Μιλώντας στην 6η Διεθνή Έκθεση Τουρισμού (ΑΙΤΕ), ο Γενικός Γραμματέας του Συνδέσμου Δήμων Ιαματικών Πηγών Ελλάδας (ΣΔΙΠΕ), Μάρκος Δανάς επεσήμανε αρχικά πως στη χώρα μας υπάρχουν περισσότερες από 750 φυσικές αναβλύσεις, ενώ μέχρι σήμερα έχουν κατατεθεί στο υπουργείο Τουρισμού 124 φάκελοι μελετών για αναγνωρίσεις φυσικών πόρων ως ιαματικών. Απ' αυτούς 69 έχουν ήδη αναγνωριστεί. Ωστόσο, όπως σημείωσε ο κ. Δανάς, η χώρα μας δεν εκμεταλλεύεται αυτόν τον μεγάλο φυσικό πλούτο και ο κλάδος βιώνει μία απαξίωση. Χαρακτηριστικά σημειώνεται ότι μέχρι το 2010 είχαν κοπεί 2,5 εκατ. εισιτήρια ετησίως, τα οποία το 2018 μειώθηκαν στα 900.000.
Να γίνουν γνωστά τα ιαματικά λουτρά
Η προώθηση του ιαματικού τουρισμού πρέπει να αναδειχτεί σε προτεραιότητα, τόνισε ο κ. Δανάς, καθώς όπως έδειξε έρευνα που εκπόνησε ο ΣΔΙΠΕ, το 56% των Ελλήνων δεν έχει επισκεφτεί ποτέ ιαματικά λουτρά. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι το 79,5% των χρηστών ιαματικών πηγών δηλώνει ικανοποιημένο από τις διακοπές του, ενώ 2 στους 3 επαναλαμβάνουν την επίσκεψή τους, γεγονός που υποδηλώνει πως οι παροχές είναι σε υψηλά επίπεδα. Ένα σημαντικό εύρημα της έρευνας είναι πως η εκτίμηση του δυνητικού συνολικού τζίρου της αγοράς των ιαματικών λουτρών ανέρχεται σε 390 εκατ. ευρώ.
Οι τρόποι χρήσης των ιαματικών φυσικών πόρων είναι λουτροθεραπεία, εισπνοθεραπεία, ποσιθεραπεία και πηλοθεραπεία. Όπως ανέφερε ο κ. Δανάς, ο οι ιαματικές πηγές προσφέρουν ένα συνολικό τουριστικό πακέτο, το οποίο περιλαμβάνει το θερμαλιστικό προϊόν, διάφορα αξιοθέατα, πολιτιστικές και άλλου είδους εκδηλώσεις, εκδρομές, ενώ συνδυάζονται πολλές μορφές τουρισμού.
Το θεσμικό πλαίσιο
Παράλληλα, ο κ. Δανάς σημείωσε ότι απαιτείται ο καθορισμός εθνικής στρατηγικής στον τουρισμό υγείας και η άμεση ολοκλήρωση των σχετικών νομοθετικών ρυθμίσεων. Στη σωστή κατεύθυνση ήταν η διευθέτηση του ζητήματος των τεχνικών προδιαγραφών για την παροχή Ειδικού Σήματος Λειτουργίας (ΕΣΛ) στις εγκαταστάσεις που λειτουργούν τα ιαματικά λουτρά. Μέχρι σήμερα έχουν παρασχεθεί 13 ΕΣΛ, ενώ εξετάζονται 27 αιτήσεις. Για να λάβει μία ιαματική πηγή ΕΣΛ, πρέπει πρώτα να αναγνωριστεί σαν φυσικός πόρος κι αυτό πλέον προβλέπεται νομικά.
Ελληνικές λουτροπόλεις
Ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και μειονεκτεί έναντι άλλων ευρωπαϊκών κρατών είναι η διανομή των ιαματικών φυσικών πόρων, προκειμένου να καταστούν αξιοποιήσιμοι και από μικρότερες επιχειρήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, διαχέεται το κέρδος και δεν αποτελεί προνόμιο των πολυτελών ξενοδοχείων. Με υπουργική απόφαση του 2019, το θέμα επιλύθηκε και άνοιξε ο δρόμος για τη δημιουργία κανονικών λουτροπόλεων. Τέλος, σε διαδικασία επίλυσης είναι τα προεδρικά διατάγματα για τις ζώνες προστασίας.
Επιπλέον, ο κ. Δανάς επεσήμανε ότι πρέπει να συνεχιστεί η συνεργασία των ελληνικών ιαματικών πηγών με τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Ιστορικών Λουτροπόλεων, European Historic Thermal Towns Association (EHTTA) και την Ευρωπαϊκή Ένωση των spas, καθώς προσφέρουν πολύτιμη τεχνογνωσία, ενώ σημαντική θεωρείται και η συνεργασία με φυσιοθεραπευτές και αισθητικούς.
