Δηλαδή, την «απευκταία» περίπτωση μίας κρατικοποίησης. Μία πρώτη γεύση δόθηκε από την έκθεση για την ανακεφαλαιοποίηση και την αναδιάταξη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος που δημοσίευσε λίγο πριν εκπνεύσει το 2012, η Τράπεζα της Ελλάδος. Το μήνυμα που εκπέμπουν τα τελευταία επίσημα στοιχεία είναι ενθαρρυντικό: Τράπεζες κεφαλαιακά ισχυρές, επαρκείς κεφαλαιακά ακόμη και σε δυσμενή σενάρια, ικανές να αντεπεξέλθουν και σε άλλα έκτακτα γεγονότα, που θα επηρέαζαν τις συνολικές κεφαλαιακές τους ανάγκες (40,5 δισ. ευρώ συνολικά, 27,5 δισ. ευρώ για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, Εθνική, Alpha Bank, Eurobank και Πειραιώς), αφού άλλωστε υπάρχει και ένα μαξιλάρι - απόθεμα της τάξεως των 5 δισ. ευρώ.
Ενδιαφέρον αποτελεί, σε ό,τι αφορά την πορεία ανακεφαλαιοποίησης αλλά και συνδυαστικά με την αποφυγή κρατικοποίησης, ότι όσο περισσότερη συμμετοχή εξασφαλίσουν οι τράπεζες από ιδιώτες επενδυτές τόσο αντίστοιχα μειώνουν το ύψος των κεφαλαιακών τους αναγκών (αυτές που θα απαιτήσουν δημόσια στήριξη) και παράλληλα, καθιστούν περισσότερο διατηρήσιμο το σημερινό ιδιωτικό ιδιοκτησιακό καθεστώς.
Ευχή και στόχος της αγοράς είναι, σύμφωνα άλλωστε και με το ισχύον χρονοδιάγραμμα, οι ανακεφαλαιοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το Πάσχα της νέας χρονιάς. Αυτό σημαίνει ότι τον Απρίλιο του 2013, οι νέοι μεγάλοι συστημικοί όμιλοι της ελληνικής τραπεζικής σκηνής, που θα έχουν προκύψει μέσα από τα καινούργια deals, θα είναι πολύ ισχυροί κεφαλαιακά και από πλευράς ποιότητας και από πλευράς ποσότητας. Το κυρίαρχο μήνυμα που θα εισπράττουν οι αγορές θα είναι ότι ο δείκτης-μέτρηση του «σθένους» ενός τραπεζικού ομίλου - ο πολυσύχναστος πλέον όρος του Core Tier I, δηλαδή των βασικών ιδίων κεφαλαίων πρώτης διαβάθμισης των τραπεζών διεθνώς - θα είναι 10% για όλη τη διάρκεια του νέου έτους αλλά και του 2014. Αυτό, η τήρηση του δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας στο 10% του σταθμισμένου ενεργητικού των τραπεζών, το οποίο θα προκύψει μέσα από την επίτευξη των αυξήσεων κεφαλαίου, που θα διεξαχθούν στο πλαίσιο της γενικότερης ανακεφαλαιοποίησης, αποτελεί χρέος και δέσμευση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), στο οποίο άλλωστε εισέρευσε «ζεστό χρήμα» από τη νέα δόση προς την ελληνική οικονομία.
Η πρώτη «ανάσα» ότι ξεπερνιέται ο σκόπελος των αρνητικών καθαρών θέσεων των τραπεζών, δόθηκε τον τελευταίο μήνα του 2012, με την εισροή της νέας δόσης των 34,3 δισ. ευρώ, τμήμα της οποίας - 16 δισ. ευρώ - κατευθύνθηκε στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Στη συνέχεια και στον απόηχο της ξαφνικής αναβάθμισης της Standard & Poor's ήρθε και η δεύτερη μεγάλη ανάσα, όταν οι τέσσερις μεγάλοι όμιλοι δημοσίευσαν τελικά αποτελέσματα εξαμήνου, ταυτόχρονα και εννεαμήνου, με θετικά ίδια κεφάλαια και Core Tier I, υψηλότερο του ελάχιστου ποσοστού (9% το 2012). Και έτσι, τώρα, μπροστά στη νέα χρονιά, οι τράπεζες της χώρας στέκονται με περισσότερη αισιοδοξία και ελπίδα, καθώς ξεπέρασαν το μεγαλύτερο πρόβλημα, αυτό της εξεύρεσης κεφαλαίων για τη βελτίωση της κεφαλαιακής τους θέσης και επάρκειας.
