Του Γιώργου Αλεξάκη
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Reporter Magazine Ιουλίου.
Καμπανάκι κινδύνου για τις επιπτώσεις σε ευάλωτες ομάδες αλλά και νησιωτικούς προορισμούς κρούει η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη, η γνωστή UNCTAD. Καλεί σε εγρήγορση για την ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας στις χώρες που πλήττονται περισσότερο, έτσι ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα για τον κόσμο και τις κοινωνίες που εξαρτώνται από τον Τουρισμό.
Πιο συγκεκριμένα, καλεί τις κυβερνήσεις να καλύψουν μισθολογικά τους εργαζόμενους στον κλάδο και να προβλέψουν επιχορηγήσεις ή χαμηλότοκα δάνεια σε τουριστικές επιχειρήσεις. Όπως αναφέρεται, η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει 4 μονάδες από το ΑΕΠ της λόγω της επίπτωσης της πανδημίας στον κλάδο φιλοξενίας. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της UNCTAD για κάθε 1 εκατομμύριο δολάρια χαμένων τουριστικών εσόδων, το εθνικό εισόδημα των χωρών μπορεί να πέφτει ως και 3 εκατομμύρια ευρώ, ενώ οι συνέπειες στην απασχόληση είναι δραματικές. Πέρα δε από τις άμεσες επιπτώσεις στα καταλύματα πλήττονται βάναυσα κι άλλοι τομείς όπως η εστίαση, η ψυχαγωγία, οι βιομηχανίες αλκοολούχων και αναψυκτικών. Με αυτό το σκεπτικό, η UNCTAD βγάζει μια αναλογία 1 προς 3 για το κόστος που επιφέρει η πτώση του Τουρισμού στο σύνολο της οικονομίας.
Εστιάζοντας η έρευνα της UNCTAD στην Ελλάδα και στις αμοιβές των ανειδίκευτων εργατών στον τουρισμό καταγράφει ένα ζοφερό μέλλον. Έτσι η αρνητική επίπτωση στις αμοιβές ανειδίκευτων υπολογίζεται σε 5 ποσοστιαίες μονάδες στο βασικό σενάριο, σε 10 μονάδες στο ενδιάμεσο σενάριο και σε 14 ποσοστιαίες μονάδες στο απαισιόδοξο.
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο η απασχόληση ανειδίκευτου προσωπικού στην Ελλάδα θα μειωθεί κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες. Στο ενδιάμεσο σενάριο η πτώση υπολογίζεται στις 13 ποσοστιαίες μονάδες και στο απαισιόδοξο στις 19 ποσοστιαίες μονάδες.
Τέλος, η μελέτη σημειώνει ότι στις αναπτυσσόμενες χώρες αλλά και στα μικρά νησιά οι επιπτώσεις θα είναι βαριές.
Θολό τοπίο
Σε κάθε περίπτωση προς το τέλος του μήνα και με βάση τις επιδημιολογικές εξελίξεις σε βασικές αγορές για την χώρα και την πύκνωση πτήσεων, θα αρχίσει φαίνεται ποιο από τα σενάρια θα προκριθεί. Ενδεικτικό είναι ότι επανειλημμένα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων Γιάννης Ρέτσος έχει πει ότι προς το τέλος Ιουλίου θα μπορεί να γίνει μια πρόβλεψη που θα πλησιάζει στο 90% της πραγματικής εικόνας για το τι αναμένουμε φέτος. Βέβαια ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, όπως και άλλοι παράγοντες του χώρου θεωρούν ως καλό σενάριο ένα 20%-25% των περσινών εσόδων δηλαδή ένα ποσό γύρω στα 4-5 δισ. ευρώ.
Πέρα, βέβαια, από την «αριθμητική» για τη σεζόν, ως ιδιαίτερο σημαντικό στοιχείο χαρακτηρίζεται η αναβάθμιση των προορισμών και η διαμόρφωση των συνθηκών για μια δυναμική επανεκκίνηση του τουριστικού κλάδου τα επόμενα χρόνια, μακριά από παθογένειες που είχαν αρχίσει να αναπτύσσονται. Ουσιαστικά πολλοί παράγοντες του κλάδου καταδεικνύουν ότι είναι ευκαιρία να αντιμετωπιστούν ζητήματα όπως η «υπερφόρτωση» προορισμών, οι ελλειμματικές δημόσιες υποδομές, η ελλιπής σύνδεση με αλυσίδες εγχώριας παραγόμενης αξίας σε άλλους τομείς της οικονομίας, η μονοσήμαντη εξάρτηση από την οικονομία της φιλοξενίας πολλών γεωγραφικών ενοτήτων .
«Δεν μπορούμε να μιλάμε για ισόρροπη και μακροχρόνια τουριστική ανάπτυξη, αν σε αυτή δεν εμπεριέχεται η έννοια της αειφορίας με έναν ολιστικό τρόπο. Και αυτό σημαίνει προστασία του περιβάλλοντος, κοινωνική ανταποδοτικότητα, ενίσχυση της τοπικής απασχόλησης, διατήρηση και ανάδειξη του τοπικού πολιτισμού. Η ολιστική βιώσιμη ανάπτυξη είναι αναγκαία προϋπόθεση για να μπορέσει η Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει με αξιώσεις και την επόμενη, μετά την πανδημία, ημέρα» είχε αναφέρει στην ομιλία του στη τελευταία Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων ο πρόεδρος του Γιάννης Ρέτσος.
Γιαυτό τόνισε την ανάγκη για την σύνταξη ενός εθνικού συμβολαίου ανάπτυξης για τον ελληνικό τουρισμό, που θα στοχεύει στη μετατροπή της Ελλάδας σε έναν ώριμο, ποιοτικό, ασφαλή τουριστικό προορισμό, υψηλών προδιαγραφών.
Τέλος ο κ. Τάσος Χωμενίδης, Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου Λάμψα, μιλώντας στο διαδικτυακό συνέδριο «The Greek Tourism Debate», έχει πει ότι η κρίση αποτελεί ευκαιρία για να φτιάξουμε ένα μέλλον με λιγότερους τουρίστες και με μεγαλύτερη κατά κεφαλήν δαπάνη όπου θα μας έδινε το ίδιο οικονομικό αποτέλεσμα αλλά με λιγότερες επιβλαβείς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Εξίσου καλό θα ήταν σύμφωνα με τον κ. Χωμενίδη «να μην είμαστε τόσο εξαρτημένοι από τους tour operators οι οποίοι κρατούν το 80-90% της τουριστικής υπεραξίας που παράγεται».