Αυτό αναφέρει ειδική μελέτη του ΣΕΒ με τίτλο "Χωροταξία ως προϋπόθεση ανάπτυξης"
Όπως τονίζεται, μάλιστα ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, είναι ένας κεντρικός πυλώνας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος άρρηκτα συνδεδεμένος με τη διευκόλυνση, προώθηση και προσέλκυση -με όρους ασφάλειας δικαίου- των παραγωγικών επενδύσεων, νεών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και την ανάδειξη τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, οι επερχόμενες αλλαγές στο σχεδιασμό του χώρου, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα αναπαράγουν τα διαχρονικά προβλήματα και τις παθογένειες που ο ΣΕΒ έχει επισημάνει μέσα από συστηματικές παρεμβάσεις και το εξειδικευμένο δίκτυο μελών και εμπειρογνωμόνων που διαθέτει, απαιτούν σε άμεσο χρόνο την εισαγωγή ενός συντονισμένου και συνεχούς μηχανισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης, ο οποίος, προκειμένου να έχει έναν ολοκληρωμένο και επιστημονικά ισχυρό χαρακτήρα, προτείνεται να αποτελέσει ένα εξειδικευμένο Παρατηρητήριο Χωρικού Σχεδιασμού.
Σύμφωνα με το ΣΕΒ η σύμπραξη των δημιουργικών δυνάμεων της οικονομίας με τους δημόσιους φορείς έχει αποδείξει ότι μπορεί να συνεισφέρει με ουσιαστικό τρόπο στη συνολικότερη προαγωγή και εξέλιξη του τόπου.
Απώτερος στόχος είναι η επιχειρηματική -και όχι μόνο- κοινότητα να μπορεί να παρακολουθεί, να αξιολογεί και να παρεμβαίνει έγκαιρα και με επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο, στο ιδιαίτερα αυξημένο και σύνθετο έργο της ολοκλήρωσης του πολεοδομικού σχεδιασμού, το οποίο με βάση και τις έως τώρα προτεραιότητες του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένεται να εκκινήσει μέσα στους επόμενους μήνες.
Στο φόντο αυτό ο ΣΕΒ και η Επιτροπή Χωροταξίας και Δικτύων προσδιόρισε σειρά παρεμβάσεων σε 4 άξονες, σχετικά με τα επόμενα αναγκαία βήματα για την ολοκληρωμένη εφαρμογή του νέου χωροταξικού νόμου, και τις αναγκαίες προσαρμογές για την υλοποίηση της βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης.
Οι θέσεις του ΣΕΒ για το χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό εν συντομία:
Επιτάχυνση και έγκαιρη υλοποίηση των εν εξελίξει Σχεδιασμών & Σχεδίων για σημαντικούς παραγωγικούς τομείς
- Άμεση εκκίνηση της μελέτης αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου Βιομηχανίας (ΑΑΠ΄151/2009) για την προδιαγραφή ενός σύγχρονου μοντέλου οργάνωσης και ανάπτυξης των βιομηχανικών δραστηριοτήτων σε μέσο- και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
- Εκσυγχρονισμός του πλαισίου χωροθέτησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την ανταπόκριση της χώρας στους φιλόδοξους στόχους του ΕΣΕΚ, μέσα από την έγκαιρη υλοποίηση της έργου της αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου ΑΠΕ[1].
- Επιτάχυνση των διαδικασιών για τη σύνταξη του νέου Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, δεδομένου ότι έως σήμερα απουσίαζε ανάλογη χωρική πολιτική για τον συγκεκριμένο τομέα εθνικής σημασίας.
- Ενεργοποίηση του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας για την παροχή των αναγκαίων κατευθύνσεων και γνωμοδοτήσεων κατά την αναθεώρηση των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων.
- Θεσμοθέτηση των υπολειπόμενων Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων (Δυτ. Μακεδονίας, Πελοποννήσου, Ν. Αιγαίου).
- Ενεργοποίηση του συντονιστή για το πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού και έκδοση της δευτερεύουσας νομοθεσίας του ν. 4759/2020[2] για την υλοποίηση των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, τα οποία αναμένεται να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Β. Επίλυση χρόνιων ζητημάτων που απορρέουν από αναχρονιστικές και αντιφατικές χωρικές ρυθμίσεις και διατάξεις για τις παραγωγικές δραστηριότητες
- Διερεύνηση (σε συνεργασία με τους παραγωγικούς φορείς και τη δημόσια διοίκηση) των συγκρούσεων και αντιφατικών διατάξεων μεταξύ των υφιστάμενων χωρικών σχεδίων, και ενεργοποίηση του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΧΩΘΑ) για τη σταδιακή επίλυσή τους.
- Επίλυση μέσω των νέων Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων των προβλημάτων χρήσεων γης σε περιοχές με ειδικά καθεστώτα & χρονίζοντα προβλήματα (ενδεικτικά: πδ Ελαιώνα, όρος Αιγάλεω, ΖΟΕ Ασπροπύργου, ΖΟΕ Μεσογείων, κλπ.).
- Βελτιωτικές παρεμβάσεις στο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας-Αττικής (2014) για την προσαρμογή του σχεδιασμού στις νέες απαιτήσεις και την υλοποίηση των προβλέψεων του ν. 4635/2019 «Επενδύω στην Ελλάδα» για τους οργανωμένους υποδοχείς επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (χωροθέτηση νέων, μετασχηματισμός υφιστάμενων και οργάνωση άτυπων συγκεντρώσεων).
