Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Reporter Magazine Δεκεμβρίου 2021
Τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης επιχειρηματικής και επενδυτικής δραστηριότητας σε τομείς που θα στηρίξουν τον βιώσιμο μετασχηματισμό και την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, ανοίγονται καθώς δρομολογείται η απορρόφηση και αξιοποίηση των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης ταυτόχρονα με την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας γνωστό ως «0.2». Πρόκειται για μια ιστορική ευκαιρία για τη χώρα, καθώς η Ελλάδα μπορεί να απορροφήσει κεφάλαια ύψους 32 δις ευρώ μέσω του Ταμείου, ενώ επιπλέον 26,7 δις ευρώ θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ. Παράλληλα η βελτίωση του περιβάλλοντος, η ενεργοποίηση της επιχειρηματικότητας και ο μετασχηματισμός της οικονομίας σε βιώσιμη κατεύθυνση θα κινητοποιήσει σημαντικά ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια και από το εξωτερικό που θα επενδύσουν στους νέους τομείς και τις προοπτικές ανάκαμψης της οικονομίας.
Η μεγάλη αλλαγή που ήδη είναι ξεκάθαρη για το μέλλον της ευρωπαϊκής και κατά συνέπεια και της ελληνικής οικονομίας, είναι οι νέες στρατηγικές προτεραιότητες για την ανάπτυξη που για την ΕΕ θα είναι «πράσινη» και ψηφιακή, με στόχο την κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050. Η ΕΕ έχει ξεκάθαρα υποδείξει τους τομείς όπου θα κατευθυνθεί το μεγαλύτερο μέρος των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και αυτό είναι δεσμευτικό δημιουργώντας το νέο πλαίσιο για την αναπτυξιακή στρατηγική των χωρών. Οι πόροι θα πρέπει να διοχετευθούν σε παραγωγικές, επιχειρηματικές και επενδυτικές δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας, καινοτομίας, και τεχνολογικής αναβάθμισης, επενδύσεις φιλικές προς το περιβάλλον και επενδύσεις σε τομείς αιχμής για την πράσινη μετάβαση όπως οι πράσινες μεταφορές, η ψηφιοποίηση και η απασχόληση.
Κατά συνέπεια, η δυνατότητα απορρόφησης και αξιοποίησης των πόρων αυτών θα κρίνει και την επιτυχία της στρατηγικής για τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας και σε αυτό ο ρόλος του τραπεζικού τομέα και της υγιούς επιχειρηματικότητας θα είναι απόλυτα καθοριστικός.
Για την Τράπεζα Πειραιώς, η συμβολή στην βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη αποτελεί τον πυρήνα της στρατηγικής της και διέπει όλες τις δράσεις της. Η Τράπεζα είναι έτοιμη να στηρίξει την ενίσχυση της βιώσιμης χρηματοδότησης για επενδύσεις σε τομείς που προάγονται πανευρωπαϊκά ως κρίσιμοι, όπως ο ψηφιακός μετασχηματισμός, οι αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία του αγροδιατροφικού τομέα, τα έργα υποδομής, οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας, η αποθήκευση ενέργειας, η καινοτομία, η προστασία της βιοποικιλότητας, παρέχοντας ολοκληρωμένη υποστήριξη στις ελληνικές επιχειρήσεις για επενδύσεις σε «καθαρές» τεχνολογίες, μέσω εξειδικευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων και συμβουλευτικών υπηρεσιών.
Εξάλλου η Τράπεζα τα τελευταία χρόνια πρωτοπορεί στην προώθηση της «πράσινης» ανάπτυξης τόσο μέσα από θεσμικές πρωτοβουλίες όσο και μέσω των υπηρεσιών και των προϊόντων της που υποστηρίζουν αποτελεσματικά τις «πράσινες» επιχειρηματικές και επενδυτικές δραστηριότητες. Είναι δε η μοναδική ελληνική τράπεζα που περιλαμβάνεται στους «Europe’s 2021 Climate Leaders» των Financial Times με το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο «πράσινων» χρηματοδοτήσεων (συμπεριλαμβανομένων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας), έχοντας χρηματοδοτήσει επενδυτικά έργα 2,5 δισ. ευρώ.
Η καινοτομία των ESG
Η «πράσινη» στρατηγική όπως έχει ενσωματωθεί στις δραστηριότητες της Τράπεζας, αποτυπώνεται και στην υιοθέτηση από την Τράπεζα κριτηρίων ESG (Enviromental, Social & Governance) που πλέον αποτελεί την κυρίαρχη τάση στο διεθνές επιχειρηματικό και επενδυτικό στερέωμα. Η Πειραιώς ενσωματώνει συστηματικά τα κριτήρια αυτά στις επιχειρηματικές και οικονομικές αποφάσεις της και τα εφαρμόζει σε δύο επίπεδα:
Στο πρώτο επίπεδο δημιουργεί τις εσωτερικές υποδομές, τις πολιτικές και τις στρατηγικές, εντάσσοντας τα κριτήρια ESG κάτι που επιτρέπει, την καλύτερη συνεργασία με τους πελάτες και τους επενδυτές ώστε να τους προσανατολίζει σε μακροχρόνιες και βιώσιμες επενδύσεις και να μειώνει το ανθρακικό αποτύπωμα του χαρτοφυλακίου της.
