Του Γιώργου Αλεξάκη
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο Reporter Magazine Ιουλίου 2021
- Kύριε Σαρρηγεωργίου, βρισκόμαστε σε μια συγκυρία όπου η οικονομία δέχτηκε ισχυρό πλήγμα από την πανδημία και φυσικά επηρεάστηκε και η ασφαλιστική αγορά. Τι βλέπετε για το υπόλοιπο 2021;
Πράγματι, η οικονομία δέχτηκε συνολικά ισχυρό πλήγμα από την πανδημία και η ασφαλιστική αγορά φυσικά δεν έμεινε ανεπηρέαστη, με αποτέλεσμα το 2020 να κλείσει με συνολική μείωση στην παραγωγή ασφαλίστρων κατά 3,7% έναντι του 2019. Ωστόσο, τα μέχρι τώρα στοιχεία για το 2021 είναι ενθαρρυντικά, καθώς στο α’ τετράμηνο του έτους η συνολική παραγωγή αυξήθηκε κατά 10,4% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Μάλιστα, παρατηρείται σημαντική αύξηση στον κλάδο Ζωής, ο οποίος για το ίδιο διάστημα κατέγραψε αύξηση 19,4%.
Τα στοιχεία αυτό δημιουργούν αισιοδοξία για την εξέλιξη της ασφαλιστικής αγοράς. Από εκεί και πέρα βέβαια υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που παίζουν ρόλο, όπως οι επιδόσεις που θα καταγράψει η ελληνική οικονομία το 2021, όπου μέχρι στιγμής οι προβλέψεις αναφέρουν ανάπτυξη 4%, η πορεία της πανδημίας (εμβολιασμοί, μεταλλάξεις) κ.ά
- Έχουμε ένα κύκλο εξαγορών και συγχωνεύσεων. Αναμένετε περαιτέρω συγκέντρωση του κλάδου;
Πράγματι τα τελευταία χρόνια υπάρχει τάση συγκέντρωση στον ασφαλιστικό κλάδο. Είναι ξεκάθαρο αν δει κανείς τον σταθερά μειούμενο αριθμό των ασφαλιστικών εταιριών που λειτουργούν στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλα «deals» στην ελληνική ασφαλιστική αγορά και δεν αποκλείεται να ακολουθήσουν και άλλα. Είναι γεγονός ότι η δύσκολη οικονομική κατάσταση, ο έντονος ανταγωνισμός, το εξαιρετικά αυστηρό και απαιτητικό κανονιστικό πλαίσιο του κλάδου αλλά και οι χαμηλές αποδόσεις επενδύσεων, δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν τις τάσεις συγχωνεύσεων, εξαγορών και τα μεγαλύτερα σχήματα. Φυσικά πάντοτε υπάρχει χώρος και για τις μικρότερες, εξειδικευμένες ασφαλιστικές εταιρίες.
- Θεωρείτε ότι ο κλάδος ιδιωτικής υγείας, όπου έχουμε συγκέντρωση και στοιχεία ολιγοπωλίου, λειτουργεί αντίρροπα στην ανάπτυξη στου κλάδου ασφάλισης;
Οι ολιγοπωλιακοί σχηματισμοί δεν βοηθούν την ανάπτυξη της αγοράς, δεν συνάδουν με τα χαρακτηριστικά μιας υγιούς αγοράς, γενικά. Δεν ωφελούν τον αγοραστή των προϊόντων ή υπηρεσιών πρώτα απ’ όλα, είτε πρόκειται για μεμονωμένο καταναλωτή (Β2C), είτε πρόκειται για εταιρικό πελάτη (Β2Β). Η συγκέντρωση δημιουργεί ανισορροπία δυνάμεων, περιορίζει τις επιλογές των καταναλωτών και μειώνει δραματικά την διαπραγματευτική ισχύ όλων όσων συναλλάσσονται με ολιγοπωλιακούς σχηματισμούς., Η ιδιωτική ασφάλιση όπως λειτουργεί στην Ελλάδα, αποτελεί διαχειριστή και πληρωτή των υπηρεσιών υγείας που κάνουν χρήση οι ασφαλισμένοι της, οι οποίοι, εξαιτίας των γνωστών χρόνιων προβλημάτων του δημόσιου συστήματος, απευθύνονται συχνά στον ιδιωτικό τομέα υγείας. Έτσι, η ιδιωτική ασφάλιση, που συνιστά μια πλήρως ανταγωνιστική αγορά, τυγχάνει εξαρτώμενη της ιδιωτικής αγοράς υγείας. Με σχεδόν 20 εταιρίες