Τελευταία πραγματικά κερδοφόρος χρήση ήταν το 2008 για τις τράπεζες, ενώ το 2009 τα προ φόρων αποτελέσματα ήταν μόλις 2 εκατ. ευρώ. Την περίοδο 2010-2015 οι τράπεζες κατέγραψαν ζημίες ύψους 68,2 δισ. ευρώ σε επίπεδο τράπεζας και ζημίες ύψους 63,4 δισ. ευρώ σε επίπεδο ομίλου.
Η ετοιμότητα της ΕΚΤ να διευρύνει τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης εντός του Μαρτίου, εφόσον ο πληθωρισμός συνεχίσει να παραμένει σε πολύ χαμηλά επίπεδα, αναδεικνύει την ανάγκη επιτάχυνσης για το κλείσιμο της αξιολόγησης, προκειμένου να μην χαθεί ένα ακόμη καλό timing για τη χώρα.
Εάν η αξιολόγηση κλείσει μέχρι τα τέλη Μαρτίου και αμέσως ολοκληρωθεί το σχετικό νομοθετικό έργο, αναμένονται, σχεδόν άμεσα, σειρά θετικών εξελίξεων που θα δώσουν τεράστια ώθηση στις τράπεζες και θα ξεμπλοκάρουν την οικονομία, εκτιμούν παράγοντες της αγοράς αλλά και τραπεζίτες, οι οποίο ακόμα «κρατούν μικρό καλάθι» για το αν θα επιτευχθεί ο στόχος του Μαρτίου.
Για τις τράπεζες, οι οποίες έπεσαν στη «μαύρη τρύπα» της κρίσης εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας και των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, η ολοκλήρωση της αξιολόγησης αποτελεί το σημάδι εξόδου από την κρίση. Η βασική θετική επίπτωση της αξιολόγησης θα έχει να κάνει με την αποκατάσταση ευνοϊκότερων συνθηκών ρευστότητας και σημαντικής ελάφρυνσης του κόστους χρηματοδότησης.
Όπως υπολογίζουν, η μείωση του ετήσιου κόστους χρηματοδότησής τους θα κινηθεί στα 750 εκατ. ευρώ και θα αποτελέσει τον ένα «δρόμο» επιστροφής των τραπεζών στην κερδοφορία, με τον άλλο να είναι η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων.
Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες ζουν σε ασφυκτικές συνθήκες ρευστότητας εδώ και ένα χρόνο, όταν -στις αρχές Φεβρουαρίου 2015- η ΕΚΤ προχώρησε στην άρση του waiver, μη αποδεχόμενη ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρα για τη χρηματοδότηση των τραπεζών. Έκτοτε ενεργοποιήθηκε η προσφυγή στο δανεισμό του ELA, ο οποίος συνεχίζεται μέχρι σήμερα ως σχεδόν αποκλειστική πηγή ρευστότητας για τις τράπεζες. Σημειώνεται ότι από τον Αύγουστο του 2015, οπότε η κυβέρνηση υπέγραψε το νέο πρόγραμμα με τους δανειστές, μέχρι σήμερα, η εξάρτηση των τραπεζών από τον ELA έχει μειωθεί γύρω στα 18,5 δισ. ευρώ. Ο στόχος των τραπεζών και της Τράπεζας της Ελλάδος ήταν να υποχωρήσει το ύψος του ELA στο επίπεδο των 60 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου, εφόσον προχωρούσε ομαλά η διαδικασία αξιολόγησης και η εφαρμογή των συμφωνηθέντων με τους εταίρους.
Σημειώνεται ότι το επιτόκιο του ELA ανέρχεται σε 1,55%, ωστόσο το τελικό του κόστος ανά τράπεζα διαμορφώνεται στο 2,30% - 2,50% (προκύπτει από το κόστος σφραγίδας του ελληνικού Δημοσίου στην ονομαστική αξία των ομολόγων που κατατίθενται ως ενέχυρα για δανεισμό, συνυπολογιζομένου του haircut με το οποίο τα κάνει αποδεκτά η ΕΚΤ).
Η εξομάλυνση της ρευστότητας με χαμηλότερου κόστους δανεισμό απευθείας από την ΕΚΤ (επιτόκιο 0,05%), που θα φέρει η αξιολόγηση, θα διευκολύνει και το στόχο των τραπεζών να μειώσουν τον ακόμη ακριβότερο δανεισμό από τα ομόλογα του πυλώνα ΙΙ Αλογοσκούφη. Τα ομόλογα του πυλώνα ΙΙ για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες ανέρχονται σε 27,8 δισ. ευρώ και έχουν επιτόκιο 3,05%.
Πρόοδο φιλοδοξούν να πετύχουν οι τραπεζικοί όμιλοι στη μείωση του κόστους, φέρνοντας μπροστά και τα προγράμματα εθελούσιας εξόδου που περιλαμβάνουν τα σχέδια αναδιάρθρωσης. Η υποχρέωση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών είναι να μειώσουν το ανθρώπινο δυναμικό κατά 4.300 άτομα και αναμένεται ότι εντός του πρώτου εξαμήνου θα ανακοινωθούν εθελούσιες έξοδοι για περίπου 2.000 άτομα. Η ΠΕΙΡΑΙΩΣ και η ΕΘΝΙΚΗ θα προηγηθούν, σύμφωνα με πληροφορίες, και θα ακολουθήσουν οι ALPHA BANK και EUROBANK.
Συνοπτικά, η επιτυχής ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του προγράμματος θα έχει πολύ θετική επίπτωση στο κλίμα εμπιστοσύνης. Όπως έχει σημειώσει πρόσφατα ο διοικητής της ΤτΕ, Γ. Στουρνάρας, η επιτυχής αξιολόγηση είναι το κλειδί για την επιστροφή καταθέσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, θα οδηγήσει στην επανένταξη των ελληνικών τίτλων στις αποδεκτές από το Ευρωσύστημα εξασφαλίσεις (waiver), επιτρέποντας την πολύ πιο φθηνή χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών από την ΕΚΤ, ενώ θα καταστήσει δυνατή και τη συμμετοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.