Πρόκειται για την αυλαία των φιλόδοξων σχεδίων των ελληνικών τραπεζών να εξελιχθούν σε ισχυρούς παίκτες της τραπεζικής αγοράς των Βαλκανίων και της ευρύτερης Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τα οποία την προηγούμενη δεκαετία τις οδήγησαν σε μπαράζ εξαγορών και ιδρύσεων τραπεζών στο εξωτερικό.
Ενδεικτικό είναι στο τέλος του 2007 τα εγχώρια τραπεζικά ιδρύματα βρέθηκαν να ελέγχουν τράπεζες σε 15 χώρες, έχοντας παρουσία σε μια περιοχή που οριοθετούνταν ανατολικά από την Ουκρανία και την Πολωνία, περιλάμβανε το σύνολο των χωρών της Βαλκανικής Χερσονήσου, την Τουρκία, με νοτιοανατολικό σύνορο την Αίγυπτο.
Μάλιστα, διέθεταν εκτός Ελλάδος δίκτυο 3.500 καταστημάτων, απασχολούσαν πάνω από 42.000 εργαζομένους, ενώ το συνολικό ενεργητικό τους στο εξωτερικό ανερχόταν στα 90 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, οι προσδοκίες δεν επαληθεύτηκαν, υπό το βάρος της διεθνούς αλλά και της ελληνικής κρίσης και πλέον οι ελληνικές τράπεζες οδηγούνται σε μια ολοένα και πιο αμυντική τακτική στα Βαλκάνια.
Τα πλάνα αναδιάρθρωσης που έχουν υπογράψει οι τέσσερις συστημικές ως αποτέλεσμα της κρατικής βοήθειας που δέχτηκαν είναι διαφορετικών «ταχυτήτων», καθώς η Eurobank και η Alpha Bank έχουν τις μικρότερες δεσμεύσεις μείωσης της παρουσίας τους στο εξωτερικό, ενώ για την Πειραιώς και την Εθνική ο στόχος είναι η πλήρης αποεπένδυση μέχρι το 2018.
Μάλιστα, πλέον το σενάριο των πωλήσεων είναι και το μοναδικό ενδεχόμενο, αφού τα σχέδια για joint venture και swap δεν απέδωσαν.
Όσον αφορά στη EUROBANK, στόχος είναι να μειώσει το ενεργητικό των δραστηριοτήτων εξωτερικού, έως τις 30 Ιουνίου 2018, κάτω από τα 8,77 δισ. ευρώ, τη στιγμή που (με στοιχεία 30ής Ιουνίου 2016) οι θυγατρικές της σε Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία και Κύπρο διέθεταν, αθροιστικά, ενεργητικό 11,6 δισ. ευρώ.
Μάλιστα, προ ημερών ανακοίνωσε τη συμφωνία πώλησης της θυγατρικής της στην Ουκρανία, τη Universal Bank. Τα προηγούμενα δύο χρόνια υλοποίησε αναδιάρθρωση με συρρίκνωση δικτύου και προσωπικού, ενώ κάλυψε εξ ολοκλήρου δύο αυξήσεις κεφαλαίου.
Η τράπεζα θα διατηρήσει τη θέση της στις αγορές Βουλγαρίας και Κύπρου.
Η ALPHA BANK έχει ήδη αποεπενδύσει από τις αγορές Ουκρανίας, Βουλγαρίας και FYROM και ετοιμάζεται να αποχωρήσει και από την αγορά της Σερβίας. Αν το κάνει, θα έχει υλοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος των δεσμεύσεών της.
Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ έχει ήδη περιορίσει το ποσοστό της στην θυγατρική της στην Κύπρο, πουλώντας το 26% έναντι τιμήματος 3,2 εκατ. ευρώ στη Holding M. Sehnaoui SAL (HMS), η οποία κάλυψε και αύξηση κεφαλαίου 40 εκατ. ευρώ. Έτσι το ποσοστό της Πειραιώς περιορίζεται στο 17,6% της Τράπεζας Πειραιώς Κύπρου. Στόχος τώρα είναι η αποεπένδυση σε Βουλγαρία, Ρουμανία και Σερβία.
Να σημειωθεί ότι στο τελευταίο τρίμηνο του 2015 η Πειραιώς πήρε προβλέψεις απομείωσης, ύψους 623 εκατ. ευρώ, για τις θυγατρικές της σε Κύπρο, Ρουμανία, Σερβία, Βουλγαρία, Ουκρανία και Αλβανία, γεγονός που επιτρέπει την πώληση των παραπάνω χωρίς την εγγραφή κεφαλαιακής ζημίας.
Εθνική: Το στοίχημα της Κύπρου
Η Εθνική Τράπεζα θα πρέπει να προχωρήσει στη μεγαλύτερη αποεπένδυση στα Βαλκάνια, καθώς μέχρι το τέλος του 2018 θα πρέπει να έχει πουλήσει όλες τις δραστηριότητές της εκτός Ευρωζώνης(δηλαδή σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Αλβανία, FYROM), καθώς και από την Κύπρο.
Ήδη έχουν γίνει θετικά βήματα, καθώς στα τέλη Δεκεμβρίου, η ΕΘΝΙΚΗ ανακοίνωσε την πώληση της θυγατρικής της στη Βουλγαρία, UBB (United Bulgarian Bank), που ήταν μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της γειτονικής χώρας, στον βελγικό τραπεζικό όμιλο KBC, καθώς και τη θυγατρική της εταιρεία Interlease E.A.D..
Ωστόσο, η τράπεζα θα πρέπει να προχωρήσει εκ νέου σε διαδικασία πώλησης της θυγατρικής της στην Κύπρο, αφού η πρώτη προσπάθεια προσέλκυσε μόνο μια δεσμευτική προσφορά (από το κοινό επενδυτικό σχήμα των εταιρειών Atlas Merchant Capital και Elements Capital Partners), η οποία δεν έγινε δεκτή.
Πίεση χρόνου δεν υπάρχει, αν και η Εθνική δεσμεύεται να αποεπενδυθεί από την Κύπρο ως το τέλος του 2017, με τον διαγωνισμό να αναμένεται να προκυρηχτεί ξανά τους πρώτους μήνες του νέου έτους.
Να σημειωθεί ότι μέσω της θυγατρικής της, η Εθνική Τράπεζα διαθέτει στην Κύπρο δάνεια ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ και καταθέσεις ύψους 615 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα, εντός του πρώτου τριμήνου του έτους θα ξεκινήσει και η διαδικασία για την πώληση της θυγατρικής στη Ρουμανία, BCR.
Μαρία Μιχάλη