δραστηριοποιούμενες στις ασφαλίσεις υγείας, διαπραγματευόμενες κάθε μία χωριστά, με μια στενά ολιγοπωλιακά διαρθρωμένη αγορά ιδιωτικών νοσηλευτηρίων, στενεύουν τα διαπραγματευτικά περιθώρια για την επίτευξη υπέρ των ασφαλισμένων πρωτίστως, των βέλτιστων τιμών που θα επέτρεπε η συναλλαγή με μια πλέον ανταγωνιστική αγορά υγείας. Η κατάσταση μάλιστα αυτή επιτείνεται και από το παρωχημένο εφαρμοζόμενο σύστημα αποζημίωσης των ιδιωτικών κλινικών (fee for service), αντί ενός πλέον σύγχρονου, αποτελεσματικού, αποδοτικού, αλλά και δίκαιου και διαφανούς, όπως είναι τα DRG. Και βέβαια, την ανάπτυξη της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας, δεν βοηθά και η ανυπαρξία κινήτρων προς τους πολίτες που επιλέγουν να συμπληρώσουν την κοινωνική τους ασφάλιση και με ιδιωτικές καλύψεις, αλλά και η μη αναγνώριση και ανάθεση επίσημου και ουσιαστικού ρόλου του θεσμού της ιδιωτικής ασφάλισης στο όλο σύστημα υγείας της χώρας.
- Οι προωθούμενες αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση πώς διαμορφώνουν το τοπίο στην ασφαλιστική αγορά;
Η μεταρρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση με την εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στην επικουρική ασφάλιση είναι μια μεταρρύθμιση προς τη σωστή κατεύθυνση για τους πολίτες και για την οικονομία καθώς θα ευνοήσει τη συγκέντρωση επενδύσεων. Ωστόσο, παραμένει μία αλλαγή που αφορά την Κοινωνική Ασφάλιση, δηλαδή τον 1ο πυλώνα, άρα δεν υπάρχει ευθεία σχέση με την Ιδιωτική Ασφάλιση, πέραν ίσως του γεγονότος ότι οι πολίτες θα εξοικειωθούν με τη λειτουργία και τα οφέλη του κεφαλαιοποιητικού συστήματος. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως το πρόβλημα στο συνταξιοδοτικό σύστημα θα λυθεί. Παραμένει η ανάγκη για ενίσχυση του συνταξιοδοτικού εισοδήματος μέσω της προαιρετικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης. Το πρόβλημα με το συνταξιοδοτικό σύστημα ξεκινά από τις δημογραφικές εξελίξεις. Η γήρανση του πληθυσμού είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα που επηρεάζει όχι μόνο την Ελλάδα αλλά τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και ένα φαινόμενο που αναμένεται να ενταθεί τα επόμενα χρόνια. Ζούμε περισσότερο και άρα χρειάζεται μεγαλύτερη συνταξιοδοτική αποταμίευση.
Αυτό που υποστηρίζουμε είναι ότι χρειάζεται επανασχεδιασμός και ριζική αναμόρφωση του συνταξιοδοτικού συστήματος, ώστε να μην περιορίζεται μόνο στην Κοινωνική Ασφάλιση. Και προκειμένου οι πολίτες να ενθαρρυνθούν για την αύξηση της προαιρετικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης χρειάζεται η Πολιτεία να θεσπίσει κίνητρα.
- Ο ασφαλιστικός κλάδος είναι ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής στη χώρα, με δυνατότητες χρηματοδότησης μεγάλου ύψους επενδύσεων. Ωστόσο τα περισσότερα κεφάλαια είναι εκτός Ελλάδος. Πώς θα επιστρέψουν;
Η ασφαλιστική αγορά παγκοσμίως αποτελεί το μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή της οικονομίας. Η ελληνική ασφαλιστική αγορά διαθέτει €17,5 δισ. επενδύσεις, από τις οποίες περίπου τα €7 δισ. βρίσκονται στην Ελλάδα.
