα ήταν δυνατό να καλύπτονται µε εγγυήσεις από την ΕΤΕπ, της οποίας το κεφάλαιο αυξήθηκε πρόσφατα. Εναλλακτικά, σε περίπτωση που τα τιτλοποιημένα δάνεια δεν εξυπηρετούνται ομαλά, οι επενδυτές που κατέχουν τους τίτλους θα ήταν δυνατό να αποζημιώνονται µε χρήση κονδυλίων από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (2014-2020).
Η τιτλοποίηση δανείων, σε συνδυασμό µε κάλυψη των τίτλων από εγγυήσεις, θα έχει ως αποτέλεσμα βελτίωση των κεφαλαιακών δεικτών των τραπεζών και εξ αυτού του λόγου ενίσχυση της δυνατότητάς τους να χορηγήσουν νέα δάνεια στις ΜΜΕ, µε ευνοϊκό επιτόκιο.
Επιπλέον, η διάθεση του τίτλου σε επενδυτές -μεταξύ των οποίων θα ήταν σκόπιμο να συγκαταλέγονται και ευρωπαϊκοί οργανισμοί όπως η ΕΤΕπ ή το ΕΤΑΕ- συνεπάγεται την άμεση παροχή χρηματοδοτικών πόρων στην τράπεζα. Οι εν λόγω τίτλοι θα ήταν δυνατό να χρησιμοποιούνται εναλλακτικά ως εξασφαλίσεις για την άντληση χρηματοδότησης από το Ευρωσύστημα.
Όπως αναφέρει η ΤτΕ, παρά το γεγονός ότι η στήριξη των ΜΜΕ αποτελεί πρώτη προτεραιότητα, το σημαντικότερο κριτήριο για τη χορήγηση χρηματοδότησης θα πρέπει αναμφίβολα να είναι η βιωσιμότητα του επιχειρηματικού σχεδίου.
Τέλος, όσον αφορά την προώθηση εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, η δημιουργία ταμείων, προγραμμάτων ή κινήτρων για την προσέλκυση επενδυτών (ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια/private equity funds και venture capital funds) σε ΜΜΕ είναι διεθνείς πρακτικές που εξαπλώνονται.
Στη χώρα µας θα μπορούσαν να ενισχυθούν οι δραστηριότητες και το κεφάλαιο της εταιρίας "ΤΑΝΕΟ Α.Ε." (Ταμείο Ανάπτυξης Νέας Οικονομίας), η οποία λειτουργεί µε κεφάλαια του Δημοσίου (140 εκατ. ευρώ) και ιδιωτών επενδυτών (140 εκατ. ευρώ) και συμμετέχει σε venture capital funds τα οποία επενδύουν σε ΜΜΕ µε καινοτόμο κατεύθυνση.
