Η δοκιμασία προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων στο 2018 θα διεξαχθεί στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο ενοποίησης των δραστηριοτήτων των τραπεζών ανάμεσα σε 49 τράπεζες εκ των οποίων οι 35 εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του ενιαίου μηχανισμού εποπτείας (SSM).
Η εμπειρία των προηγούμενων stress tests έχει δώσει πολλά στοιχεία που μπορούν να κάνουν αποδοτικότερη την άσκηση επιβεβαιώνοντας από τη μία τη χρησιμότητα της συνεχούς και αδιάλειπτης εποπτείας για τις τράπεζες αλλά και τη βελτίωση που προσέφεραν οι επαναλαμβανόμενες ασκήσεις στον τρόπο αποτύπωσης των εργασιών των πιστωτικών ιδρυμάτων.
Ο τρόπος αλλαγής της λειτουργίας των πιστωτικών ιδρυμάτων τα τελευταία χρόνια της κρίσης διαμόρφωσαν μια σειρά προβληματισμών που αποτυπώθηκαν υπό τη μορφή μελετών για διάφορα θέματα που άπτονται των stress tests.
Η δύναμη της προμήθειας
Mία από αυτές τις μελέτες που διενεργήθηκαν για λογαριασμό του ευρωσυστήματος αναφέρει πως οι προσεγγίσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων ενδέχεται να διακυβεύσουν την ύπαρξη βασικών στοιχείων των δραστηριοτήτων δημιουργίας εσόδων από τις τράπεζες. Ως τέτοια ορίζονται τα έσοδα από αμοιβές και προμήθειες τα οποία μαζί με τα καθαρά έσοδα από τόκους και τα καθαρά έσοδα από συναλλαγές είναι οι τρεις σημαντικότερες πηγές εισοδήματος για τις περισσότερες τράπεζες.
Εξού και τα νέα stress tests υιοθετούν μία δυναμική σε ότι αφορά τον υπολογισμό των εσόδων από τόκους μολονότι υπολογίζονται σε στατικούς ισολογισμούς.
Στην πραγματικότητα, τα τέλη και οι προμήθειες λέει η σχετική μελέτη, αντιπροσωπεύουν κατά μέσο όρο μεταξύ 22% και 30% των καθαρών εσόδων των τραπεζών της ζώνης του ευρώ και περίπου τα δύο τρίτα των συνολικών μη επιτοκιακών εσόδων.
Επομένως, οι δοκιμές αντοχής που αγνοούν την ευαισθησία στις μακροοικονομικές συνθήκες μιας τόσο σημαντικής πηγής εισοδήματος ενδέχεται να υποτιμούν τη μεταβλητότητα της θέσης φερεγγυότητας των τραπεζών όταν εκτίθενται σε γεγονότα πιεστικά.
Σε αυτό το πλαίσιο προτάθηκε ένα μοντέλο για την εκτίμηση της σχέσης μεταξύ ορισμένων βασικών μακροοικονομικών και χρηματοοικονομικών παραγόντων και των εσόδων από τέλη και προμήθειες έναντι περιουσιακών στοιχείων, χρησιμοποιώντας ετήσια στοιχεία μεταξύ 1995 και 2015 για μεγάλο δείγμα τραπεζών της ζώνης του ευρώ.
Για τις τράπεζες της χώρας μας που έχουν περιορίσει λόγω κρίσης τις διάφορες κλασσικές τραπεζικές εργασίες οι προμήθειες παντός είδους σε ότι αφορά τις τραπεζικές συναλλαγές αποτυπώνονται σε ένα εξαιρετικά σημαντικό πόρο για τον ισολογισμό τους.
Η εποπτεία εξελίσσεται
Όπως και τα προηγούμενα έτη, η ανάλυση ακραίων καταστάσεων στο 2018 σε ολόκληρη την ΕΕ θα διεξαχθεί ως άσκηση από τη βάση προς την κορυφή και θα «στηθεί» σε έναν στατικό ισολογισμό. Το αποτέλεσμα δεν θα υπολογιστεί με το δυαδικό σύστημα της επιτυχίας ή της αποτυχίας. Το αποτέλεσμα όποιο και αν είναι αυτό θα τροφοδοτήσει τη συνολική διαδικασία εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης ( SREP Supervisory Review and Evaluation Process) Η μεθοδολογία καλύπτει όλες τις σχετικές περιοχές κινδύνου και, για πρώτη φορά, εξετάζει το ΔΠΧΑ 9 δηλαδή τα λογιστικά εκείνα πρότυπα που πραγματοποιούν μια προβολή των προβλέψεων στα επόμενα έτη.
Τα stress tests θα είναι ευκολότερα αυτή τη φορά καθώς οι τράπεζες εξετάζονται διαρκώς στο πλαίσιο του εποπτικού ελέγχου που υφίστανται για μία σειρά θεμάτων:
1. Επιχειρηματικό μοντέλο: οι επόπτες αξιολογούν τη βιωσιμότητα του επιχειρηματικού μοντέλου κάθε τράπεζας. Με άλλα λόγια, εξετάζουν εάν έχει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων ή εάν εστιάζει μόνο σε λίγους επιχειρηματικούς κλάδους. Μια τράπεζα η οποία εστιάζει αποκλειστικά στη ναυτιλία, για παράδειγμα, θα ήταν ιδιαίτερα ευάλωτη σε μια επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου ή σε μια υπερβολικά γενναιόδωρη δανειοδότηση προς τον ναυπηγικό κλάδο και χρειάζεται να διαχειριστεί αυτόν τον κίνδυνο.
2. Διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων: οι επόπτες εξετάζουν την οργανωτική δομή κάθε τράπεζας παρακολουθώντας τα όργανα διοίκησής της και ελέγχοντας εάν εφαρμόζεται η κατάλληλη διαχείριση κινδύνων.
3.Κίνδυνοι για το κεφάλαιο: οι επόπτες αναλύουν εάν μια τράπεζα διαθέτει ένα επαρκές δίχτυ ασφαλείας για την απορρόφηση ζημιών που προκύπτουν, για παράδειγμα, από κυβερνοεπιθέσεις στα συστήματα πληροφορικής της τράπεζας, από μια απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου ή από τη μη έγκαιρη αποπληρωμή των δανείων από τους δανειολήπτες.
4.Κίνδυνοι για τη ρευστότητα και τη χρηματοδότηση: οι επόπτες ελέγχουν την ικανότητα κάθε τράπεζας να καλύπτει έκτακτες ανάγκες σε μετρητά, για παράδειγμα, σε καιρούς οικονομικής αβεβαιότητας όταν οι καταθέτες ενδέχεται να αποσύρουν πολύ περισσότερα χρήματα απ' ό,τι συνήθως.
Ετσι λοιπόν οι όποιες αδυναμίες των πιστωτικών ιδρυμάτων είναι διαπιστωμένες και πάντως έχουν καταβληθεί σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωσή τους.