Συνέντευξη στον Χάρη Αποστολόπουλο
Ακούμε διαρκώς για αυτήν την περιβόητη τεχνολογική εξέλιξη καθώς και την ψηφιοποίηση της επικοινωνίας. Τι ακριβώς είναι και… πότε να την περιμένουμε;
Είναι αλήθεια ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία τρομερή αλλαγή η οποία έχει επίκεντρο την τεχνολογική εξέλιξη που γίνεται ευρύτερα. Υπάρχουν κομβικής σημασίας εξελίξεις στη νανοτεχνολογία, στη διαστημική τεχνολογία καθώς και μια σημαντικότατη πρόοδος στην πληροφορική και τις επικοινωνίες.
Αυτή η εξέλιξη αφορά την Ευρώπη με πολύ συγκεκριμένο τρόπο όπως έχει αποτυπωθεί σε έναν χάρτη ευρωπαϊκής στρατηγικής. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργεί ξεχωριστές προϋποθέσεις στις επικοινωνίες κι αυτό μεταφράζεται πρώτα απ’ όλα στα νέα πρότυπα που αναπτύσσονται τα δίκτυα. Τα δίκτυα 4G ωριμάζουν και θα αποτελέσουν τη βάση για τη μετεξέλιξη στα δίκτυα 5G, τα οποία θα φέρουν επαναστατικές αλλαγές με τις τεχνολογικές καινοτομίες τους στην οικονομία, τη δημόσια διοίκηση, αλλά και την καθημερινότητά μας - στο σπίτι και την πόλη μας.
Αυτό μεταφράζεται σε ταχύτερη και ταυτόχρονη εφαρμογή νέων τεχνολογιών, υποδομών και υπηρεσιών, επιτυγχάνοντας τεράστιες οικονομίες κλίμακας που θα μεταφερθούν στις αγορές, αρκεί να είμαστε έτοιμοι να τις υιοθετήσουμε. Στόχος της ΕΕ είναι το 2020 να έχουν αναπτυχθεί δίκτυα 5G τουλάχιστον σε μία πόλη κάθε κράτους μέλους. Η επίδραση των νέων δικτύων στο ΑΕΠ της ΕΕ, υπολογίζεται σε επιπλέον 910 δισ. ευρώ, ενώ θα δημιουργηθούν 1,3 εκατ. νέες θέσεις εργασίας.
Τι μπορεί να κερδίσει η Ελλάδα από αυτή την αλλαγή;
Η Ελλάδα έχει μπροστά της μια χρυσή ευκαιρία την οποία και πρέπει να αξιοποιήσει στο έπακρο ώστε να προχωρήσει στην ψηφιοποίηση της οικονομίας της μέσω των αλλαγών αυτών. Στο πλαίσιο αυτό έχει αναγνωριστεί η ανάγκη για αξιοποίηση ενός νέου φάσματος από τις Επικοινωνίες.
Η πρώτη διάσταση, είναι ότι το νέο φάσμα θα χρησιμοποιηθεί για πρόσθετη χωρητικότητα και ακόμα ταχύτερη μεταφορά δεδομένων, ενώ είναι γεγονός πως θα μεταβούμε από την «κοινωνία του MB», στην «κοινωνία του GB»
Η δεύτερη διάσταση είναι η διασύνδεση δεκάδων εκατομμυρίων συσκευών που σήμερα δεν είναι καν συνδεδεμένες στα δίκτυα! Με την αλλαγή αυτή συμπαρασύρεται ολόκληρη η οικονομία καθώς υπάρχουν ειδικές εφαρμογές για μια πληθώρα κλάδων που κατέχουν κομβικό ρόλο στην ελληνική πραγματικότητα.
Αυτό δηλαδή που γνωρίζαμε σήμερα σαν πάροχο κινητής τηλεφωνίας ή σταθερής, μετασχηματίζεται σαν τη βασική υποδομή αυτής της αλλαγής ενώ δημιουργούνται επιπλέον συνεργασίες που επιτρέπουν την καλύτερη διαχείριση δεδομένων και αναγκών.