Φυσικά, τα δύσκολα δεν έχουν περάσει και εκτός από πολύ και συστηματική δουλειά, θα πρέπει να βοηθήσει και το γενικότερο κλίμα. Με την έλευση κεφαλαίων όμως από τη νέα δόση, εκτιμάται ότι θα διοχετευθεί από τις τράπεζες ρευστότητα στην αγορά, για να υπάρξει ένας αέρας ανακούφισης, έστω και λίγος, στη μικρομεσαία ελληνική επιχείρηση, που σε πείσμα των καιρών, προσπαθεί να επιβιώσει, αντιμέτωπη με την κορύφωση της ύφεσης και την απουσία ρευστού. Ειδικά οι μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορέσουν να εκμεταλλευθούν τις ευκαιρίες χρηματοδότησης που προκύπτουν μέσω της ενεργοποίησης των προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, του ΕΣΠΑ κ.λπ.
Έμφαση
Ως προς τις ίδιες τις τράπεζες, δύο είναι οι κεντρικοί άξονες στους οποίους θα δώσουν ιδιαίτερη έμφαση: Συγχωνεύσεις και λειτουργική ανάπτυξη. Τηρώντας τα σαφή και πολυσέλιδα business plans τους που κυρίως αναφέρονται στους τρόπους επίτευξης της ανακεφαλαιοποίησης (αύξηση κεφαλαίου, πώληση θυγατρικών, παγίων κ.λπ.), οι διοικήσεις των τραπεζών θα υλοποιήσουν τη νέα χρονιά αφενός μεν τα σχήματα συγχωνεύσεων τα οποία έχουν ήδη προαναγγείλει (Εθνική - Eurobank, Αlpha Bank - Emporiki) και την ενσωμάτωση τραπεζών, όπως έγινε στον όμιλο Πειραιώς με την ένταξη της ΑΤΕbank (που εξυγιάνθηκε) και στη συνέχεια, με την εξαγορά και απορρόφηση της Geniki Bank.
Πέραν των συγχωνεύσεων, στις οποίες η κυριότερη δυσκολία είναι η λειτουργική ενοποίηση και η υιοθέτηση ενιαίας φιλοσοφίας, προτεραιότητα θα αποτελέσει και η διαχείριση κόστους. Δραστικός περιορισμός δαπανών και εξοικονόμηση κόστους, σε μία κατεύθυνση μείωσης του προσωπικού, ενδεχομένως με νέα προγράμματα εθελουσίας εξόδου ή κλείσιμο καταστημάτων. Κάθε τραπεζικός όμιλος, εξ ανάγκης θα αναθεωρήσει τη θέση του, τη διεθνή του παρουσία, τους στόχους του και τη στρατηγική του, προκειμένου να ενσωματώσει τις εξελίξεις και να προσαρμοσθεί στα νέα δεδομένα.
Στα... καινούργια του 2013 είναι και οι επίτροποι, οι εκπρόσωποι των διεθνών ελεγκτικών οίκων που εν είδει... «δεκαπενταμελούς συμβουλίου» αναλαμβάνουν από τα μέσα Ιανουαρίου (πιθανότατα στις 16 του μηνός) σημαίνοντα ρόλο στις στρατηγικές αποφάσεις αλλά και στη διαμόρφωση της πολιτικής που θα ασκούν τα επιτελεία των τραπεζών, δηλαδή, στα μικρά και τα μεγάλα της καθημερινότητας της τραπεζικής αγοράς της χώρας, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Σ.Κ.Χ.