- Εκκίνηση των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, όχι μόνο από περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος, αλλά και από περιοχές που αντιμετωπίζουν σημαντικές αναπτυξιακές πιέσεις και συσσωρευμένα προβλήματα οργάνωσης των παραγωγικών τους δραστηριοτήτων (περιοχές προτεραιότητας για την ανάπτυξη της μεταποίησης με βάση το ΕΧΠ Βιομηχανίας, που διαθέτουν απαρχαιωμένα σχέδια ή/και χωρίς καθόλου πολεοδομικό σχεδιασμό).
Γ. Βελτίωση της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας για την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου των παραγωγικών και μεταποιητικών δραστηριοτήτων
- Υποστήριξη και περαιτέρω ενδυνάμωση του έργου της επιτροπής για την κωδικοποίηση της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας (συστάθηκε τον Ιούλιο 2020)
- Έκδοση νέου πδ χρήσεων γης για τη βελτίωση και απλούστευση του συστήματος χρήσεων γης και τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου συστήματος με βάση τις προβλέψεις του Κεφαλαίου Δ του ν. 4759/2020 (το πδ 59/2018 διατήρησε την παρωχημένη λογική του προγενέστερου πδ 06/1987).
- Έκδοση της ΥΑ για την αντιστοίχιση του καταλόγου των χρήσεων γης με τους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας καθώς και με τις κατηγορίες των δραστηριοτήτων της κείμενης νομοθεσίας για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, γεγονός που αναμένεται να επιταχύνει τις αδειοδοτικές διαδικασίες και παράλληλα να αντιμετωπίσει φαινόμενα αυθαίρετων και διασταλτικών ερμηνειών των υπηρεσιών.
- Ασφάλεια δικαίου για τις μεγάλες παραγωγικές και μεταποιητικές εγκαταστάσεις (που έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο αναπτυξιακών νόμων) οι οποίες παρουσιάζουν εξάρτιση από δίκτυα μεταφορών ή/και πηγές πρώτων υλών, προκειμένου να απαλλαχθούν από ασύμβατες και αντιφατικές χωρικές ρυθμίσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη τα επενδεδυμένα κεφάλαια και τις υποδομές.
- Συνέχιση των πρωτοβουλιών για τον εκσυγχρονισμό της πολεοδομικής νομοθεσίας στους οργανωμένους υποδοχείς μεταποιητικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (επιτρεπόμενες δραστηριότητες σε ΕΠ Εξυγίανσης: κατάργηση περιορισμών για νέες δραστηριότητες, αποσαφηνίσεις επί του πλαισίου για την χωρική ανάπτυξη και οργάνωση των ΕΠ Μεγάλης Μεμονωμένης Μονάδας, εφαρμογή νέων πολεοδομικών μεγεθών στα ΕΠ και εκσυγχρονισμός διαδικασιών παρέκκλισης ύψους, και όρων και προϋποθέσεων πολεοδόμησης ΕΠ Εξυγίανσης).
Δ. Επιπρόσθετες παρεμβάσεις στο πλαίσιο της χωρικής πολιτικής που αναμένεται να έχουν σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και στην προσέλκυση νέων επενδύσεων
- Εκκίνησή των διαδικασιών σύνταξης της νέας Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων και το συντονισμό διαφόρων πολιτικών με χωρικές συνέπειες.
- Έγκαιρη εκπόνηση του αρχικού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (με βάση και τις υποχρεώσεις από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ) και δρομολόγηση του σχεδιασμού για τα θαλάσσια χωροταξικά πλαίσια προκειμένου να προβλεφθούν ρυθμίσεις για την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων στο θαλάσσιο χώρο (θαλάσσιες αιολικές εγκαταστάσεις, υποδομές και υποθαλάσσια έργα για έρευνα εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων, λιμενικές εγκαταστάσεις κλπ).
- Θέσπιση μίας ολοκληρωμένης αστικής στρατηγικής για την αναβάθμιση του δομημένου περιβάλλοντος των ελληνικών πόλεων. Εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου διενέργειας αστικών αναπλάσεων (ν.2508/1997 Κεφάλαιο Β) και προσαρμογή του αστικού περιβάλλοντος στις σύγχρονες επιταγές της Αστικής Ατζέντας του ΟΗΕ και των προτεραιοτήτων του Αστικού Θεματολογίου της ΕΕ (προσέλκυση τεχνολογικών επενδύσεων και κατασκευαστικών δραστηριοτήτων αιχμής για τον μετασχηματισμό των πόλεων).
- Καθορισμός δικτύου χωρικής διάρθρωσης και ανάπτυξης βιομηχανικών λιμένων στο πλαίσιο των εν εξελίξει σχεδιασμών (πχ. αναθεώρηση ΕΧΠ Βιομηχανίας) ή/και στο πλαίσιο ενός νέου ΕΧΠ για τη χωρική διάρθρωση δικτύων τεχνικής υποδομής. Μέριμνα για την προσαρμογή του βασικού θεσμικού πλαισίου (ν.2971/2001) στις σύγχρονες απαιτήσεις.
- Αντιμετώπιση ζητημάτων εφαρμογής πλαισίου χαρακτηρισμού αγροτικών γαιών υψηλής παραγωγικότητας ΚΥΑ Αριθμ.168040 (ΦΕΚ Β 1528/7.9.2010) και ασφάλεια δικαίου νομίμως υφιστάμενων εγκαταστάσεων.
Γιώργος Αλεξάκης