Ποιοι κλάδοι θα μπορούσαν να επωφεληθούν άμεσα; Δώστε μας μερικά παραδείγματα.
Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της ενέργειας. Για πρώτη φορά η ψηφιακή πραγματικότητα δίνει τη δυνατότητα στο διαχειριστή της ενέργειας να γνωρίζει σε πραγματικό χρόνο πώς και για πόσο αλλάζουν οι ανάγκες του τελικού καταναλωτή και αυτομάτως να το συνδέσει με την κεντρική διαχείριση και τις πηγές ενέργειας που χρησιμοποιεί, βελτιώνοντας με αυτόν τον τρόπο τους στόχους που έχουμε θέσει για βελτίωση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
Μια άλλη άμεση εφαρμογή της ψηφιοποίησης με ευεργετικά αποτελέσματα βλέπουμε στον τουρισμό, καθώς η ψηφιακή «αξιοποίηση» του πελάτη μπορεί να λύσει πολλά προβλήματα. Δεν αναφερόμαστε μόνο στον τρόπο που γίνονται οι κρατήσεις, όπου πολλές τουριστικές επιχειρήσεις κατορθώνουν να έχουν τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατήσεών τους μέσω ψηφιακών βάσεων επικοινωνίας, αλλά στη βελτιστοποίηση της σχέσης με τον επισκέπτη χάρη σε ψηφιακά εργαλεία που χαρίζουν έναν πλούτο που «ακουμπά» στον πολιτισμό, στη διατροφή, στην ψυχαγωγία και άλλους τομείς ενδιαφέροντος. Παράλληλα, είναι εφικτό για μια μικρή επιχείρηση να απευθυνθεί σε ειδικό κοινό με μικρό κόστος καθώς παρέχονται δυνατότητες εξωστρέφειας (π.χ. φιλοξενία στο Cloud), τομέας όπου πάσχουν οι μικρές ελληνικές επιχειρήσεις, ξεκλειδώνοντας έτσι την αναπτυξιακή δυναμική τους.
Έτσι δημιουργείται η αίσθηση του οικοσυστήματος, καθώς από την άλλη άκρη του πλανήτη μπορεί κάποιος να κάνει μια κράτηση και να οργανώσει το ταξίδι του πριν καν έρθει! Συνεπώς μιλάμε για άμεση σχέση με το κόστος και την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων υποδομών. Ό,τι λοιπόν έχει ζήσει η κινητή τηλεφωνία τη δεκαετία του ’90, θα ζήσουν από εδώ και στο εξής και οι υπόλοιπες υποδομές.
Κάθε μικρομεσαία επιχείρηση μπορεί να κάνει χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών του Cloud είτε είναι το τηλεφωνικό του κέντρο, είτε οποιαδήποτε υπηρεσία πληροφορικής κι αυτό δημιουργεί καινούριες συνθήκες. Αντί δηλαδή μια επιχείρηση να επενδύει σε υποδομές και να αγοράζει εξοπλισμό, θα αγοράζει υπηρεσίες. Έτσι, το λειτουργικό κόστος θα είναι πολύ χαμηλότερο καθώς τα δίκτυα όπως μεταμορφώνονται για την ψηφιακή εποχή, έχουν την ευελιξία να δίνουν ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά τις υπηρεσίες σε μια επιχείρηση όπως αυτή εξελίσσεται.
Βέβαια αυτό από μόνο του δεν αρκεί για να καλύψουμε το κενό της κρίσης αλλά χρειάζεται να αναπτυχθεί περαιτέρω η οικονομική δραστηριότητα και γι’ αυτό είναι κομβικής σημασίας να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι υποδομές που φτιάχνονται στη χώρα για να προσελκύσουμε νέα επιχειρηματική δραστηριότητα από κοινού με τα γνωστά προτερήματα που έχει η χώρα μας. Θα βοηθούσε επίσης να δημιουργηθούν κέντρα επιχειρηματικής αριστείας ή έρευνας, όπως για παράδειγμα η Enisa (Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών) που εδρεύει στην Ελλάδα.
