Σημειώνεται ότι τα ζητήματα με τον χρόνο πληρωμής των παραγωγών από τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, τη διαμόρφωση των τιμών κτλ., είναι βασικά που υπονομεύουν το εισόδημα των παραγωγών και τη δυνατότητά τους να κρατηθούν στην αγορά.
Όπως είπε πάντως ο κ. Βορίδης, σύντομα ολοκληρώνεται η διαδικασία για την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2019/633 (σχετικά με τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές στις σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού γεωργικών προϊόντων και τροφίμων) και μάλιστα πολύ νωρίτερα από την καταληκτική ημερομηνία του Μαρτίου 2021.
Παράλληλα, τόνισε ότι εξετάζεται με ιδιαίτερη προσοχή και το ζήτημα των εναρμονισμένων εμπορικών πρακτικών. «Σημαντικό σημείο συζήτησης για την αντιμετώπισή τους στον χώρο του πρωτογενούς τομέα είναι η διαδικασία του ελέγχου των πρακτικών αυτών» τόνισε ο Υπουργός για να συμπληρώσει ότι μία από αυτές είναι της ανοιχτής τιμής.
«Σήμερα σε περίπτωση συμφωνίας για την παράδοση του προϊόντος του παραγωγού στον έμπορο ή στον μεταποιητή σε μεταγενέστερο χρόνο, ο παραγωγός δεσμεύεται -και δεσμεύεται και με ποινικές ρήτρες πολλές φορές- ότι θα παραδώσει το προϊόν του, αλλά η τιμή είναι ανοιχτή και συμφωνείται μεταγενεστέρως. Ειδικώς σε ευαλλοίωτα προϊόντα όπως είναι το γάλα αυτό δημιουργεί απόλυτη εξάρτηση και φέρνει τον παραγωγό σε εξαιρετικά μειονεκτική θέση στη συναλλαγή» εξήγησε.
Και ο κ. Βορίδης κατέληξε: «Πέρα από την ενσωμάτωση της Οδηγίας που θα πραγματοποιηθεί άμεσα, οφείλω να επισημάνω ότι κεντρικό ζήτημα είναι η ισχυροποίηση της διαπραγματευτικής δύναμης των παραγωγών μας. Και γι’ αυτό χρειάζεται η ενίσχυση των Συνεταιρισμών, των Ομάδων Παραγωγών, των Διεπαγγελματικών Οργανώσεων διότι αυτές διαμορφώνουν προοπτικές προώθησης και ενίσχυσης της ποιότητας των προϊόντων και άρα αύξηση της αξίας τους.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσον αφορά τον αγροτικό τομέα και εκείνον της μεταποίησης τροφίμων, οι μικρές μονάδες εκμετάλλευσης στην ΕΕ χάνουν από 2,5 έως 8 δισ. ευρώ ετησίως (1%-2% του κύκλου εργασιών τους) λόγω των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.
Οι νέοι κανόνες της ΕΕ, απαγορεύουν συγκεκριμένες πρακτικές, όπως την καθυστέρηση πληρωμών για προϊόντα που έχουν ήδη παραδοθεί, τις καθυστερημένες μονομερείς ακυρώσεις ή αναδρομικές αλλαγές των παραγγελιών, την άρνηση του αγοραστή να υπογράψει γραπτό συμβόλαιο με τους προμηθευτές τροφίμων (συμπεριλαμβανομένων των αγροτών και των παραγωγών) και την κατάχρηση εμπιστευτικών πληροφοριών.
Πάντως ήδη η Επιτροπή Ανταγωνισμού ερευνά και παρακολουθεί συστηματικά τα οικονομικά στοιχεία διαφόρων κλάδων, και ιδίως προϊόντων και υπηρεσιών υγείας και βασικών καταναλωτικών προϊόντων και τροφίμων. Μάλιστα η Επιτροπή αποφάσισε να εκκινήσει αυτεπάγγελτες έρευνες σε κλάδους, όπου υπήρχαν ενδείξεις προβλημάτων στον ανταγωνισμό (είτε για εύρεση αντι-ανταγωνιστικών πρακτικών, είτε για να διαπιστωθεί εάν στον κλάδο δεν επικρατούν συνθήκες αποτελεσματικού ανταγωνισμού) σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλη την αλυσίδα αξίας προϊόντων, κυρίως διατροφής (ενδεικτικά αναφέρονται οι ζωοτροφές, σιτηρά, γάλα, αυγά και κοτόπουλα) και δύναται να επεκτείνει τους ελέγχους και σε άλλους κλάδους.
Να σημειωθεί ότι από το τέλος Φεβρουαρίου του 2019, τέθηκε σε λειτουργία μια νέα ψηφιακή πλατφόρμα http://e-services.minagric.gr/fftransactionlogbook που δημιούργησε το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σε εφαρμογή του νόμου 4492/2017 για τη «Διακίνηση και εμπορία νωπών και ευαλλοίωτων αγροτικών προϊόντων», ο οποίος προβλέπει ότι η εξόφληση των τιμολογίων από τους εμπόρους που προμηθεύονται νωπά και ευαλλοίωτα αγροτικά προϊόντα θα γίνεται υποχρεωτικά εντός 60 ημερών. Μάλιστα, σύμφωνα με το άρθρο 2 του εν λόγω νόμου, κάθε συμφωνία μεταξύ των μερών που είναι αντίθετη με το παραπάνω χρονικό πλαίσιο θεωρείται άκυρη. Στην υπόλοιπη αγορά η εξόφληση των τιμολογίων έχει μεν ως όριο τις 60 ημέρες βάσει του νόμου 4152/2013, επιτρέπεται όμως να υπάρχουν και συμφωνίες με διαφορετικούς όρους.
Ωστόσο, και η καταχώριση των τιμολογίων ήταν υποχρεωτική, η σήμανσή τους όμως ως μη εξοφλημένων έμεινε ως προαιρετική, κάτι που φαίνεται να υπονομεύει την προσπάθεια για έγκαιρη εξόφληση. Ποιος άλλωστε παραγωγός θα κινούνταν εναντίον των SM; Βέβαια όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, οι παραγωγοί φοβούνται ότι αλλαγές των όρων πληρωμής θα οδηγήσουν είτε σε πιέσεις για μεγάλες εκπτώσεις είτε σε έξωση των προϊόντων τους από τα ράφια.
Γιώργος Αλεξάκης