Όπως τονίζει ο Πρόεδρος του ΣΕΑΟΠ  τα ελληνικά αποστάγματα αποτέλεσαν και συνεχίζουν να αποτελούν προϊόντα ταυτότητας της ελληνικής ποτοποιίας - αποσταγματοποιίας. Ειδικά το ούζο είναι από τα βασικά εξαγώγιμα προϊόντα, ενώ και το τσίπουρο με τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου μπορεί να ξεπεράσει τα στενά σύνορα της τοπικής «οικιακής» οικονομίας και να αναδειχθεί σε ένα εκλεκτής ποιότητας προϊόν και να κερδίσει την διεθνή αναγνώριση, που του αξίζει.

Σύμφωνα με τον κ. Καλογιάννη, μια τυχόν μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης αλκοολούχων μπορεί να λειτουργήσει ως αξιόπιστη λύση για την αναμόρφωση της εγχώριας αγοράς ποτών και την προστασία της εγχώριας επίσημης παραγωγής τσίπουρου και τσικουδιάς στο φόντο της πίεσης της ΕΕ για εξομοίωση της φορολογικής επιβάρυνσης των παραδοσιακών ελληνικών αποσταγμάτων με τα κυκλοφορούντα προϊόντα ποτοποιίας.

Κίνητρο λαθρεμπορίας οι φόροι

Ήδη, όπως αναφέρει ο Πρόεδρος του ΣΕΑΟΠ,  ο φόρος είναι πολύ υψηλός και λειτουργεί σαν κίνητρο λαθρεμπορίας από διάφορα κυκλώματα. Έτσι είναι γεγονός ότι η αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο τσίπουρο θα επηρεάσει την αγορά. Συνήθως, η εφαρμογή του φόρου θα πλήξει πρωτίστως αυτούς που τον πληρώνουν, δηλαδή τους επίσημους αποσταγματοποιούς, που είναι υπό συνεχή έλεγχο από Τελωνείο, Χημείο, ΣΔΟΕ κλπ.

«Το σημαντικότερο όμως  απ’ όλα είναι ότι ενδέχεται να υπάρξει έξαρση της αισχροκέρδειας και του λαθρεμπορίου μέσα από τη διακίνηση χύμα προϊόντων ως αποσταγμάτων διήμερων αποσταγματοποιών. Κάτι που αυξάνει και τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Για το λόγο αυτό ο Σύνδεσμος υποστήριζε και υποστηρίζει τη διατήρηση του ΕΦΚ σε επίπεδα που δεν δημιουργούν στρεβλώσεις στην αγορά» τονίζει ο κ. Καλόγιάννης.

Γίνεται λόγος επίσης, για τη διαφορά στη φορολόγηση μεταξύ ούζου και τσίπουρου. Ο κος Καλογιάννης διευκρινίζει γιατί συμβαίνει αυτό: «Η Οδηγία 92/83 ΕΟΚ (άρθρο 23) που προβλέπει μειωμένο συντελεστή  για το Ούζο, προβλέπει επίσης μειωμένο συντελεστή για 1 ακόμη προϊόν (το Γαλλικό Ρούμι από τα υπερπόντια διαμερίσματα της χώρας). Η απόφαση εκείνη ήταν αδιαμφισβήτητη επιτυχία της Ελληνικής Δημοκρατίας. Η Ελλάδα προσπάθησε και για τα δύο προϊόντα αλλά δεν μπόρεσε να γίνει εφικτό. Από τότε, η συγκεκριμένη οδηγία δεν ξανασυζητήθηκε για να προσθέσουμε και το τσίπουρο, καθώς η όποια απόφαση για αλλαγή της θέλει ομοφωνία μεταξύ των Κρατών Μελών. Έτσι τυπικά το Τσίπουρο δεν έχει επίσημα νομοθετηθεί για να έχει τον μισό φόρο για αυτό και η ΕΕ ζητάει να περάσει στον ολόκληρο φόρο δηλαδή να ακολουθηθεί αυστηρά η νομοθεσία, όπως έκανε και σε αντίστοιχες περιπτώσεις σε άλλες χώρες όπως πχ. στην Ουγγαρία με την Palinka. Αυτό φυσικά δεν το υποστηρίζει ο ΣΕΑΟΠ, ο οποίος υποστηρίζει ισότιμα και τα δύο αποστάγματα, θεωρώντας πως έχουν κοινό παραδοσιακό χαρακτήρα. Τα ίδια μέλη του συνδέσμου παράγουν και  τα δύο αποστάγματα (ούζο – τσίπουρο)».

Λύση η μείωση φόρων

Πάντως όπως σημειώνει στο Reporter.gr μια τυχόν επιστροφή στην κανονικότητα με «ψαλίδισμα» των υπέρμετρων αυξήσεων στον ΕΦΚ στα ποτά που επιβλήθηκε τα πρώτα χρόνια των μνημονίων θα μπορούσε να επαναφέρει τον καταναλωτή στην νόμιμη αγορά από τη λαθρεμπορική, να διασφαλίσει περισσότερα έσοδα για το δημόσιο ταμείο, περισσότερα από τα περίπου 300 εκατ. που παίρνει σήμερα αλλά και να μετατρέψει τη διαμάχη για τους μειωμένους συντελεστές στο τσίπουρο με την ΕΕ.

