Παρά τους κλυδωνισμούς που επικρατούν στις διεθνείς αγορές και την ανησυχία που προκαλεί η νέα προσφυγή στις κάλπες, οι τράπεζες προσπαθούν να προσδιορίσουν τις επιπτώσεις από την επιδείνωση των μακροοικονομικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας στους ισολογισμούς.
Μάλιστα σήμερα οι ελληνικές τράπεζες αναμένεται να καταθέσουν στην ΕΚΤ μία πρώτη εκτίμηση για τα επίπεδα που θα διαμορφωθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και τι προβλέψεις που πρέπει να εγγράψουν, λόγω της επικείμενης επιδείνωσης της ποιότητας των δανεικών τους χαρτοφυλακίων.
Στη συνέχεια και μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου θα καταθέσουν τις εκτιμήσεις τους για την εξέλιξη των καταθέσεων, την πορεία των τιμών των ακινήτων και των επιτοκίων τα δύο προσεχή χρόνια.
Ως γνωστόν για τις εκτιμήσεις αυτές έχουν δοθεί από την προηγούμενη εβδομάδα στις τράπεζες μια σειρά παραδοχές οι οποίες θεωρήθηκαν «βατές» από τις διοικήσεις των τραπεζών και μετριάζουν τους φόβους για εκτίναξη των κεφαλαιακών αναγκών.
Υπενθυμίζεται ότι παραδοχές του βασικού σεναρίου προβλέπουν ότι:
• Το 2015 θα κλείσει με ύφεση -2,3% (αποπληθωρισμένο ΑΕΠ -3,2%), αρνητικό πληθωρισμό -0,40% και ανεργία 26,9%.
• Το 2016 θα κλείσει με ύφεση -1,3% (αποπληθωρισμένο ΑΕΠ 0,7%), πληθωρισμό 1,5% και ανεργία 27,1%.
• Το 2017 ανάπτυξη 2,7% (αποπληθωρισμένο ΑΕΠ 3,4%), πληθωρισμό 0,9% και ανεργία 25,7%.
Τα stress tests αναμένεται να ολοκληρωθούν από την ΕΚΤ στα τέλη Οκτωβρίου, ώστε εν συνεχεία να τρέξουν οι διαδικασίες για την κεφαλαιακή θωράκιση των τραπεζών.
Την ίδια στιγμή οι τραπεζικές διοικήσεις αναμένουν κατευθύνσεις από την κυβέρνηση και για το πώς θα χειρισθούν τον αναβαλλόμενο φόρο που σήμερα συμπεριλαμβάνεται στα εποπτικά τους κεφάλαια. ΕΚΤ, ΕΕ, ΔΝΤ και ESM απαίτησαν και πέτυχαν να μπει «φρένο» στη μετατροπή προσωρινών αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων σε οριστικές, κάτι που επέτρεπε νόμος που είχε ψηφίσει η Βουλή επί υπουργίας Γκίκα Χαρδούβελη το Σεπτέμβριο του 2014.
Με τον νόμο αυτό το Δημόσιο εγγυάται μεγάλο μέρος από τις αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις των τραπεζών. Έτσι, εάν αυτές δεν σημειώσουν κέρδη θα πρέπει να καλύψει μέσω αύξησης κεφαλαίου το μέρος των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων που δεν μπορεί να συμψηφισθεί λόγω ζημιών.
Ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα
Παράλληλα με τα stress test πραγματοποιείται και η άσκηση για την αξιολόγηση του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών (asset quality review), που έχει ήδη ξεκινήσει από τις αρχές Αυγούστου. Ο έλεγχος γίνεται με βάση τα στοιχεία που αναφέρονται στις 30 Ιουνίου και βασίζεται σε δειγματοληπτικό έλεγχο ενός μεγάλου αριθμού δανείων νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Οι δύο αξιολογήσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν από τα τέλη Οκτωβρίου, προκειμένου το δίμηνο Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου να έχει γίνει και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Στόχος σε όλες τις περιπτώσεις να αποφευχθεί η ενεργοποίηση από το 2016 της οδηγίας και το bail in των καταθετών, ενδεχόμενο που έχει αποκλειστεί με πρόσφατη ανακοίνωση του Eurogroup.
Σημειώνεται ότι το εργαλείο του bail in ενδεχομένως να εφαρμοστεί επί των υψηλής εξασφάλισης ομολογιούχων (senior debt bondholders) και όχι των κοινών μετόχων.
Υπενθυμίζεται ότι ως το τέλος Οκτωβρίου, όταν και αναμένεται να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα της συνολικής αξιολόγησης (αξιολόγηση ποιότητας στοιχείων ενεργητικού και της άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων), το Μνημόνιο επιβάλλει να τρέξουν υπό ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα σειρά ενεργειών για την αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων.
Ήδη η κυβέρνηση έχει περάσει τις αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, στον πτωχευτικό νόμο και στην προπτωχευτική διαδικασία, μείωσε τα όρια του ακατάσχετου και τροποποίησε τον νόμο Κατσέλη. Μέχρι τον Οκτώβριο θα πρέπει να προχωρήσουν η επικαιροποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας, η μελέτη για την εξάλειψη εμποδίων και ο νέος νόμος για την προστασία πρώτης κατοικίας, ο οποίος θα περιορίζεται σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.
Κώστας Παπαγρηγόρης