Άλλωστε νωπές είναι οι επισημάνσεις τόσο της Κομισιόν, όσο και του ΙΟΒΕ ή άλλων φορέων ότι η μονοσήμαντη σχεδόν εξάρτηση της χώρας από τον τουριστικό κλάδο έχει φέρει σημαντική ζημιά στο συνολικό σώμα της οικονομίας αλλά και ότι μια γρήγορη ανάκαμψη συνδέεται με την επαναφορά μιας ροής εσόδων στον κλάδο.
Στο φόντο αυτό η κυβέρνηση προσπαθεί με τους εμβολιασμούς αλλά και τα απαγορευτικά να φρενάρει στο εσωτερικό την πανδημία ώστε να «καθαρίσει» το έδαφος. Έτσι μείζον είναι για την κυβέρνηση να υλοποιηθεί ο στόχος για εμβολιασμούς το Μάρτη και τον Απρίλη. Όπως ανέφερε στο Bloomberg πριν λίγες μέρες ο Πρωθυπουργός ο στόχος τον επόμενο μήνα είναι να έχουν εμβολιαστεί 1,7 εκατομμύρια πολίτες. Παράλληλα με οριζόντια απαγορευτικά που ωστόσο δεν είναι και τα πλέον αποτελεσματικά όπως φαίνεται επιχειρεί να φρενάρει την διάδοση της νόσου. Ωστόσο, όπως αναφέρουν εμπειρογνώμονες, η κατάσταση στα ΜΜΜ ή οι συναναστροφές σε οικογενειακό περιβάλλον λειτουργούν ανασχετικά της προσπάθειας και ανεβάζουν το «δείκτη» δυσκολίας.
Σε «τουριστικό επιχειρησιακό» επίπεδο η κυβέρνηση ποντάρει σε δύο άλλους πυλώνες για τον τουρισμό. Ο ένας αφορά τις διμερείς συμφωνίες και ο άλλος το πιστοποιητικό εμβολιασμού. Βέβαια και στα δυο υπάρχει αντίδραση από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αλλά και μεγάλες. Σύμφωνα με δημοσίευμα της DW «οι μονομερείς αυτές ενέργειες επιμέρους χωρών φαίνεται να παραβλέπουν την ΕΕ. Μπορεί να υπάρχει επί της αρχής συμφωνία για την ανάγκη ενός κοινού ευρωπαϊκού πιστοποιητικού, τόσο σε γραπτή όσο και σε ηλεκτρονική μορφή. Ο έως τώρα προγραμματισμός όμως περιορίζει τη χρήση του για ιατρικούς σκοπούς. Θα αφορά, για παράδειγμα, την περίπτωση που κάποιος πρέπει να κάνει τη δεύτερη δόση του εμβολίου σε άλλη χώρα. Ή όταν ο εμβολιασμένος απευθυνθεί κατά τη διάρκεια ταξιδιού σε νοσοκομείο άλλης χώρας επειδή νιώθει παρενέργειες και πρέπει να πιστοποιήσει το εμβόλιο που έχει κάνει.»
Σε πλεονεκτική θέση η Ελλάδα – Η μάχη του εσωτερικού τουρισμού
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη, πέμπτη στη σειρά, έρευνα της European Travel Commission (ETC) είναι ο τέταρτος προορισμός σε προτίμηση μεταξύ των ευρωπαίων με τους πρώτους τρείς να είναι όμως η Ισπανία, Γαλλία και Ιταλία που είναι πολύ μεγάλες χώρες και ενσωματώνουν και τις προτιμήσεις των συμμετεχόντων στην έρευνα που δηλώνουν ότι θα ταξιδέψουν εντός της χώρας τους. Εκεί είναι και ένα κλειδί που καθορίζει πολιτικές. Δηλαδή το ότι πολλές χώρες με υψηλό δείκτη εσωτερικού τουρισμού όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία όπως και πέρυσι θα θελήσουν να κρατήσουν τους «πελάτες» εντός των εσωτερικών αγορών κι έτσι θα καθορίσουν τις στάσεις τους για τα πιστοποιητικά εμβολιασμών κτλ.
