Οι απώλειες στα δημόσια έσοδα, στην Ελλάδα ανέρχονται αθροιστικά (ΦΠΑ, ΕΦΚ, λοιποί φόροι), σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ σε 300 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή τα παράνομα αλκοολούχα ποτά και το κρασί κοστίζουν στις επιχειρήσεις της ΕΕ ούτε λίγο ούτε πολύ 1,3 δισ. ευρώ το χρόνο.
Αυτό προκύπτει από τη νέα έρευνα του Γραφείου Εναρμόνισης της Εσωτερικής Αγοράς (ΓΕΕΑ-EUIPO), η οποία δείχνει ότι το 4,4% των νόμιμων πωλήσεων οινοπνευματωδών ποτών και το 2,3% των νόμιμων πωλήσεων κρασιού χάνονται κάθε χρόνο, εξαιτίας της διακίνησης παράνομων και παραποιημένων προϊόντων. Εν οψει της καλοκαιρινής αιχμής στην κατανάλωση αλλά και της έναρξης της οινικής παραγωγής το θέμα αποκτά έντονο ενδιαφέρον.
Μόνο στην Ελλάδα τα λαθραία και παραποιημένα αλκοολούχα αντιπροσωπεύουν το 10,7% της συνολικής αγοράς αφαιρώντας από τα ταμεία των επιχειρήσεων περί τα 26 εκατ. ευρώ το χρόνο, ενώ το παράνομο διακινούμενο κρασί καλύπτει το 6,2% στερώντας από τις επιχειρήσεις 21 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΑΟΠ μόνο το 2014 εκτιμάται από την αγορά ότι διακινήθηκαν λαθραία 8,2 εκατ. φιάλες με τα διαφυγόντα έσοδα από ΕΦΚ και ΦΠΑ να ανέρχονται σε 130 εκατ. ευρώ ετησίως και επιπλέον. Επιπλέον, 24 εκατ. λίτρα χύμα τσίπουρου διημέρων διέφυγαν φορολόγησης προκαλώντας απώλειες φορολογικών εσόδων, που υπολογίζονται σε 300 εκατ. ευρώ ετησίως.
Οπως τονίζουν οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων και Αλκοολούχων ποτών εξαιτίας της κατάστασης αυτής η ελληνική οικονομία έχει απολέσει 1,28 δισ. ευρώ προστιθέμενης αξίας από τα αλκοολούχα ποτά, καθώς και περίπου 27.000 θέσεις εργασίας από το 2009 έως και σήμερα, ενώ η αύξηση του ΦΠΑ και η αύξηση Ειδικών Φόρων για ορισμένες κατηγορίες αποτελεί ένα κίνητρο για ενίσχυση του φαινομένου.
Η έρευνα του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας αναφέρει ότι με βάση τα στοιχεία της έρευνας, το ύψος των εσόδων που χάνονται από τους δύο αυτούς τομείς, μεταφράζεται και σε 4.800 θέσεις απασχόλησης που χάθηκαν άμεσα σε όλους τους τομείς οινοπνευματωδών ποτών και οίνου στην ΕΕ.
Όταν λαμβάνονται υπόψη οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της παραποίησης/απομίμησης κρασιών και οινοπνευματωδών ποτών στην αγορά, 18.500 πρόσθετες θέσεις εργασίας χάνονται στην οικονομία της ΕΕ, από τις οποίες οι 8.600 θέσεις εργασίας είναι στον τομέα της γεωργίας και 1.300 θέσεις εργασίας στη βιομηχανία τροφίμων. Η συνολική ετήσια απώλεια κρατικών εσόδων, στην ΕΕ των 28, ως αποτέλεσμα των προϊόντων παραποίησης και απομίμησης στον κλάδο των αλκοολούχων και των ποτών - από την άποψη των οικιακών φόρων εισοδήματος, εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, φορολογία εισοδήματος, ΦΠΑ και ειδικούς φόρους κατανάλωσης, υπολογίζεται σε 1,2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση.
Όπως δηλώνει ο γενικός διευθυντής του το EUIPO Αντώνιο Καμπίνο «ο τομέας των οινοπνευματωδών ποτών και του κρασιού αποτελείται κατά συντριπτική πλειοψηφία στην ΕΕ από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με μέσο όρο 10 εργαζόμενους ανά επιχείρηση. Αυτή η έρευνα εμφανίζει τις οικονομικές επιπτώσεις της αντιγραφής σε αυτή τη βιομηχανία, καθώς και τις συνέπειές τους για την οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της. Τα ευρήματά μας έχουν στόχο να βοηθήσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, καθώς ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της παραποίησης και αντιγραφής σε αυτόν τον καίριας σημασίας οικονομικό τομέα».
Όπως προκύπτει από την έρευνα τα σοβαρότερα προβλήματα αντιμετωπιζουν χώρες, που παραδοσιακά έχουν ανεπτυγμένο τον τομέα της παραγωγής αλκοολούχων και κρασιών.
Για παράδειγμα στη Γαλλία η βιομηχανία γαλλικών οινοπνευματωδών ποτών και κρασιών χάνει περίπου 136 εκατ. ευρώ σε πωλήσεις κάθε έτος, λόγω της αντιγραφής. Παράλληλα 100 εκατ. χάνονται κάθε χρόνο σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης στη Γαλλία, λόγω της παρουσίας των παραποιημένων οίνων και οινοπνευματωδών ποτών στην αγορά.
Αντίστοιχα στην Ιταλία οι τομείς παραγωγής των οινοπνευματωδών ποτών και του κρασιού, αν υπολογιστούν μαζί, παρουσιάζουν απώλεια 162 εκατ. ευρώ, ετησίως, δηλαδή - 2,7% της συνολικής ιταλικής αγοράς. Ποσό ύψους 18 εκατ. ευρώ χάνεται κάθε χρόνο σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης που δεν κατεβλήθησαν.
Στην Ισπανία σύμφωνα με την μελέτη εκτιμάται ότι 263 εκατ. ευρώ έχουν χαθεί στον τομέα παραγωγής ισπανικού κρασιού και των οινοπνευματωδών ποτών, ετησίως, λόγω της παραποίησης/απομίμησης, με το ισπανικό δημόσιο να μετρά απώλεια ύψους 90 εκατ. ευρώ, ετησίως, από ειδικούς φόρους κατανάλωσης.
Όσο για το Ηνωμένο Βασίλειο τα συνολικά απολεσθέντα έσοδα από πωλήσεις στο κρασί και τα οινοπνευματώδη ποτά εκτιμώνται στα 87 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο (25 εκατ. ευρώ για τα οινοπνευματώδη ποτά και 62 εκατ. ευρώ για το κρασί). Το Ηνωμένο Βασίλειο χάνει περίπου 197 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης, που οφείλεται σε παραποιημένα κρασιά και οινοπνευματώδη ποτά.
Γιώργος Αλεξακης