Όπως αναφέρεται η συμφωνία θα οδηγήσει την ΠΓΔΜ σε κανάλι έναρξης διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Εκεί μέσα από τις συζητήσεις στα επί μέρους κεφάλαια μπορεί να διασφαλιστεί η προστασία των Ελληνικών προϊόντων ΠΟΠ – ΠΓΕ. Επίσης σε περίπτωση που οι γείτονες ζητήσουν αναγνώριση δικών τους προϊόντων ως ΠΟΠ-ΠΓΕ, αυτό μπορεί να γίνει μόνο μετά την ένταξη αλλά πάντα με την αναγνώριση της ύπαρξης των δικών μας ΠΟΠ-ΠΓΕ.

Παράλληλα από το ΥΠΑΑΤ αναφέρεται ότι η προστασία των Ελληνικών ΠΟΠ και ΠΓΕ προϊόντων αφορά την πιστή τήρηση των σχετικών κανονισμών (αποφυγή «μαύρης» διακίνησης προϊόντων, αλλά και τη διασφάλιση επαρκών ποσοτήτων που ίσως είναι και η βασική συνιστώσα για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των ΠΟΠ και ΠΓΕ) αλλά και την αποφυγή π.χ. ελληνοποιήσεων κτλ

Σημειώνεται ότι οι πωλήσεις των προϊόντων με γεωγραφική ένδειξη προστατεύονται εντός της ΕΕ και σε τρίτες χώρες με τις οποίες υπάρχουν σχετικές συμφωνίες. Τα προϊόντα της Ελλάδας που έχουν χαρακτηριστεί σαν ΠΟΠ – ΠΓΕ έχουν κατοχυρωθεί σαν τέτοια με βάση γεωγραφικά δεδομένα που αφορούν μόνο σε γεωγραφικές περιοχές της Ελληνικής Επικράτειας συμπεριλαμβανομένης και της Μακεδονίας.

Αρχίζει μια δύσκολη διαπραγμάτευση

Πάντως στην παρ. 4 του άρθρου 8 τη συμφωνίας σημειώνεται ότι: «Έκαστο Μέρος δεσμεύεται από τις συστάσεις της Συνδιάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Τυποποίηση των Γεωγραφικών Ονομάτων σε σχέση με τη χρήση των επίσημων γεωγραφικών ονομάτων και τοπωνυμιών στην επικράτεια του άλλου Μέρους δίδοντας με αυτόν τον τρόπο προτεραιότητα στη χρήση των ενδωνύμων έναντι των εξωνύμων.

Συνεπώς το θέμα των επωνυμιών προϊόντων με χρήση του όρου Μακεδονία αναμένεται να εξελιχθεί σε ένα από τα πλέον δύσκολα της υλοποίησης της συμφωνία μεταξύ της ΠΓΔΜ και της Ελλάδας. Ήδη ο υπουργός Εξωτερικών  Νίκος Κοτζιάς έδωσε το σχετικό στίγμα.

«Υπάρχει το όνομα, των brand names των ονομάτων των επιχειρήσεων. Κάναμε μια μελέτη με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, που δεν χαρακτηρίζεται ως κοντά σε εμάς και βρέθηκαν πόσες εταιρείες; 3.400. Και πώς θα λυθεί το πρόβλημα των εταιρειών αυτών, για την ονομασία; Από ένα χρόνο διαπραγμάτευσης για την κάθε μία;

Αποφασίσαμε, μαζί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ο.Η.Ε. όπως και στις άλλες υποθέσεις άλλων κρατών, γιατί αυτό είναι το Διεθνές Δίκαιο -εκτός όπως είπα, αν δεν το θέλετε, πείτε το!» τόνισε.

Η ζημιά έχει γίνει

Βέβαια η αναγνώριση  εδώ και 25 χρόνια της πΓΔΜ από 140 Χώρες ως Μακεδονία έχει δημιουργήσει μια σειρά από ζητήματα, με συγχύσεις με αρκετά Μακεδονικά προϊόντα στις διεθνείς αγορές.