Το portal Τουρισμού Υγείας
Ωστόσο, η ανάδειξη των τουριστικών «αγαθών» προϋποθέτει, σύμφωνα με τον κ. Δανά δομές, όπως το Destination Management Organization(DMO), έναν Οργανισμό Διαχείρισης Προορισμού, με σκοπό την προώθηση και την αντικειμενική πληροφόρηση για το σύνολο του τουριστικού προϊόντος στον συγκεκριμένο τουριστικό προορισμό. Όπως υπογράμμισε χαρακτηριστικά, πρέπει να είναι γνωστές συγκεκριμένες τιμές και προσφορές και ο τουρίστας να ενημερώνεται πλήρως για το σύνολο των παροχών.
Παράλληλα, πρέπει να εφαρμοστεί η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη και διακρατικές συμφωνίες με χώρες εκτός της ΕΕ, για τη διευκόλυνση της μετακίνησης και αποζημίωσης ασθενών που θέλουν να λαμβάνουν ιατρικές υπηρεσίες στη χώρα μας. Αυτό συνίσταται στη δημιουργία portal τουρισμού υγείας για την προσέλκυση τουριστών από διάφορες χώρες. Όπως σημείωσε ο Γρηγόρης Σαμπάνης, μέλος του ΔΣ, του ΕΟΠΥΥ, μέχρι το 2030 ο αριθμός των Αμερικανών πολιτών που θα επισκέπτεται την Ευρώπη για ιατρικό τουρισμό θα αυξάνεται κατά 25% ανά έτος. Γίνεται, επομένως, αντιληπτό πως η προσέλκυση μεγάλου τμήματος αυτού του πληθυσμού αποτελεί «στοίχημα» για την εγχώρια αγορά. Επίσης, είναι αναγκαία η κατασκευή των κατάλληλων υποδομών, προκειμένου να εξυπηρετούν τις ανάγκες του σημερινού τουρίστα.
Προσέλκυση των επενδύσεων
Σε αυτό το πλαίσιο, οι διαχειριστές των ιαματικών πηγών πρέπει να καταρτίσουν ένα Master – Business Plan, βάσει του οποίου θα εκμεταλλευτούν τις επενδυτικές ευκαιρίες των φυσικών πόρων. Οι επενδύσεις μπορούν να υλοποιηθούν μέσω διεθνών διαγωνισμών, τους οποίους διευκολύνει ο νέος αναπτυξιακός νόμος, μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων (ΕΣΠΑ) και μέσω σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), κάτι, που όπως ανέφερε ο κ. Δανάς, δεν έχει ακόμη απτά αποτελέσματα.
Επενδυτικές εξελίξεις
Η πιο πρόσφατη εξέλιξη ήταν ο άγονος διαγωνισμός, που είχε κηρυχθεί από το ΤΑΙΠΕΔ για την ιαματική πηγή στην Κύθνο, καθώς η δεσμευτική οικονομική προσφορά που είχε υποβληθεί ήταν κατώτερη του εύρους αποτίμησης του ακινήτου.
Στην ιαματική πηγή των Καμένων Βούρλων – Γαλήνης, ολοκληρώθηκε η μελέτη του Ειδικού Σχεδίου Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ) και αναμένεται η διενέργεια του διαγωνισμού. Στο πλάνο του ΤΑΙΠΕΔ είναι και η αξιοποίηση των υπόλοιπων ιαματικών πηγών σε Κονιαβίτη, Θερμοπύλες, Υπάτη, Πλατύστομο και Αιδηψό.
Αναφορικά με την ιαματική πηγή του Καϊάφα, «τρέχει» ένα συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα 4 εκατ. ευρώ, ενώ για την περίπτωση των Μεθάνων έχει διατυπωθεί η άποψη για διενέργεια διαγωνισμού μίσθωσης.
Παράλληλα, στην Καβάλα υλοποιείται επενδυτικό πρόγραμμα αξίας 3 εκατ. ευρώ, μέσω του οποίου εκσυγχρονίζονται οι υποδομές του θερμαλιστικού κέντρου Κρηνίδων. Στην περιφέρεια Ηπείρου επενδυτικό πρόγραμμα 4,5 εκατ. ευρώ βελτιώνει την πρόσβαση στα ιαματικά λουτρά της Άρτας και αναβαθμίζει τις εγκαταστάσεις σε λουτρά της Κόνιτσας και της Πρέβεζας.
Γιώργος Γεωργίου