Μετά από έρευνα που πραγματοποίησε η εφημερίδα Επενδυτής στην πορεία έξι κλάδων και συγκεκριμένα στα σούπερ μάρκετ, τα καλλυντικά, τα ηλεκτρικά, τα έπιπλα, τα αυτοκίνητα αλλά και την ένδυση την περίοδο 2011-2013 διαπιστώθηκε ότι οι απώλειες ανάλογα με την περίπτωση κυμαίνονται από μερικά εκατ. ευρώ και μπορεί να φθάνουν έως και μερικά δισ. ευρώ.
Το αισιόδοξο μήνυμα της συγκεκριμένης έρευνας είναι ότι παράγοντες της αγοράς θεωρούν ότι η ύφεση έφθασε στο τέλος της και χωρίς να περιμένουν θεαματικές αυξήσεις στα έσοδά τους τουλάχιστον δεν προβλέπουν περαιτέρω μείωση σε αυτά. Βεβαίως υπάρχει και η πλευρά κάποιων κλάδων όπως τα καλλυντικά και τα έπιπλα όπου οι ενδείξεις παραμένουν ανησυχητικές με τους εκπροσώπους να θεωρούν ότι η πτώση θα συνεχιστεί και το 2014, επιβεβαιώνοντας ότι πλέον στην λίστα του Ελληνα καταναλωτή δεν υπάρχει τίποτα περιττό και καμία πολυτέλεια.
Σούπερ μάρκετ: Η παρατεταμένη πτώση κυοφορεί ραγδαίες επιχειρηματικές εξελίξεις
Μέχρι και το 2011 εκπρόσωποι του οργανωμένου λιανεμπορίου –και όχι μόνο- ισχυρίζονταν ότι τα τρόφιμα λειτουργούν αμυντικά στην κρίση. Πιστεύω που πλέον έχει υποστεί σοβαρές ρωγμές, όπως αποδεικνύουν περίτρανα και τα οικονομικά δεδομένα του κλάδου την τελευταία τριετία. Από το 2011 μέχρι και σήμερα, αναφέρουν διοικητικά στελέχη αλυσίδων, ο κλάδος του οργανωμένου λιανεμπορίου απώλεσε από τα ταμεία του το 20% του τζίρου του. Αυτό σημαίνει ότι από τα 12,7 δισ. ευρώ, που ήταν οι συνολικές πωλήσεις της αγοράς το 2011 σήμερα πιάνει τα 10 δισ. συρώ. Το αισιόδοξο σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, είναι ότι έχουν επιβραδυνθεί οι πτωτικές τάσεις χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι πρόκειται και να μηδενιστούν άμεσα.
Οι εκτιμήσεις για το 2014 είναι ότι οι απώλειες θα είναι οριακές μεταξύ 1-2%. Θα μπορούσε λοιπόν κανείς να ισχυριστεί, σημειώνει εκπρόσωπος του κλάδου, ότι η κατηφόρα των προηγούμενων ετών έλαβε τέλος. Κάτι που κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί σε επίπεδο επιχειρηματικών εξελίξεων που αναμένονται ραγδαίες το προσεχές διάστημα. Η παρατεταμένη ύφεση που στέγνωσε την αγορά από ρευστό, κυοφορεί πρωτίστως ακόμη μεγαλύτερη συγκέντρωση δυνάμεων στον κλάδο. Σήμερα οι top 10 αλυσίδες της ελληνικής αγοράς ελέγχουν το 60% του κλάδου, ποσοστό που απέχει σημαντικά από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό. Το οποίο ανέρχεται στο 80% και ελέγχεται από μόλις 4-5 αλυσίδες.
Καλλυντικά: Τέλος η «μάσκα» ομορφιάς για τους Έλληνες
Σε ελεύθερη πτώση συνεχίζει να βρίσκεται η αγορά των καλλυντικών και τη φετινή περίοδο, ενώ δεν αναμένεται κάτι διαφορετικό το 2014. Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι η μειωμένη μέση αξία της απόδειξης αλλά και η χαμηλότερη επισκεψιμότητα των καταναλωτών στα καταστήματα δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για το μέλλον. Σημειώνεται ότι σήμερα η μέση αξία απόδειξης κυμαίνεται μεταξύ 15-20 ευρώ, ενώ πριν μια πενταετία το σχετικό ποσό ήταν τριπλάσιο.
Πληροφορίες λένε ότι ο φετινός τζίρος της αγοράς –σε τιμές καταναλωτού- θα πέσει και κάτω από 800 εκατ. ευρώ, όταν το 2012 ήταν 846 εκατ. ευρώ και το 2011 έφθασε τα 931 εκατ. ευρώ (το 2010 που θεωρείτο πολύ καλή χρονιά είχε σκαρφαλώσει στο 1,045 δισ. ευρώ). Όπως υποστηρίζουν η κατάσταση για τον κλάδο θα ήταν χειρότερη αν δεν εμφάνιζαν ισχυρές αντιστάσεις τα καλλυντικά που προωθούνται απευθείας από τις εταιρείες (door to door) αλλά και τα προϊόντα που διακινούνται από τα φαρμακεία.