Στο δεύτερο επίπεδο εντοπίζει σε ποιους τομείς της οικονομίας μπορεί η Τράπεζα να έχει τις μεγαλύτερες θετικές επιπτώσεις και σχεδιάζει προϊόντα και υπηρεσίες με κριτήρια ESG για την υποστήριξη επενδύσεων σε έργα που οδηγούν στη μείωση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή και έχουν θετικό πρόσημο για την κοινωνία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τράπεζα εξαιρεί εθελοντικά τη δυνατότητα της να δανείζει συγκεκριμένους τομείς λόγω των περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων (επιχειρήσεις με ανασφάλιστη εργασία, πορνογραφία, κατασκευή όπλων κοκ).
Χρηματοδοτήσεις με κριτήρια ESG
Η Πειραιώς είναι η πρώτη τράπεζα στην ελληνική αγορά που έχει προχωρήσει σε χρηματοδοτήσεις επιχειρήσεων με κριτήρια που αφορούν θέματα Περιβάλλοντος, Κοινωνίας και Εταιρικής Διακυβέρνησης (Environmental, Social and Governance – ESG). Τα κριτήρια αυτά συνδυάζουν την ανάπτυξη και την οικονομική απόδοση με την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιήσει τέτοιες χρηματοδοτήσεις σε μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις με ποσό που ξεπερνά τα 210 εκ. ευρώ.
Στόχος της Τράπεζας είναι η έμπρακτη προώθηση της περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευαισθητοποίησης των επιχειρήσεων, η προσαρμογή τους στο νέο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους στη διεθνή αγορά και η συμμετοχή τους στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (SDGs) και της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα.
Στο πλαίσιο των σχετικών συμφωνιών, οι επιχειρήσεις δεσμεύονται στην υποστήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης, θέτοντας κατά περίπτωση συγκεκριμένους στόχους που μεταξύ άλλων αφορούν:
- Την εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης
- Την βελτιστοποίηση της ενεργειακής τους αποδοτικότητας με μείωση της ενέργειας που καταναλώνεται
- Τη μείωση των εκπομπών CO2
- Την μείωση της κατανάλωσης νερού
- Την μείωση των απορριμμάτων από την παραγωγική τους διαδικασία
- Την αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένων πρώτων υλών
Οι επιχειρήσεις που χρηματοδοτούνται μέσω των Sustainability Linked Loans, έχουν το κίνητρο να πληρούν κριτήρια ESG προκειμένου να επωφεληθούν από ανταγωνιστικούς όρους, όπως χαμηλότερη τιμολόγηση κατά τη χορήγηση του δανείου, αναλαμβάνοντας την υποχρέωση να τηρούν τα κριτήρια για να απολαμβάνουν τα προνόμια σε όλη τη διάρκεια του δανείου.
Το περιβαλλοντικό όφελος που αναμένεται να επιτευχθεί τα επόμενα έτη από την ενεργή σύμπραξη των επιχειρήσεων και της Τράπεζας εκτιμάται ότι θα συμβάλει στην μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, στην ορθολογική χρήση πρώτων υλών, καθώς και γενικότερα στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Τα κριτήρια ESG παίζουν πλέον σημαντικό ρόλο και στις επενδυτικές επιλογές για επενδυτές που αναζητούν τοποθετήσεις με ισχυρές αναπτυξιακές προοπτικές. Η Πειραιώς παρέχει επίσης επενδυτικά προϊόντα όπως τη διάθεση μέσω του private banking της Τράπεζας αμοιβαίων κεφαλαίων που επενδύουν μόνο σε εταιρίες με κριτήρια ESG.
«Πράσινα» Ομόλογα
Με στόχο την αποκλειστική χρηματοδότηση έργων «πράσινης» οικονομίας, η Τράπεζα Πειραιώς προχώρησε πρόσφατα στην έκδοση του πρώτου της «πράσινου» ομολόγου μέσω της οποίας άντλησε 500 εκ. ευρώ. Η έκδοση ήταν ιδιαίτερα επιτυχημένη καθώς οι προσφορές ανήλθαν σε 850 εκ. ευρώ με το ενδιαφέρον να εκδηλώνεται τόσο από εγχώριους όσο και από ξένους θεσμικούς επενδυτές. Τελικώς η έκδοση καλύφθηκε κατά 48% από την Ελλάδα και κατά 52% από το εξωτερικό. Με βάση τις αρχές της ICMA για τα «πράσινα» ομόλογα, σύμφωνα με τις οποίες πραγματοποιήθηκε η έκδοση, η τράπεζα δεσμεύεται συμβατικά ότι το σύνολο των κεφαλαίων που αντλήθηκαν από την πώληση του ομολόγου θα διατεθούν για τη χρηματοδότηση έργων «πράσινης» οικονομίας. Συγκεκριμένα, με βάση το ενημερωτικό της έκδοσης, τα αντληθέντα κεφάλαια θα αξιοποιηθούν κατά 50% για τη χρηματοδότηση νέων «πράσινων» δανείων, ενώ το υπόλοιπο 50% των κεφαλαίων θα κατευθυνθεί σε αναχρηματοδοτήσεις υφιστάμενων δανείων. Επισημαίνεται ότι τα «πράσινα» ομόλογα είναι μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη διεθνής αγορά και χρησιμοποιούνται ήδη για την άντληση χρηματοδότησης σε τομείς όπως η παραγωγή και διανομή ενέργειας, τα κτίρια αλλά κα οι υποδομές μεταφοράς. Είναι ενδεικτικό ότι πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Ένωση συγκέντρωσε ρεκόρ ζήτησης για το πρώτο της πράσινο ομόλογο: οι προσφορές έφτασαν τα €120- 130 δισ. για το 15ετές πράσινο ομόλογο ύψους 12 δισ. ευρώ.