Σύμφωνα με την έρευνα που περιλαμβάνει δεδομένα που συλλέχθηκαν τον Ιανουάριο του 2021, η αύξηση της διάθεσης των εμβολίων παραμένει κρίσιμο παράγοντας για την έναρξη των ταξιδιών εντός της Ευρώπης, ενώ οι ταξιδιώτες έχουν προτεραιότητα στην υγεία και την ασφάλεια.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι μελλοντικοί τουρίστες δεν ενοχλούνται από τα μέτρα προστασίας καθώς η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (69%) δήλωσαν ότι θα αισθάνονται ασφαλέστεροι και πιο χαλαροί εάν οι προορισμοί έχουν αυστηρά πρωτόκολλα υγείας και ασφάλειας, ενώ μόνο το 21% των ερωτηθέντων ισχυρίζονται ότι τα πρωτόκολλα ενδέχεται σε κάποιο βαθμό να χαλάσουν την ταξιδιωτική εμπειρία.
Η αντίδραση
Η συζήτηση για τυχόν πλεονεκτήματα για εμβολιασμένους είναι πρόωρη καθώς οι συνθήκες δεν έχουν ωριμάσει ακόμη, ανέφερε σύμφωνα με την DW η πρόεδρος της Κομισιόν φον ντερ Λάιεν. Βασικό επιχείρημά της, όπως και των υπολοίπων χωρών που αντιδρούν, όπως η Γαλλία και η Γερμανία, είναι ότι πολλά ερωτήματα δεν μπορούν να απαντηθούν ακόμη. Με κυριότερο, εάν οι εμβολιασμένοι μπορούν να μεταδώσουν τον ιό. Ιδιαίτερα σύνθετο είναι και το ερώτημα εάν η ανάκτηση των ελευθεριών για εμβολιασμένους ισοδυναμεί με διάκριση σε βάρος εκείνων που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να εμβολιαστούν. Η απάντηση των παραπάνω ερωτημάτων ωστόσο είναι βασική προϋπόθεση για να βρεθεί κοινός ευρωπαϊκός παρονομαστής τονίζει η DW.
Πάντως η Ελλάδα όπως έχει αναφέρει επανειλημμένα ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης χαρακτηρίζει ως όχημα την πρόσφατη συμφωνία ανάμεσα σε Ελλάδα και Ισραήλ για τα επόμενα ανοίγματα που θα πραγματοποιηθούν, στις σχέσεις της Ελλάδας με άλλα κράτη. Ήδη εξετάζεται εφαρμογή του πιστοποιητικού εμβολιασμού κατά τις μετακινήσεις τουριστών μεταξύ Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας όπως είπε στις 18/2 ο Υπουργός Τουρισμού κ. Χάρης Θεοχάρης, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό BBC 4. Παράλληλα υπάρχει κινητικότητα στο μέτωπο με τη Ρωσία όπου όπως φαίνεται τα εμβόλια της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών είναι αποτελεσματικά.
Τι λέει η αγορά;
Πάντως όπως αναφέρει έκθεση της MTC Group conslulting για την πορεία της τουριστικής βιομηχανίας « η μέχρι σήμερα επιδεικνυόμενη απροθυμία εκ μέρους βασικών χωρών αποστολής τουριστών για την υιοθέτηση κοινού υγειονομικού πρωτοκόλλου και την καθιέρωση της υγειονομικής visa που είχαμε από πέρυσι προτείνει, οδηγεί στον μονόδρομο της σύναψης διμερών συμφωνιών εκ μέρους της Ελλάδας με άλλες χώρες όπως έγινε με το Ισραήλ και φημολογείται κάτι αντίστοιχο με το Ηνωμένο Βασίλειο και, ενδεχομένως, με τη Ρωσία.