Είναι ενδεικτικό ότι παράγοντες του επιχειρηματικού κόσμου της Β. Ελλάδας τονίζουν με παρεμβάσεις του εδώ και μέρες ότι το όλο θέμα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τα δέουσα προσοχή. Σημειώνεται ότι στελέχη από το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, αναφέρουν ότι μέσα από τη διαδικασία διαπραγμάτευσης με την ΠΓΔΜ για τν ένταξή της στους ευρωπαϊκούς θεσμούς θα καταστεί πιο εύκολη η διαδικασία διασφάλισης των ΠΓΕ και ΠΟΠ προϊόντων που άλλωστε μόνο εντός ΕΕ ή με ειδικές συμφωνίες με τρίτα κράτη προστατεύονται.

Διπλή μάχη

Αξίζει να αναφερθεί ότι από τον περασμένο Ιανουάριο (24/1) σε δημοσίευμά του το Reporter.gr είχε επισημάνει το όλο ζήτημα. Όπως μετέφεραν στο Reporter.gr παραγωγικοί φορείς της Μακεδονίας, σε πολλές περιπτώσεις, προϊόντα από τα Σκόπια παρουσιάζονται ως Μακεδονικά, χρησιμοποιώντας σήματα που παραπέμπουν στο ιστορικό παρελθόν του Ελληνικού βορρά. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν να προσελκύσουν τους καταναλωτές και να αξιοποιήσουν ένα ισχυρό brand όπως αυτό της Μακεδονίας. Ουσιαστικά αξιοποιούν τη φήμη που έχει το κρασί, οι ελιές ή ο χαλβάς στο εξωτερικό και να πλασαριστούν ως μακεδονικά.

Πρόκειται δηλαδή για μια άλλη εκδοχή της σύγκρουσης ΦΑΓΕ – Cobani με αιχμή το γιαούρτι, όπου το greek yogurt ή το greek style yogurt έγινε αντικείμενο μεγάλης δικαστικής διαμάχης στις ΗΠΑ με τελικό νικητή την Ελληνική γαλακτοβιομηχανία. Σε πολλές περιπτώσεις, δε, καταγράφονται διαμαρτυρίες στις Ελληνικές προξενικές και στις τοπικές αρχές από Έλληνες παραγωγούς όπου γίνεται λόγος για παραβιάσεις της Ενδιάμεσης Συμφωνίας λόγω της χρήσης του ονόματος «Μακεδονία». Συχνά αυτές έχουν αποτέλεσμα, αλλά δεν αρκούν, καθώς απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση. Ωστόσο η πιο αποτελεσματική λύση σύμφωνα με τους παραγωγούς είναι η δικαστική, αν και κοστίζει.

Πέρα από τις υποθέσεις αυτές υπάρχει και μια άλλη, δεύτερη διάσταση της εκκρεμούσας υπόθεσης, με το όνομα και της χρήσης των παραγώγων του. Έχει να κάνει με το ότι σε επικοινωνιακό επίπεδο η ΠΓΔΜ έχει κερδίσει σε επίπεδο καθημερινότητας τη χρήση του ονόματος της Μακεδονίας, καθώς ήδη 130 χώρες την έχουν αναγνωρίσει.

«Σε πολλές περιοχές της Αυστραλίας, του Καναδά ή αλλού δεχόμαστε παράπονα από τους διακινητές μας για τη χρήση από εμάς του όρου Μακεδονία ή Μακεδονικός. Μας παροτρύνουν να χρησιμοποιήσουμε τον όρο Ελληνικός  αντικαθιστώντας τις τοπικές ενδείξεις καθώς οι πελάτες τους όταν βλέπουν το όνομα Μακεδονία θεωρούν ότι είναι προϊόντα Σκοπίων». Αυτό ανέφερε στο Reporter.gr κορυφαίος οινοποιός της Δ. Μακεδονίας, όπου παράγονται κρασιά ΠΓΕ, μεταφέροντας την εμπειρία του.

Είναι προφανές ότι η εμπορική διάσταση του προβλήματος με το όνομα είναι εξίσου σημαντική καθώς πολλά ελληνικά προϊόντα, όπως ο χαλβάς, το κρασί, η φέτα, το κασέρι έχουν ενδείξεις, κατοχυρωμένα με κανονισμούς της ΕΕ (π.χ. τα ΠΓΕ κρασιά) και ονόματα που παραπέμπουν στη Μακεδονία.  Μέχρι να λυθεί το θέμα όμως η μάχη στο ράφι είναι διπλή και αδυσώπητη.

Γιώργος Αλεξάκης