Πάντως η δραματική εξέλιξη του κλάδου δεν διαφοροποιείται από την αντίστοιχη πορεία που αυτός έχει σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη και συγκεκριμένα σε χώρες που αντιμετωπίζουν εξίσου σοβαρά οικονομικά προβλήματα όπως η Ελλάδα. Χαρακτηριστικά οι απώλειες για τα καλλυντικά στην Πορτογαλία φθάνουν το 11,7%, στην Ιταλία το 2% και στην Ισπανία το 4%.
Ηλεκτρικά-Ηλεκτρονικά: Συνέχεια της πτώσης και το 2014
Τα ηλεκτρικά-ηλεκτρονικά είναι από τους κλάδους που χωρίς να θέλουμε να είμαστε τραγικοί έχει υποστεί πανωλεθρία από το 2011 μέχρι σήμερα, ενώ αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και το 2014 αλλά σε μικρότερο βαθμό. Ο λόγος της δραματικής αυτής πτώσης είναι σαφώς ο μειωμένος οικογενειακός προϋπολογισμός και η συνειδητή επιλογή του καταναλωτή να κόβει σε περιόδους χρήσης κάθε τι περιττό.
Στο πλαίσιο αυτό, το 2011 ο τζίρος της αγοράς διαμορφώθηκε στα 2,070 δισ. ευρώ με την τηλεφωνία να αντιπροσωπεύει την μερίδα του λέοντος στα συνολικά έσοδα φθάνοντας τα 558 εκατ. ευρώ με δεύτερες τις λευκές συσκευές και 420 εκατ. ευρώ. Πέρυσι ο τζίρος της αγοράς έπεσε στο 1,8 δισ. ευρώ, ενώ για φέτος οι εκτιμήσεις είναι ότι οι απώλειες θα συνεχιστούν μέχρι τα τέλη της χρονιάς φθάνοντας το 10%. Αυτό σημαίνει ότι θα χαθούν επιπλέον 180 εκατ. ευρώ από τα ταμεία των αλυσίδων πώλησης ηλεκτρικών ηλεκτρονικών ειδών.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι προϊόντα που πρωτοστάτησαν τα προηγούμενα χρόνια με τις περισσότερες πωλήσεις σήμερα συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες απώλειες. Χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις η φετινή πτώση για την τηλεφωνία εκτιμάται στο 12%, όπως και στα λευκά είδη, ενώ στις μαύρες συσκευές θα είναι μικρότερη κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Για το 2014 οι εκπρόσωποι του κλάδου δείχνουν συγκρατημένη αισιοδοξία για την πορεία της αγοράς προσδιορίζοντας τις απώλειες στο 3%.
ΕΠΙΠΛΑ-Είδη Οικιακής Χρήσης: Κατεβαίνει και άλλο ο πήχης για τον κλάδο το 2014
Στην κόψη του ξυραφιού φαίνεται να βρίσκεται η αγορά του επίπλου με τους εκπροσώπους των εταιρειών να έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά μην μπορώντας να φρενάρουν την κατρακύλα των εσόδων τους. Παράγοντες του κλάδου αναφέρουν ότι σήμερα η μέση αξία της απόδειξης δεν ξεπερνά τα 60 ευρώ, όταν πριν από μία πενταετία άνετα ξεπερνούσε τα 200 ευρώ.
Την ίδια στιγμή, συμπληρώνουν, πηγές της αγοράς ενώ μέχρι και το 2010, η βόλτα στα μαγαζιά για αγορά επίπλων και πολύ περισσότερο ειδών οικιακής χρήσης ήταν συνηθισμένη σήμερα αποφεύγεται διά ροπάλου. Οι νέες αυτές καταναλωτικές τάσεις αποτυπώνονται με τον καλύτερο τρόπο στα οικονομικά δεδομένα του κλάδου που έχουν αλλάξει άρδην.
Εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το 2011 ο τζίρος της αγορά έπιανε τα 2,4 δισ. ευρώ για να πέσει στο 1,8 δισ. ευρώ την επόμενη χρονιά διαγράφοντας μία πτώση της τάξεως του 20%. Σήμερα ο τζίρος έχει συμπιεστεί ακόμη περισσότερο με τις εκτιμήσεις να μιλούν για συνολικά έσοδα της τάξεως του 1,5 δισ. ευρώ, ενώ οι προβλέψεις για του χρόνου κατεβάζουν ακόμη περισσότερο το πήχη.
Μολονότι δεν έχει φύγει ουσιαστικά καμία από τις επώνυμες αλυσίδες από τον κλάδο αυτές έχουν συρρικνώσει κατακόρυφα το δίκτυο των καταστημάτων τους με ότι συνεπάγεται αυτό.