Τι πρέπει να αλλάξει για να πετύχουμε την ταχύτερη δυνατή ψηφιοποίηση της ελληνικής οικονομίας;
Η ψηφιοποίηση της οικονομίας μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το αναπτυξιακό όπλο για την έξοδο από την κρίση και επείγει να συντελεστεί μέσα από ένα συνεργατικό σχέδιο μεταξύ Πολιτείας και Κλάδου ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών).
Απέναντι μας βέβαια, υπάρχουν κάποια προβλήματα που πρέπει να λυθούν. Το πρώτο και κυριότερο, είναι η αποδοχή και η συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας σε αυτήν την εξέλιξη.
Το δεύτερο, είναι η λειτουργία μιας δημόσιας διοίκησης φιλικότερης – έχουν γίνει βέβαια βήματα αλλά χρειαζόμαστε ακόμα πιο αποφασιστικά –που θα αφουγκραστεί την αλλαγή και θα περάσει στο ψηφιακό επίπεδο, διευκολύνοντας τις επενδύσεις.
Το μείζον ελληνικό πρόβλημα όσον αφορά την ψηφιοποίηση, είναι πως είμαστε λιγάκι… ανακόλουθοι και πρέπει να συγχρονιστούμε. Πρέπει να υπάρξει στο βάθος της κοινωνίας και της διοίκησης η συνείδηση πως αυτό που κάνουμε βαδίζει προς τη σωστή κατεύθυνση. Να αρθούν οι επιφυλάξεις και να συνεργαστούμε αρμονικά γιατί βρισκόμαστε σε μια πρωτόγνωρα δυσμενή κατάσταση και πρέπει επιτέλους να ορθοποδήσουμε. Το μέγεθος της οικονομικής καταστροφής που βιώνουμε αναμένεται να ξεπεράσει –σύμφωνα με τις μετρήσεις- ακόμα και εκείνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και θα είναι μέγεθος συγκρίσιμο ακόμα και με το 1940.
Όπως προανέφερα, η ψηφιοποίηση είναι η τεράστια ευκαιρία για τη χώρα μας και πρέπει να αποτελέσει το βασικό εργαλείο για τον εκσυγχρονισμό της χώρας με άμεση συμβολή στο αναπτυξιακό μοντέλο. Θεωρώ πως επειδή έχει οδικό χάρτη και συγκεκριμένο περιεχόμενο, αποτελεί ένα εν δυνάμει success story.
Μιας που μιλήσαμε για ανάπτυξη, ο κλάδος των κινητών επικοινωνιών τι επενδύσεις κάνει κάθε χρόνο στην Ελλάδα;
Κάθε χρόνο επενδύονται σημαντικά κεφάλαια ενώ οι επενδύσεις που γίνονται, είναι πολύ σημαντικές, καίριες και στρατηγικής σημασίας.
Πρέπει να ξέρουμε ότι μπορούμε να βασιστούμε στους παρόχους επικοινωνιών ή όπως τις λέγαμε παλιά «εταιρίες τηλεφωνίας» διότι επενδύουν τα τελευταία χρόνια της κρίσης σχεδόν το 45% της κερδοφορίας τους σε νέες επενδύσεις! Αυτό είναι πρωτοφανές και δεν υπάρχει άλλος κλάδος που να κάνει κάτι παρόμοιο! Το 2016 οι επενδύσεις των παρόχων σε υποδομές ανήλθαν σε 340 εκατ. ευρώ, παραμένοντας ένας από τους μεγαλύτερους και σταθερότερους επενδυτές στην ελληνική οικονομία.
