Η κινητικότητα στο μέτωπο της ενεργειακής διπλωματίας χρωματίζεται και από τις θετικές εξελίξεις στην προώθηση του διασυνδετήριου αγωγού Eλλάδας- Βουλγαρίας (IGB), καθώς έχει εκφραστεί κατ' αρχήν ενδιαφέρον για δέσμευση χωρητικότητας στον αγωγό άνω των 5 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως, όταν η απαίτηση της Κομισιόν για να λάβει άδεια εξαίρεσης από την υποχρεωτική πρόσβαση τρίτων, προϋποθέτει δέσμευση χωρητικότητας τουλάχιστον 1,7 δισ. κ.μ φυσικού αερίου ετησίως.
Η επιβεβαίωση του κατ αρχήν ενδιαφέροντος αναμένεται να φανεί το αμέσως επόμενο διάστημα με την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών.
Η ελληνική κυβέρνηση θα έχει την ευκαιρία να αξιοποιήσει πολιτικά τα οφέλη από τα εγκαίνια του αγωγού Tap στην Θεσσαλονίκη στις 17 Μαΐου, έργο που θα βάλει για πρώτη φορά τη χώρα στον χάρτη των αγωγών αναβαθμίζοντας την γεωπολιτική της θέση και που ταυτόχρονα αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες άμεσες ξένες επενδύσεις ύψους άνω των 2 δισ. Ευρώ. Τα εγκαίνια θα πραγματοποιήσει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας παρουσία των αρχηγών κρατών που εμπλέκονται στο έργο, (Αζερμπαϊτζάν, Τουρκίας, Αλβανίας και Ιταλίας) όπως και της Βουλγαρίας λόγω της συμμετοχής της στον IGB που θα δώσει τη δυνατότητα μεταφοράς αζέρικου αερίου στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, αλλά και εκπροσώπων της κοινοπραξίας των εταιριών Tap (ΒP, SOCAR, Snam, Fluxys, Enagas και Axpo).
Ο αγωγός Tap προωθήθηκε και προχωρά με την πλήρη στήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ καθώς δημιουργεί προϋποθέσεις για την απεξάρτηση της ευρωπαϊκής αγοράς από το ρώσικο αέριο της Gazprom , αποδυναμώνοντας την γεωπολιτική ισχύ της Ρωσίας στην ευρύτερη περιοχή. Την απειλή αυτή η Μόσχα επιδιώκει να αποτρέψει μέσα από μια νέα στρατηγική που ξεκίνησε με τον αγωγό South Stream, συνεχίστηκε με τον Turkish Stream- έργα που υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει λόγο της παρέμβασης της ΕΕ στο πρώτο και της διάρηξης των σχέσεων με την Τουρκία το δεύτερο- και ξαναγράφεται, αξιοποιώντας αυτή τη φορά την Ελληνο-Ιταλική διασύνδεση IGI, ο σχεδιασμός της οποίας στηρίχτηκε στο πλαίσιο της πολιτικής διαφοροποίησης πηγών και οδεύσεων της ΕΕ από την Ρωσία.
Με αυτό το έργο στην κορυφή της ατζέντας του καταφθάνει στην Αθήνα στις 28 Μαΐου ο πρόεδρος Πούτιν στοχεύοντας να διασφαλίσει την περαιτέρω στήριξη της Ελλάδας, που εκφράστηκε αρχικά με το μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ ΔΕΠΑ, Edison και Gazrpom τον Φεβρουάριο στη Ρώμη. Για την επίτευξη αυτού του στόχου ο Ρώσος πρόεδρος αναμένεται να αξιοποιήσει τόσο το ενδιαφέρον ρωσικών εταιριών για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και τον ΟΛΘ όσο και για τα ΕΛΠΕ και τη ΔΕΠΑ, στην περίπτωση που ξεκινήσουν διαδικασίες αποκρατικοποίησης, αλλά και την στήριξη του σχεδίου σύμπραξης ιδιωτών με τη ΔΕΗ σε λιγνιτικές μονάδες που προωθεί το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος προκειμένου να αποτρέψει τα δυσμενή σενάρια για πώληση μονάδων.
