Έπειτα από επτά αλλεπάλληλες και αιφνίδιες αυξήσεις του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καπνικά προϊόντα μέσα σε διάστημα έξι ετών, τα προϊόντα του κλάδου έχουν αναδειχθεί στο πλέον υπερφορολογημένο προϊόν στην Ελλάδα, με τη φορολογία να αποτελεί:

• το 87% της Μέσης Λιανικής Τιμής στον λεπτοκομμένο καπνό
• το 83% της Μέσης Λιανικής Τιμής στα τσιγάρα

Στο πλαίσιο αυτό η αγορά αναμένει να δει το νομοσχέδιο για την πάταξη του λεθρεμπορίου χωρίς ωστόσο να «επενδύει» στο ότι οι παράνομη αγορά θα γυρίσει υπέρ της νόμιμης.

Άλλωστε από το 2013 εκτινάχθηκε το παράνομο εμπόριο χύμα καπνού, που εκτιμάται σήμερα σε 500 τόνους ετησίως. Το 2015, τα παράνομα τσιγάρα έφτασαν να αντιστοιχούν στο 22%, έναντι μόλις 3% το 2009. Σημειώθηκε ραγδαία αύξηση στα «παράνομα λευκά» - τσιγάρα που κατασκευάζονται για να διατίθενται αποκλειστικά δια της λαθραίας οδού, τα οποία αποτελούν σήμερα την ταχύτερα αναπτυσσόμενη κατηγορία παράνομων τσιγάρων, αγγίζοντας το 57%.

Πάντως ο καπνικός κλάδος, που παρόλα αυτά παραμένει ένας από τους πιο παραγωγικούς της ελληνικής οικονομίας, αποδίδοντας το 7% των συνολικών ετήσιων δημοσίων φορολογικών εσόδων. Ωστόσο όπως αναφέρουν πηγές της αγοράς ο κλάδος έχει φτάσει στο ύστατο σημείο αντοχής του.  Είναι χαρακτηριστικό ότι συρρικνώθηκε δραματικά ολόκληρη η αλυσίδα της νόμιμης αγοράς, η οποία μέχρι σήμερα έχει απολέσει το 50% της αξίας της:

• Από το 2010, έκλεισαν 10.000 σημεία πώλησης, γεγονός που μεταφράζεται σε απώλεια για το κράτος του τζίρου και των εσόδων από τη φορολογία που κατέβαλαν.
• 10.000 ιδιοκτήτες και οι οικογένειές τους οδηγήθηκαν στην ανεργία, ουσιαστικά δίνοντας, με την εκτίναξη του λαθρεμπορίου, τη θέση τους στο οργανωμένο έγκλημα. «Το χειρότερο όλων σε αυτή την αποδεδειγμένα πλέον λάθος συνταγή είναι ότι όλες αυτές οι οδυνηρές θυσίες στον βωμό των δημοσίων εσόδων δεν έχουν και δεν θα έχουν κανένα απολύτως αντίκρισμα, καθώς τα έσοδα που μπαίνουν στα ταμεία του κράτους από τα καπνικά προϊόντα συρρικνώνονται διαρκώς:
• Το διάστημα 2009-2015, στο οποίο οι φόροι αυξήθηκαν κατά 58%, τα έσοδα από τους φόρους του καπνού μειώθηκαν κατά 6,5%.
• Μόνο το 2014, τα διαφυγόντα έσοδα από το λαθρεμπόριο καπνικών ανήλθαν σε  740 εκατ. ευρώ» αναφέρουν παράγοντες της αγοράς και τονίζουν ότι η νέα φορολογία δίνει καίριο κτύπημα στην αγορά την ώρα που το 2015 ήταν η πρώτη χρονιά που η αγορά έδειξε σημάδια σταθεροποίησης.

Αυξήσεις στο λεπτοκομμένο καπνό

Μεγάλη επιβάρυνση αναμένεται και στο λεπτοκομμένο καπνό. Μάλιστα η τιμή ενός φακέλου λεπτοκομμένου καπνού είναι ήδη προγραμματισμένο να  αυξηθεί σε υψηλά επίπεδα, εξαιτίας της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις συσκευασίες των καπνικών, η οποία καθορίζει την ελάχιστη ποσότητα που θα μπορεί να περιέχει μία συσκευασία λεπτοκομμένου καπνού στα 30γρ (σε ισχύ από 20.5.2016). «Μια οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση του φόρου στον καπνό για στριφτά τσιγάρα, θα ανεβάσει τις τιμές της εν λόγω κατηγορίας σε επίπεδα δυσθεώρητα και ανυπόφορα για τον καταναλωτή» αναφέρουν στελέχη του κλάδου.

Σύμφωνα με υπολογισμούς, οι ανωτέρω προσαυξήσεις αναμένεται να οδηγήσουν την τιμή για έναν φάκελο καπνού κοντά στα 10 ευρώ! Μια τέτοια υπέρογκη άνοδος της τιμής του λεπτοκομμένου καπνού, όπως σημειώνουν, θα ενίσχυε περαιτέρω την κουλτούρα κατανάλωσης λαθραίων προϊόντων, κυρίως του «χύμα» καπνού, οδηγώντας σε μεγάλες απώλειες όγκου πωλήσεων. Το γεγονός αυτό θα δώσει τη χαριστική βολή στη νόμιμη αλυσίδα και θα λειτουργήσει ως μπούμερανγκ στα προσδοκώμενα δημόσια έσοδα, καθώς ο λεπτοκομμένος καπνός συνεισφέρει το 1% των συνολικών ετήσιων δημοσίων φορολογικών εσόδων, πόσο που ισοδυναμεί με 700 εκατ. ευρώ.  Όσο για τον καταναλωτή, τα φορολογικά μέτρα που έπονται προβλέπεται ότι θα πλήξουν και θα αποδυναμώσουν ακόμα περισσότερο την ήδη μειωμένη αγοραστική δύναμη του.

Η βιομηχανία, από την πλευρά της, όπως αναφέρουν, έχει κάνει ό,τι ήταν δυνατό για τη συγκράτηση της νόμιμης αγοράς, προχωρώντας σε μετριασμένες αναπροσαρμογές των τιμών που δεν περνούσαν στον τελικό καταναλωτή ολόκληρη την αύξηση. Ειδικότερα, ο μέσος φόρος στον λεπτοκομμένο καπνό αυξήθηκε κατά 117%, ενώ η Μέση Λιανική Τιμή έχει αυξηθεί κατά 88% σε σχέση με 5 χρόνια πριν.

Εδικά για τον λεπτοκομμένο θεωρούν ότι είναι βασικό η φορολόγηση της εν λόγω κατηγορίας του λεπτοκομμένου να παραμείνει σταθερή ώστε να αποτραπεί η νέα συρρίκνωση και  η εξασφάλιση της διατήρησης της βελτίωσης που έδειξε η νόμιμη αγορά το 2015, που θα εξασφαλίσει με τη σειρά της τα έσοδα του κράτους.