Παραμένουμε ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες με 42 χιλιάδες θέσεις εργασίας περίπου (άμεσες και έμμεσες) προσφέρουμε συνεχώς υψηλότερης ποιότητας υπηρεσίες σε τιμές που βαίνουν μειούμενες (-45,5% στη φωνή και -38,6% στα δεδομένα, το 2016 μειώθηκαν επιπλέον 6%) και συμβάλλουμε με 9,5 δισ. (5,4%) στο ΑΕΠ, ενώ αν κατορθώσουμε να φτάσουμε στον ευρωπαϊκό μέσο όρο στη χρήση δεδομένων το 2020, θα μπορέσουμε να συμβάλουμε περαιτέρω στο ΑΕΠ με επιπλέον 2,2% (4,49 δισ.) και στα δημόσια έσοδα με επιπλέον 2,06 δισ. ευρώ.
Από 15 Ιουνίου, καταργήθηκαν με απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου οι χρεώσεις περιαγωγής ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τι αντίκτυπο θα έχει για την Ελλάδα;
Πρόκειται για μεγάλη και ξεχωριστή στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ένωση και να ξέρετε ότι πραγματοποιήθηκε μετά από πολύ μεγάλη προσπάθεια και συντονισμό. Τέθηκε σε ισχύ από τις 15 Ιουνίου για τις 28 χώρες της Ε.Ε. και θα επεκταθεί και σε 3 ακόμα χώρες που έχουν στενή σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ισλανδία, τη Νορβηγία και το Λιχτενστάιν, λίγο αργότερα.
Μόνο επικερδές μπορεί να είναι το γεγονός ότι πλέον παρέχεται μια πανευρωπαϊκή υπηρεσία και αυτομάτως γίνεται εργαλείο για την ανάπτυξη των υποδομών και των υπηρεσιών επικοινωνίας.
Αναμφίβολα πρόκειται για μια κομβικής σημασίας εξέλιξη, καθώς μέσα σε 25 χρόνια ολόκληρη η βιομηχανία αυτή αλλάζει και αποκτά ευρωπαϊκό περιεχόμενο και αποτελεί μια διάσταση της ευρωπαϊκής ψηφιοποίησης στην οποία η Ελλάδα θα έχει ενεργό ρόλο. Η αγορά θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με κανόνες ανταγωνισμού που θα εμφανίζεται στο περιεχόμενο αλλά θα μπορεί να υπάρξει και αυτή η ευκολία της αξιοποίησής του που θα μας επηρεάσει και στην τουριστική κίνηση και στην ανάπτυξη δικτύων και στις επενδύσεις.
Μάλιστα να σας ενημερώσω πως τα ευρωπαϊκά δρώμενα στον χώρο της τηλεπικοινωνίας έχουν μέχρι στιγμής δύο διαστάσεις σε σχέση με τα ταξίδια. Η πρώτη, αφορά την κατάργηση των χρεώσεων περιαγωγής όπως προαναφέραμε και η δεύτερη είναι μια επίσης επαναστατική αλλαγή που έχει να κάνει με νέους κανονισμούς που προστατεύουν τα δικαιώματα των παρόχων σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. καθώς και το πώς κατοχυρώνεται η χρήση των δικαιωμάτων σε δίκτυα σε όλη την Ευρώπη. Για παράδειγμα, αν έχετε αγοράσει από κάποια συνδρομητική υπηρεσία ένα αθλητικό κανάλι και θέλετε να δείτε μπάσκετ, θα μπορείτε να το παρακολουθήσετε σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα βρεθείτε.