Η ρωσική πλευρά, αξιοποιούσε τις συζητήσεις για σύμπραξη με τη ΔΕΗ μέχρι σήμερα, επαναφέροντας τις υποχρεώσεις της Ελλάδας έναντι παλαιών αντισταθμιστικών οφειλών που συνδέονται με τις πρώτες συμβάσεις προμήθειας φυσικού αερίου. Τώρα η ρωσική πλευρά ζητεί την απευθείας ανάθεση του λιγνιτικού κοιτάσματος της Βεύης, ενώ το υπουργείο και η ΔΕΗ επιδιώκουν τη συμμετοχή ρωσικών εταιρειών στην κατασκευή της νέας Μονάδας Μελίτη 2, μέσα από ένα κοινοπρακτικό σχήμα με τη ΔΕΗ, στο οποίο θα μπορούσε να μπει και η εν λειτουργία Μονάδα Μελίτη 1, όπως και το εν λειτουργία ορυχείο για την τροφοδοσία της.
Σε ένδειξη των προοπτικών που δημιουργούνται για συνεργασία με τα ΕΛΠΕ , η ρωσική πλευρά βρίσκεται ήδη σε προχωρημένες συζητήσεις για την πρώτη εμπορική συνεργασία του ελληνικού ομίλου με τον μεγαλύτερη πετρελαΪκή ρωσική βιομηχανία. Πρόκειται για την Rosneft, η οποία στο παρελθόν δεν είχε κρύβει το ενδιαφέρον της για είσοδο στο μετοχικό κεφάλαιο τον ΕΛΠΕ. Σύμφωνα με πληροφορίες στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκεται η δυνατότητα αγοράς από την Rosneft των πλεονασματικών προϊόντων των ΕΛΠΕ και αντιστοίχως η δυνατότητα αγοράς από τα ΕΛΠΕ προϊόντων που εμφανίζει έλλειμμα και καταβάλλεται προσπάθεια η σχετική συμφωνία να ανακοινωθεί από τον πρόεδρο Πούτιν στην Αθήνα.
Η επίσκεψη του Ρώσου προέδρου στην Αθήνα, θεωρείται βαρύνουσας πολιτικής σημασίας τόσο για τη ρωσική πλευρά, η οποία προσβλέπει στη στήριξη της Ελλάδας για την προώθηση της νέας γεωπολιτικής στρατηγικής της στην ευρύτερη περιοχή, όσο και για την ελληνική κυβέρνηση, η οποία θα επιχειρήσει εκ νέου να αξιοποιήσει το «ρωσικό χαρτί» ως μοχλό πίεσης στις κρίσιμες διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους της.
Η ελληνική κυβέρνηση, παρά τις διατυπωμένες αντιδράσεις των εταίρων της σε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον σε σχέδια που συμβάλλουν στην ενίσχυση της γεωστρατηγικής θέσης της Ρωσίας, δείχνει να αξιοποιεί διπλωματικά τις δυνατότητες που τις δίνονται στην παρούσα φάση, επιχειρώντας ένα νέο άνοιγμα προς τη Μόσχα με αντίστοιχες επισφαλείς σταθερές όπως αυτές του ακολούθησε πριν από ένα χρόνο ακριβώς, με επικεφαλή τότε τον Παναγίωτη Λαφαζάνη και όχημα τον αγωγό Turkish Stream. Toν ρόλο αυτό καλείται να παίξει σήμερα ο αγωγός IGI, μέσω του οποίου η Ρωσία επιχειρεί να ανακόψει τον ανταγωνισμό από τον Tap και άλλες πηγές αερίου της Κασπίας.
Χ.Λ.