Όπως σημειώνει ο κ. Καλογιάννης οι συνεχείς φορολογικές επιβαρύνσεις στα αλκοολούχα ποτά (+125% την περίοδο 2009-2010 αλλά και οι τελευταίες αυξήσεις ΦΠΑ κάθε άλλο παρά οδήγησαν σε αύξηση των δημοσίων εσόδων.Tο 2018, τα δημόσια έσοδα ΕΦΚ αλκοολούχων παρέμειναν στα επίπεδα του 2009 (προ φόρων) .

Απώλειες αξίας 2 δισεκ.

Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα από τον ΕΦΚΟΠ διαμορφώθηκαν σε 289,7 εκατ. ευρώ το 2018 έναντι 351 εκατ. το 2010 όπου ο φόρο αυξήθηκε από τα 1.362 ευρώ/εκατόλιτρο αιθυλικής αλκοόλης σε 2.550 ευρώ/εκατόλιτρο αιθυλικής αλκοόλης.

Ο κλάδος σημείωσε την μεγαλύτερη κάμψη το 2015 όπου τα καταγεγραμμένα έσοδα από του ΕΦΚ αλκοολούχων ήταν 272 εκατ. ευρώ. Πλέον βέβαια τα έσοδα από τον ΕΦΚ έχουν σταθεροποιηθεί,  αλλά η αγορά έχει απολέσει το 50% της αξίας της και των όγκων της  ενώ η απώλεια στην προστιθέμενη αξία  από την ελληνική οικονομία είναι - €2 δισ.

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου

Πάντως, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε την Ελλάδα και ζήτησε άμεσα αλλαγή νομοθεσίας γιατί η χώρα παρέβη τις υποχρεώσεις που έχει από την οδηγία 92/83, καθόσον θέσπισε και διατήρησε σε ισχύ νομοθεσία η οποία προβλέπει την εφαρμογή συντελεστή ειδικού φόρου κατανάλωσης μειωμένου κατά 50% σε σχέση με τον κανονικό εθνικό συντελεστή στο τσίπουρο και την τσικουδιά που παράγονται από τις επιχειρήσεις απόσταξης αλλά και σημαντικά μειωμένου συντελεστή ειδικού φόρου κατανάλωσης στα προϊόντα απόσταξης των μικρών αποσταγματοποιών (διήμερων).

Σύμφωνα με το Δικαστήριο, το ενδεχόμενο εφαρμογής μειωμένων συντελεστών δεν πρέπει να οδηγεί σε στρέβλωση του ανταγωνισμού εντός της εσωτερικής αγοράς, δεδομένου ότι ο νομοθέτης της Ένωσης δεν είχε την πρόθεση να επιτρέψει στα κράτη μέλη να θεσπίζουν, κατά τη διακριτική τους ευχέρεια, καθεστώτα παρέκκλισης.

Διετής παράταση

Στο μεταξύ, μετά από σχετική διαπραγμάτευση του υπουργείου Οικονομικών και σχετικό αίτημα που ετέθη από τον υπουργό Χρ. Σταϊκούρα, φαίνεται πιθανόν η ΕΕ να εγκρίνει μια περίοδο διετούς προσαρμογής δηλαδή έως τις 31/8/2021, μέχρι την οριστική συμμόρφωση της Ελλάδας στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που αφορά στην φορολογική εξομοίωση των αποσταγμάτων τσίπουρου/ρακής/τσικουδιάς με τα αλκοολούχα ποτά, αλλά και την κατάργηση της προνομιακής φορολογίας των διήμερων αποσταγματοποιών.

Πάντως, ο κλάδος των Ελλήνων ποτοποιών εδώ και καιρό ζητεί εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου για τα χύμα αποστάγματα που κυκλοφορούν σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτα, της προστασίας της δημόσιας υγείας καθώς και της διευκόλυνσης του έργου όλων των ελεγκτικών υπηρεσιών.

Όπως τονίζει ο κ. Καλογιάννης στο Reporter.gr, ο εξορθολογισμός της αγοράς θα δώσει ώθηση σε ένα κλάδο που στηρίζει τις εξαγωγές, την ποιοτική διάσταση του τουριστικού προϊόντος αλλά και την απασχόληση ειδικά στην περιφέρεια. Μάλιστα, σύμφωνα με τα ευρήματα μελέτης του ΙΟΒΕ, τον Φεβρουάριο του 2018 για τα αλκοολούχα, ο κλάδος συνεισφέρει στο ΑΕΠ €1,5 δισεκατομμύρια και στηρίζει περισσότερες από 31 χιλιάδες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης στο σύνολο της οικονομίας.