Κλάδος Αυτοκινήτου: Μπορούμε να συγκριθούμε μόνο με την οικοδομή
Ο κλάδος μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτό της οικοδομής μας λέει χαρακτηριστικά άνθρωπος της αγοράς, τονίζοντας ότι οι απώλειες έχουν φθάσει αισίως στο 73%. Ο μέσος όρος πωλήσεων δεκαετίας, σύμφωνα με την ίδια πηγή, διαμορφώθηκε στα 215.000 τεμάχια. Μέγεθος που ωστόσο απέχει σημαντικά από μία καλή χρονιά όπως ήταν το 2007, όπου το συνολικό μέγεθος πωλήσεων έφθασε τα 280.000 τεμάχια.
Οσον αφορά τα τελευταία χρόνια, το 2011 πουλήθηκαν 97.682 τεμάχια, τα οποία μειώθηκαν στα 58.482 τεμάχια το 2012. Οι εκτιμήσεις για τη φετινή περίοδο είναι ότι η χρονιά θα κλείσει μεταξύ 55-60.000 τεμάχια. Όσον αφορά για του χρόνου, λένε χαρακτηριστικά άνθρωποι της αγοράς πιάσαμε πάτο δεν υπάρχει άλλο παρακάτω.
Είναι αξιοσημείωτο κατά τις ίδιες πηγές, ότι από το σύνολο των πωληθέντων περυσινών τεμαχίων, οι πωλήσεις σε ιδιώτες φθάνουν μόλις τις 30.000 οχήματα. Οι υπόλοιπες έγιναν είτε από εταιρείες που αγόρασαν κάποιο στόλο για το προσωπικό τους είτε από τουριστικά πρακτορεία που εκμισθώνουν και οχήματα.
Ένδυση-Υπόδηση: Επιβραδύνεται η πτώση
Μεγάλο χτύπημα έχει δεχτεί και η αγορά ένδυσης και υπόδησης στην Ελλάδα, καθώς χρόνο με το χρόνο συρρικνώνεται, λόγω της εξελισσόμενης οικονομικής ύφεσης. Ετσι εξηγείται και το περυσινό πάγωμα κατά 90% των επενδύσεων που είχαν προγραμματίσει οι εταιρείες σύμφωνα και με ανάλυση του ΙΟΒΕ.
Σε αντίθεση με τους άλλους προαναφερθέντος κλάδου τα πρώτα σημάδια για την ύφεση που θα βίωνε ο κλάδος ήρθαν νωρίτερα από το 2011. Το 2008 το έλλειμμα στην ένδυση ανήλθε σε 1,3 δισ. ευρώ και σε 252,9 εκατ. τεμάχια ενώ στην υπόδηση σε 545 εκατ. ευρώ και 70 εκατ. ζευγάρια. Ωστόσο, λόγω του μεγάλου κατακερματισμού της συγκεκριμένης αγοράς και με δεδομένο ότι ο συγκεκριμένος κλάδος ελέγχεται στην πλειοψηφία του από μικρά καταστήματα δεν υπάρχουν σαφή στοιχεία για τα οικονομικά του μεγέθη. Εκτιμάται ότι την τελευταία τριετία χάθηκαν από την συγκεκριμένη αγορά περί τα 2 δισ. ευρώ. Εκτιμάται ότι τις καλές εποχές το σύνολο του ρούχου στην Ελλάδα –γυναικεία, ανδρικά, παιδικά και αθλητικά- έφθανε τα 7 δισ. ευρώ.
Είναι θετικό πάντως να αναφερθεί ότι σημαντική επιβράδυνση εμφανίζει η πτωτική πορεία των λιανικών πωλήσεων ενδυμάτων τη φετινή περίοδο. Το α' εξάμηνο του 2013 η πτώση ανήλθε σε 5,8% έναντι μείωσης 22,6% το 2012.
Θα πρέπει όμως να επισημανθεί ότι οι λιανικές πωλήσεις ενδυμάτων από την αρχή της κρίσης - έχουν σημειώσει κάμψη που ξεπερνά το 50%. Υπό τις αρνητικές αυτές συνθήκες, οι λιανέμποροι υιοθετούν πρακτικές όπως ανεπίσημες εκπτώσεις, εκπτώσεις για μέλη, προσφορές για αγορές περισσότερων ειδών, δωροκουπόνια κ.α. οι οποίες ωστόσο μειώνουν τα περιθώρια κερδοφορίας τους. Σημεία ενδιαφέροντος αποτελούν επίσης ο περιορισμός των λειτουργικών εξόδων, καθώς και η προσπάθεια για διάθεση αποθεμάτων περασμένων σεζόν, σε τιμές ακόμα και κάτω του κόστους.
Φυσική απόρροια των παραπάνω είναι και η συρρίκνωση που παρουσιάζει ο εγχώριος κλάδος του χονδρικού εμπορίου ειδών ένδυσης και υπόδησης, καθώς η οικονομική ύφεση και τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης έχουν αρνητική επίδραση στο διαθέσιμο εισόδημα και την ψυχολογία των νοικοκυριών, μειώνοντας την κατανάλωση ειδών ένδυσης και υπόδησης, κυρίως επωνύμων.