Μήπως η κατάργηση των χρεώσεων περιαγωγής, άργησε αρκετά να γίνει πραγματικότητα, δεδομένου ότι μιλάμε για μια Ένωση με ανοιχτά σύνορα;
Η κατάργηση των χρεώσεων περιαγωγής είναι μια πολύ σύνθετη διαδικασία, καθώς μιλάμε για χώρες που από τη μία έχουν διαφορετικά επίπεδα φορολόγησης παραδείγματος χάριν ο ΦΠΑ κυμαίνεται από 19 έως 25% στην Ευρώπη, κι από την άλλη έχουν διάφορες ιδιαιτερότητες, όπως στην Ελλάδα όπου έχουμε το ειδικό τέλος στην κινητή τηλεφωνία που έχει επιβληθεί από το 2010. Να θυμίσουμε ότι το τέλος αυτό αγγίζει μέχρι και τα €0,48 στο ένα ευρώ! Ο Έλληνας καταναλωτής δηλαδή, επιβαρύνεται με έμμεσους φόρους που μπορεί να είναι ακόμα και διπλάσιοι από άλλες χώρες, την ώρα που οι τιμές από μόνες τους, χωρίς τους φόρους, είναι από τις φθηνότερες.
Επιπλέον υπάρχουν και συγκεκριμένοι κανόνες στην περιαγωγή και γι’ αυτό πήρε αρκετό χρόνο ώστε να φτιαχτεί ένα τέτοιο πλαίσιο. Αν σκεφτείτε ότι υπάρχουν 90 διαφορετικά δίκτυα (κάποια και από τον ίδιο πάροχο) και το κάθε ένα από αυτά είχε ξεχωριστές συμβάσεις με τα υπόλοιπα καταλαβαίνετε πόσο δύσκολο ήταν το έργο μιας τέτοιας απόφασης. Επιπλέον υπάρχουν και γεωγραφικές διαφορές που παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο.
Σαν χώρα, είχαμε ανέκαθεν την εθνική μας θέση υπέρ της κατάργησης της περιαγωγής, η οποία βοήθησε σημαντικά στο τελικό αποτέλεσμα. Η Ελλάδα έχει πολύ περισσότερους επισκέπτες από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνεπώς η χώρα «ζημιώνεται» στο κόστος των δικτύων. Επί της ουσίας, οι πάροχοι επενδύουν πολύ περισσότερο για να υποδεχθούν τους Ευρωπαίους τουρίστες που προφανώς είναι περισσότεροι από τους Έλληνες που πηγαίνουν στο εξωτερικό, επομένως τα δίκτυα που πρέπει να φτιάξουν είναι πολύ μεγαλύτερης χωρητικότητας απ’ ό,τι γίνεται σε άλλες περιπτώσεις. Περιττό να σας πω ότι για κάτι τέτοιο δεν υπάρχουν έσοδα αφού ο επισκέπτης δεν πληρώνει κάτι στο τοπικό δίκτυο, αφού είναι σε ισχύ το «πακέτο» από τη χώρα του. Κατ’ επέκταση, χώρες όπως η Ελλάδα επενδύουν δίχως να υπάρχει επιστροφή. Για να σας φέρω ένα παράδειγμα, τα έσοδα κάποιων εταιρειών από το roaming είχαν φτάσει να είναι στο 3-4% του τζίρου τους, ενώ τώρα θα μειωθούν πάρα πολύ και πλέον θα περιοριστεί το roaming στις χώρες εκτός Ε.Ε. Η απώλεια αυτή, περιορίζει την κερδοφορία που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για περαιτέρω επενδύσεις. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να μπει στο επιχειρηματικό σχέδιο των παρόχων από εδώ και πλέον για το διηνεκές. Οι βόρειες ευρωπαϊκές χώρες φυσικά, δεν αντιμετωπίζουν τέτοιο πρόβλημα και γι’ αυτό η Ελλάδα πήρε μία θέση, που ζητούσε αυστηρούς κανόνες στην προστασία των δικτύων από την κυκλοφορία άλλων καρτών.
Τι είδους επεκτάσεις και επενδύσεις να περιμένουμε τα επόμενα χρόνια; Τι γίνεται με τις οπτικές ίνες;
Σήμερα που μιλάμε έχουμε πάνω από 90% κάλυψη σε 4G. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να μεταφερθούν δεδομένα με υψηλή ταχύτητα και πιστότητα αλλά πρέπει να υπάρξουν και δίκτυα σε όλη την Ελλάδα με αντίστοιχο βαθμό ποιότητας. Αυτά που προαναφέραμε βέβαια δεν μπορούν να υλοποιηθούν στην Ελλάδα αν τα δίκτυα δεν είναι υψηλού επιπέδου σε όλη τη χώρα.
