Της Κωνσταντίνας Καραναστάση, Policy Expert Ανάπτυξη Ανθρώπινου Κεφαλαίου
του ΣΕB
Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων ετών έχουν επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που εργαζόμαστε, ενώ και με την έλευση του COVID19, η πλέον εκτεταμένη μορφή εργασίας είναι η τηλεργασία. Οι εργαζόμενοι σήμερα μπορούν, επίσης, να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους χωρίς να έχουν σταθερό εργοδότη, απασχολούμενοι ως ανεξάρτητοι υπεργολάβοι (gig economy). Επιπλέον, οι νέες τεχνολογίες έχουν ως αποτέλεσμα τον εμπλουτισμό των αντικειμένων εργασίας, καθώς και τη συνεχή εναλλαγή των καθηκόντων των εργαζομένων.
H ευρεία εξάπλωση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών αλλάζει ταχύτατα τη ζήτηση νέων δεξιοτήτων. Σύμφωνα με έρευνα του World Economic Forum, η ζήτηση για δεξιότητες που σχετίζονται με την εκτέλεση συγκεκριμένων καθηκόντων ρουτίνας μειώνεται σημαντικά, ενώ μεγάλη αύξηση παρατηρείται στη ζήτηση συνδυασμού διαφορετικών τύπων δεξιοτήτων, όπως οι ψηφιακές, η ζήτηση των οποίων αυξάνεται σχεδόν εκθετικά.
Σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με μελέτη του ΣΕΒ οι ψηφιακές δεξιότητες είναι απαραίτητες σε ένα σημαντικό ποσοστό επαγγελμάτων (45%) στην Ελλάδα. Ωστόσο, η επίδοση της Ελλάδας στις ψηφιακές δεξιότητες είναι αρκετά χαμηλή. Ειδικότερα, σύμφωνα με ευρωπαϊκούς δείκτες, το 2019 η Ελλάδα βρίσκεται στην 25η θέση ανάμεσα στις 28 χώρες της ΕΕ, όσον αφορά στις ψηφιακές δεξιότητες. Η χαμηλή επίδοση της Ελλάδας που παρατηρείται στα συστήματα δεξιοτήτων εν γένει, οφείλεται κυρίως στην αναντιστοιχία αυτών που απαιτούνται στην αγορά εργασίας με αυτές που είναι διαθέσιμες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο ποσοστό εργαζόμενων στην Ελλάδα απασχολείται σε αντικείμενα τα οποία απαιτούν ελάχιστες έως καθόλου ψηφιακές δεξιότητες. Το γεγονός αυτό είναι ενδεικτικό της ψηφιακής υστέρησης των επιχειρήσεων στην Ελλάδα και της έλλειψης σύγχρονων αντικειμένων εργασίας. Σύμφωνα με τα δεδομένα του δείκτη DESI (Digital Economy and Society Index), μόλις το 10% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι αρκετά ψηφιοποιημένες, ενώ η πλειονότητα (55%) επενδύει ελάχιστα σε ψηφιακές τεχνολογίες, κυρίως στη δημιουργία εταιρικής ιστοσελίδας και την αγορά ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων χρειαζόμαστε μια ολιστική προσέγγιση για την ανάπτυξη και συνεχή βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων. Για το σκοπό αυτό, ο ΣΕΒ έχει προτείνει συγκεκριμένες κατευθύνσεις δράσεων όπως για παράδειγμα την ενίσχυση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, τη μείωση της αναντιστοιχίας μεταξύ των απαιτούμενων και των διαθέσιμων δεξιοτήτων, την ενημέρωση των επιχειρήσεων για την ανάπτυξη των ψηφιακών δεξιοτήτων, την προώθηση της πρόσβασης στην κατάρτιση κ.α.
Όλες οι παραπάνω δράσεις διαδραματίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και συνεχή βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων. Ωστόσο, δεν έχουν κανένα νόημα εάν δεν συνοδεύονται από επενδύσεις των επιχειρήσεων σε ψηφιακές τεχνολογίες. Συνεπώς, η ενίσχυση των εν λόγω επενδύσεων και η πρόσβαση σε σύγχρονες τεχνολογίες αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αξιοποίηση των ψηφιακών δεξιοτήτων ακόμη και για τα μεσαίων και χαμηλών ειδικοτήττων επαγγέλματα.