Όπως και την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, παραμένει ενεργή η ενδεχόμενη απορρόφηση μέρους εκείνου του διακινούμενου τουριστικού πλήθους που είχε ως αρχικό προορισμό διακοπών άλλες χώρες. Το ίδιο ενεργή είναι και η ενδυνάμωση του εσωτερικού τουρισμού με την αποτροπή πραγματοποίησης ταξιδιών αναψυχής Ελλήνων στο εξωτερικό από το φόβο μετάδοσης της ασθένειας σε τρίτες χώρες. Ωστόσο, η οξύτητα του υγειονομικού προβλήματος στις χώρες αποστολής τουριστών και, κυρίως, στις βασικές αγορές της Ιταλίας, της Γερμανίας , ακόμα και των ΗΠΑ ενδέχεται να προκαλέσουν ανάσχεση του τουριστικού ρεύματος, ενώ, όπως είχε συμβεί στην έναρξη της περιόδου οικονομικής ύφεσης το 2008, οι χώρες αυτές δεν αποκλείεται να ενθαρρύνουν τον εσωτερικό τουρισμό προκειμένου να συγκρατήσουν την απώλεια εσόδων. Ίσως αυτός να ήταν, τελικά, ο λόγος που δεν «βιάστηκαν» να συμφωνήσουν – ούτε τώρα δείχνουν να θέλουν – στην καθιέρωση της υγειονομικής visa.
Την ίδια στιγμή, η εκ των πραγμάτων νέα οικονομική ύφεση αναμένεται να πλήξει το εισόδημα του ευρωπαϊκού , κυρίως, πληθυσμού με αρνητικό αντίκτυπο στη Μέση κατά Κεφαλή Δαπάνη ενώ το ενδεχόμενο της εμφάνισης πληθωριστικών πιέσεων με την σταδιακή πάροδο της πανδημίας, στοιχεία που προοιωνίζονται περιόδους εκτίναξης τιμών αγαθών και υπηρεσιών με τις γνωστές συνέπειες στο εισόδημα νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Σύμφωνα με έρευνες, το παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται είχε μείωση 4,4% το 2020, μια άνευ προηγουμένου πτώση σε σύγκριση με την πτώση 0,5% που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης του 2008. Παράλληλα, το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να συρρικνωθεί κατά περίπου 11%, λόγω των lockdown που παγώνουν προσωρινά την κυκλοφορία ανθρώπων και αγαθών και ανάγκασαν την αναθεώρηση των δικτύων εφοδιαστικής αλυσίδας, με αποτέλεσμα πολλές χώρες να αναζητούν τοπικές πηγές.»
Ενθαρρυντικό, παρόλα αυτά, παραμένει το φαινόμενο της μετάβασης από τον μαζικό στον επιλεκτικό τουρισμό που ήδη έχει σηματοδοτηθεί πριν την εμφάνιση του φαινομένου του κορωνοϊού, πράγμα που «απελευθερώνει» ένα σημαντικό μέρος του διακινούμενου πληθυσμού με αποτέλεσμα της αποτροπή τυχόν «χειραγώγησής» του προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις, όπως συνέβαινε τη δεκαετία του 1970, όταν οι Tour Operators «αποφάσιζαν» κατά το δοκούν για το πού θα κατευθύνουν τους τουρίστες. Αναμφισβήτητα η σύγχρονη τεχνολογία έπαιξε το ρόλο της στη στροφή αυτή, παραμένουν όμως οι κίνδυνοι της ανισορροπίας μεταξύ προσδοκίας και ικανοποίησης από τις τυχόν υπερβολές σε όσα κάθε περιοχή ή και επιχείρηση υπόσχεται.
Συνεπώς, επιμένουμε στο δίπτυχο «ποιότητα και ασφάλεια» το οποίο πρέπει να προηγηθεί του «ήλιος και θάλασσα» που, ούτως ή άλλως, έπαψε να αποτελεί προνομιακό πεδίο της χώρας μας, λόγω του γεγονότος ότι το ίδιο «προϊόν» πωλούν και ανταγωνιστές μας και μάλιστα φθηνότερα.»
Γιώργος Αλεξάκης