Όταν λέμε ότι έχουμε 90% κάλυψη 4G σημαίνει ότι έχουμε ικανοποιητική ταχύτητα στο ασύρματο δίκτυο. Αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι να διασφαλίσουμε την επαρκή χωρητικότητα και την αύξηση περαιτέρω της ταχύτητας. Οι επενδύσεις που γίνονται από το 2017 μέχρι το 2020, θα μας πάνε στο 1 Gigabyte στο ασύρματο. Αυτό που δείχνουν όλοι οι δείκτες, είναι πως η τάση των καταναλωτών είναι να χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο το επαναστατικό εργαλείο που λέγεται smart phone και μαζί τους, υπηρεσίες που κάνουν τη ζωή μας ευκολότερη και ασφαλέστερη. Επιπλέον, εκτός από την ταχύτητα του 1GB αξίζει να αναφερθούμε και στη συνδετότητα των εκατομμυρίων συσκευών που θα μας αλλάξει την τοπολογία του δικτύου καθώς θα έχουμε και περισσότερους σταθμούς που θα δίνουν χωρητικότητα σε επίπεδο δρόμου παραδείγματος χάριν. Επομένως θα χρειαστεί να αναπτύξουμε ακόμα περισσότερες μικροκυψέλες για να δώσουμε αυτήν τη χωρητικότητα που χρειάζεται. Αυτό πρέπει να γίνει σχεδόν στο σύνολο της χώρας διότι στις τουριστικές περιοχές με την κατάργηση της περιαγωγής δεδομένων, θα έχουμε επισκέπτες από 27 έως 28 χώρες.
Αυτό πάει μαζί με το εθνικό ευρωζωνικό σχέδιο, το άλλο πρόγραμμα των παρόχων, όπου αναπτύσσεται ένα ευρύτατο δίκτυο οπτικών ινών και θα διευκολύνει πολύ τους παρόχους ώστε να αναπτύξουν επενδυτικά προγράμματα οπτικής ίνας στο σταθμό της βάσης ώστε να μπορούν από εκεί να μεταφέρονται οι τεράστιοι όγκοι δεδομένων.
Για παράδειγμα στην Ελλάδα, κάθε χρόνο διπλασιάζεται ο όγκος δεδομένων που διακινείται πάνω από τα οπτικά δίκτυα.
Παράλληλα, απελευθερώθηκαν επενδύσεις στα ευρυζωνικά δίκτυα και οι δηλώσεις των παρόχων είναι πως υπάρχει αισιοδοξία ότι με βάση αυτά που υλοποιούνται από φέτος, η Ελλάδα θα είναι συνεπής στους στόχους που έχουν τεθεί από την Ε.Ε. για ελάχιστες ταχύτητες 100 mbps. Το μόνο σίγουρο είναι πως θα ξεπεραστούν κατά πολύ οι ταχύτητες που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να ανταγωνιστεί τεχνολογικά προηγμένες χώρες όπως η Κορέα και οι ΗΠΑ;
Ακόμα όχι, αλλά βρίσκεται στον σωστό δρόμο. Όλα τα παραπάνω εντάσσονται σε μια επιδίωξη της ΕΕ να επανακάμψει και στο θέμα της ανταγωνιστικότητας αλλά και στην τεχνολογική πρωτοπορία την οποία είχε η Ευρώπη κατά τη δεκαετία του ’90. Με τις υπηρεσίες της γενιάς 5G, η Ευρώπη κάνει το κατά δύναμιν για να επανέλθει δυναμικά στο προσκήνιο των τεχνολογικών εξελίξεων και σε συνδυασμό με τις συνολικές αλλαγές που γίνονται στο σύνολο της Ευρώπης κινείται στη σωστή κατεύθυνση.