Οι επενδύσεις της ασφαλιστικής αγοράς υπόκεινται στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο «Solvency II» υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής αρχής EIOPA και βέβαια της Τράπεζας της Ελλάδος. Έχουμε επανειλημμένα τονίσει ότι μέρος των κεφαλαίων αυτών μπορεί να κατευθυνθεί σε μακροχρόνιες επενδύσεις που ενδιαφέρουν την κυβέρνηση και βέβαια τη χώρα. Για παράδειγμα, «πράσινες» επενδύσεις και επενδύσεις σε υποδομές και μεγάλα έργα. Με τις κατάλληλες ενέργειες οι επενδύσεις της ασφαλιστικής αγοράς μπορούν να ενισχύσουν την ανάπτυξη της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτευχθεί αυτό είναι η συνεργασία με την Πολιτεία ώστε να βρεθούν οι κατάλληλοι τρόποι, σύμφωνα με όσα επιτρέπονται από το αυστηρό θεσμικό πλαίσιο του κλάδου. Ως Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος έχουμε απευθύνει σχετική πρόσκληση στην κυβέρνηση για διάλογο και αναμένουμε να κληθούμε για συζήτηση.
- Η κλιματική αλλαγή πώς επηρεάζει τον κλάδο;
Η κλιματική αλλαγή ήταν και παραμένει το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα, καθώς απειλεί την ύπαρξη της ζωής πάνω στον πλανήτη. Οι επιπτώσεις της γίνονται αισθητές, με τη μορφή των ολοένα συχνότερων και ισχυρότερων φυσικών καταστροφών. Η Ελλάδα φυσικά δεν αποτελεί εξαίρεση καθώς και στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί σαφής αύξηση της συχνότητας, αλλά και της σφοδρότητας των φυσικών καταστροφών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή.
Οι ασφαλιστές σε ό,τι αφορά στην κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές κάνουν τα εξής :
►πρόληψη
►στήριξη επενδύσεων φιλικών προς το περιβάλλον
►χρηματοδότηση επιστημονικών ερευνών
►και βέβαια αποζημιώσεις
H ασφαλιστική αγορά διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην κάλυψη των οικονομικών ζημιών που έρχονται ως αποτέλεσμα των φυσικών καταστροφών, αποζημιώνοντας με ταχύτητα τις ασφαλισμένες περιουσίες που πλήττονται από τις εκάστοτε καταστροφές (πλημμύρες, πυρκαγιές κλπ). Ωστόσο, παρότι στην Ελλάδα είμαστε ιδιοκτήτες της κατοικίας μας σε ποσοστό 70%, ίσως το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, το ποσοστό των ασφαλισμένων κατοικιών παραμένει πάρα πολύ χαμηλό. Το κράτος καλείται έπειτα από μια φυσική καταστροφή να αποκαταστήσει τις ζημιές στις κατοικίες των πολιτών, αλλά η στήριξη που προσφέρει συνήθως έρχεται αργά και δεν επαρκεί. Και βέβαια αυτοί που επιβαρύνονται τελικά είναι οι φορολογούμενοι. Το κόστος αυτών των καταστροφών, που μέχρι σήμερα καλύπτονται εν μέρει από το ίδιο το κράτος, θα μπορούσε να μεταφερθεί στην ασφαλιστική αγορά, αν η κυβέρνηση δώσει στους πολίτες κίνητρα να ασφαλίσουν τις κατοικίες τους, με το σχετικό ασφάλιστρο να εκπίπτει από τους φόρους. Η Κυβέρνηση έχει δεσμευτεί σχετικά με τη θέσπιση φορολογικών κινήτρων. Η υλοποίηση αυτής της δέσμευσης καθυστέρησε λόγω της πανδημίας, αναμένουμε όμως να πραγματοποιηθεί σύντομα.
Το θέμα της αντιμετώπισης των ζημιών από φυσικές καταστροφές είναι πολύ μεγάλο και πρέπει να γίνει ένας σοβαρός σχεδιασμός σε συνεργασία με την Πολιτεία. Ως κοινωνία και ως Κράτος οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι για την αντιμετώπιση και αποκατάσταση των ζημιών που προκύπτουν, οι οποίες είναι συχνά μεγάλες και δύσκολα μπορούν να καλυφθούν από τους ίδιους τους πολίτες.