Κατ’ εκτίμηση των ενώσεων των επιχειρήσεων αλκοολούχων ποτών τουλάχιστον 8 εκ. φιάλες το χρόνο, διαφεύγουν της φορολόγησης και το 1/5 της συνολικής κατανάλωσης είναι προϊόν λαθρεμπορίου. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έχει τον υψηλότερο ΕΦΚ στα αλκοολούχα στην ΕΕ με βάση το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα (την 6η θέση σε απόλυτες τιμές) και συγκαταλέγεται στην 1η θέση σε σχέση με γειτονικές (πλην της Τουρκίας) και τουριστικά ανταγωνιστικές χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πάντα σε σχέση με το ύψος του ΕΦΚ στα αλκοολούχα.

«Ζητάμε να παίζουμε επί ίσοις όροις… δεν έχουμε διένεξη με την παραδοσιακή παραγωγή και τους διήμερους. Λέμε απλά ότι εάν θέλει να εμπορευθεί το προϊόν του, ο διήμερος θα πρέπει να το κάνει με τους ίδιους όρους με εμάς. Δεν μπορεί να έχει μειωμένο φόρο. Αυτό αντιμαχόμαστε», σημειώνει ο πρόεδρος του ΣΕΑΟΠ Νίκος Καλογιάννης, τονίζοντας πως αυτό θα αποβεί προς όφελος των δημόσιων εσόδων αλλά και για τους αμπελουργούς καθώς θα μπορούν πλέον να πουλάνε την πρώτη ύλη σε καλύτερες τιμές.

Παράλληλα με την προσπάθεια να μπει σε τάξη ο κλάδος των ποτών και των αποσταγμάτων ο ΣΕΑΟΠ προωθεί και δράσεις ώστε το ελληνικό αυτό απόσταγμα να μπει ως βασικό «κέρασμα» σε μπαρ κι έτσι να «ανοίξει» πίτα για τα ελληνικά αποστάγματα και ποτά. Όπως αναφέρει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Νίκος Καλογιάννης με μεγάλη επιτυχία, υψηλή επισκεψιμότητα και τις καλύτερες εντυπώσεις ολοκληρώθηκε σε λίγους μήνες με πρωτοβουλία του Σ.Ε.Α.Ο.Π. μία σημαντική ενέργεια διεθνούς προβολής των Ελληνικών Αποσταγμάτων, μέσω της διοργάνωσης εθνικής συμμετοχής με περίπτερο στην επαγγελματική Έκθεση “Bar Convent Berlin 2019”.

Συνολικά η προσπάθεια που καταβάλλεται από την  Enterprise Greece γίνονται και το ΣΕΑΟΠ είναι ιδιαίτερα σημαντική με αγορές στόχους άλλες χώρες της ΕΕ αλλά και μεγάλες αγορές όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αυστραλία. Κεντρικό συστατικό της καμπάνιας είναι το η χρήση σε κοκτέιλ, αλλά και η προσέγγιση δυναμικών νέων κοινών που αναζητούν νέες γεύσεις με έντονη τοπικότητα και story.

Όπως αναφέρει ο Πρόεδρος του Σ.Ε.Α.Ο.Π,  κ. Νίκος Καλογιάννης «στόχος είναι να δημιουργηθούν οι προσλαμβάνουσες που θα συνδέσουν τα Ελληνικά Αποστάγματα με τον χώρο του μπαρ, εκσυγχρονίζοντας, εξελίσσοντας και επανατοποθετώντας τα διεθνώς με τρόπο δημιουργικό».

Πάντως το ούζο φαίνεται να έχει καθιερωθεί στο εξωτερικό και σε χώρες όπως η Γερμανία. Σύμφωνα με το ΣΕΑΟΠ οι Γερμανοί καταναλώνουν περίπου 1,3 εκατ. κιβώτια περισσότερο ούζο, δηλαδή περισσότερο απ’ ότι Gin (περίπου 1,2 εκατ. κιβώτια). Το ούζο δε είναι το πλέον εξαγόμενο προϊόν της ελληνικής ποτοποιίας, καταλαμβάνοντας το 2018 το 72% (σε ποσότητα) του συνολικού όγκου εξαγωγών. Αξίζει να σημειωθεί πως τα έσοδα από τις εξαγωγές ελληνικών αποσταγμάτων είναι περίπου ίδια με του κρασιού, οι οποίες φέτος αναμένεται να ξεπεράσουν τα 70 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι η ελληνική ποτοποιία εκπροσωπείται από 253 μονάδες παραγωγής ενώ συνολικά 14.000 επιχειρήσεις έχουν βασική οικονομική δραστηριότητα τα αλκοολούχα ποτά. Σύμφωνα, μάλιστα, με στοιχεία του Συνδέσμου Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ), 13.838 είναι οι άμεσα εργαζόμενοι στον κλάδο παραγωγής και διακίνησης αλκοολούχων και 31.600 εργαζόμενοι στην αλυσίδα αξίας του κλάδου.

Παράλληλα, ο κλάδος των αλκοολούχων ποτών σημειώνει σταδιακή μείωση του εμπορικού του ελλείμματος. Συγκεκριμένα, ο κλάδος των αλκοολούχων ποτών έχει μειώσει σημαντικά το έλλειμμά του από €152 εκατ. το 2010, σε €76 εκατ. το 2016.

Γιώργος Αλεξάκης